Jak już pisałem na łamach Klubu Zagłębiowskiego, w roku 1902 Grodzieckie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Przemysłowych na terenie ówczesnej wsi Grodziec (a obecnej dzielnicy Będzina) zakończyło budowę nitowanej wieży ciśnień. W tym roku mija 115 lat od tego wydarzenia.

To najprawdopodobniej jedyny nitowany obiekt tego przeznaczenia, który zachował się na terenie Polski do naszych czasów. To także ciekawy przykład architektury industrialnej i przemysłowego dziedzictwa regionu. Od pewnego czasu trwają starania, aby – pomimo licznych przeciwności losu – uratować ten obiekt. Miejmy nadzieję, że przy wsparciu lokalnych radnych i władz Będzina uda się tego dokonać.

Grodziecka wieża powstała dzięki warszawskiej firmie Drzewiecki & Jeziorański. Jej geneza sięga roku 1893. Wówczas Piotr Drzewiecki wraz ze swoim przyjacielem Janem Jeziorańskim założyli przedsiębiorstwo pod nazwą: Piotr Drzewiecki inż. Z czasem uległa ona zmianie na: Drzewiecki i Jeziorański inżynierowie. Ostateczna wersja nazwy firmy (przyjęta w 1898 r.) brzmiała: Towarzystwo Budowy Maszyn i Urządzeń Sanitarnych Drzewiecki & Jeziorański. Dzięki umiejętnościom Drzewieckiego (oraz jego wspólnika), jego doświadczeniu oraz kontaktom firma mogła zdobywać kolejne, intratne kontrakty, być na bieżąco z najnowszymi rozwiązaniami technicznymi oraz tworzyć swoje filie nie tylko na terenie Królestwa Polskiego i Cesarstwa Rosyjskiego, ale także poza jego granicami.

Zainteresowanych  biografią Piotra Drzewieckiego odsyłam do artykułu Czesława Klarnera („Na 50-lecie pracy Piotra Drzewieckiego”) opublikowanego pod koniec 1938 r. na łamach „Przeglądu Technicznego”.

W okresie tzw. zaborów oraz dwudziestolecia międzywojennego przedsiębiorstwo zrealizowało kilka, większych przedsięwzięć na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. Mowa tu m.in. o instalacji: ogrzewania parowo-wodnego w domu mieszkalnym Towarzystwa Akcyjnego Browaru Parowego Dawida Sercarza w Będzinie, ogrzewania parą odlotową w zakładach Towarzystwa W. Fitzner i K. Gamper w Dąbrowie Górniczej i Sosnowcu, ogrzewania parowego wysokoprężnego na kopalni węgla kamiennego „Jowisz” w Wojkowicach Komornych oraz wodociągów, kanalizacji i systemu oczyszczania ścieków w filii warszawskiego Banku Handlowego w Sosnowcu.

Warszawskie przedsiębiorstwo oprócz wieży ciśnień wykonało dla Grodzieckiego Towarzystwa także prace na terenie zakładowego szpitala, ambulatorium, warsztatów mechanicznych, domu mieszkalnego oraz szkoły.

Dzięki Panu Piotrowi Musiałkowi znamy wykonawcę wieży ciśnień, a także dysponujemy firmowym folderem reklamowym (pochodzącym sprzed pierwszej wojny światowej), który jest w jego posiadaniu. Poniżej  znajdują się fragmenty tej publikacji, a także przepiękne zdjęcia wieży z lotu ptaka wykonane przez Karolinę Kot.

Zdjęcia z folderu reklamowego firmy Drzewiecki & Jeziorański
(Zbiory Piotra Musiałka)

Zdjęcia grodzieckiej wieży ciśnień z lotu ptaka wykonane przez Karolinę Kot

Zdjęcie tytułowe: zdjęcie grodzieckiej wieży ciśnień z folderu reklamowego (wydanego przed pierwszą wojną światową) firmy Drzewiecki & Jeziorański (Zbiory Piotra Musiałka) 

Dariusz Majchrzak

Bibliografia (wybór):

I. Czasopisma, foldery i in.:

1. „Przegląd Techniczny”, 1938, nr 21-22
2. Towarzystwo Akcyjne Budowy Maszyn i Urządzeń Sanitarnych Drzewiecki i Jeziorański. Spis ważniejszych robót wykonanych w latach 1893-1928, Warszawa 1929

II. Inne:

Zbiory Piotra Musiałka

Źródło: klubzaglebiowski.pl