Wolność jest jedną z naczelnych zdobyczy cywilizacyjnych społeczności rozwiniętych. Manifestować może się ona wielokierunkowo. Bardzo wielu Polaków na przestrzeni dekad cierpiało jej brak, wielu nawet nie zaznało. Tym bardziej należy szanować jej idee. Jednym z najczęściej eksploatowanych, a tym samym spowszedniałych, jest przywilej nieskrępowanego wyrażania swoich poglądów, co silnie wiąże się ze swobodą komunikowania się. W skali ogólnoświatowej ów przyczynek wolności, dzięki ekspansji Internetu, czyni dostępnym wszystkich i wszystko.

Należy uczciwie zdać sobie sprawę z faktu, co swego czasu zasygnalizować był uprzejmy Stanisław Lem, że jedno z najdonioślejszych zdobyczy myśli Ludzkości nie zawsze służy celom wzniosłym. Człowiek wszak nie tylko pracą żyje, jednak to ta praca jest winowajczynią naszego gromadnego wyjścia z jaskiń. Z kolei praca sama w sobie, realizowana bez głębszych przemyśleń, nie zda się na wiele; towarzyszyć musi jej rozwój naukowy, postęp edukacyjny. W sukurs przychodzi Internet, który dotąd niedostępne (fizycznie lub materialnie) źródła informacji czyni dostępnymi. Nieco młodsza od Internetu, a nierozerwalnie się z nim kojarząca, jest Wikipedia.

Jest rzeczą samą w sobie piękną, iż ciemiężeni przez ostatnie dekady Polacy tak wspaniale potrafią wyzyskiwać dobre strony Internetu. Wyjątkiem nie jest tu rodzima odsłona Wikipedii. Serwis ów, co jest powszechnie wiadome, służyć ma nieodpłatnemu propagowaniu wiadomości ze wszystkich dziedzin wiedzy, na najwyższym poziomie merytorycznym. Warty podkreślenia jest nadto inny, będący emanacją wolności naszych czasów, fundament Wikipedii: otwarty dostęp do Jej rozwijania.

Na bok wszelkie złudzenia! Idylliczne wizje niespecjalnie dobrze czują się na twardym gruncie rzeczywistości, zwłaszcza w Polsce. Z ogólnoświatowych rozważań warto przejść na sosnowieckie poletko. Otóż, jak wskazuje Główny Urząd Statystyczny, w Mieście istnieje niespełna siedemset ulic, alei, placów, skwerów, parków lub rond. Wiele spośród nich, to fakt niezaprzeczalny, jest ważna (życie codzienne, rodzinne przywiązanie) dla najwyżej kilkudziesięciu Mieszkańców Miasta. Z tej przyczyny, wyjąwszy nie zawsze atrakcyjne uwarunkowania krajobrazowe, raczej nie można spodziewać się takowych uwiecznienia, aczkolwiek piękno Miasta polega również na docenieniu Jego brzydoty. Z drugiej jednakże strony, tak uszczuplona pula potencjalnych haseł Wikipedii związanych z Sosnowcem może zostać poszerzona o obiekty nieistniejące (pod względem nazewniczym oraz fizycznie). Takie rozważania każdego Mieszkańca Sosnowca winny napawać optymizmem, gdyż Wikipedia skupia zaledwie kilka haseł opiewających
ulice lub podobne obiekty. Kilka, nie zaś kilkadziesiąt lub kilkaset…

Każdy ma prawo, gdyż to w ten sposób przejawia się wolność, postępować zgodnie ze swym sumieniem. Mojej osobie, nie ukrywam, zastany stan rzeczy nie pozostaje obojętny. Przed dwoma miesiącami postanowiłem swą skromną cegiełkę dołożyć do monstrualnej Wikipedii. Nie spodziewałem się, iż tak szybko entuzjazm zostanie zastąpiony zgorzkniałym epitafium.

Pierwszy artykuł (28 VII 2019), dotyczący ulicy Stefana Okrzei, został przez Redaktorów Wikipedii przyjęty bez zastrzeżeń. Sam tekst, co tyczyć miało się niemałej grupy planowanych artykułów, bazował na informacjach encyklopedycznych, które służyły jako notatki prelegenckie podczas prowadzonych spotkań o tematyce historycznej w Filii Miejskiej Biblioteki Publicznej na Środuli.

Ponieważ bolączką Miasta jest wybiórcza dbałość o Jego Historię, indukowana chociażby przez masową industrializację oraz zmianę profilu społecznego, wydawać by się mogło, że celnym jest wykorzystanie każdej niszy, mogącej przysłużyć się propagowaniu wiadomości o Sosnowcu. Niestety, ale tak wydawać się może nielicznym. Środula, chociaż jako Dzielnica poddana bardzo głębokiej reurbanizacji, stanowiąc tym samym reprezentatywny przykład owego problemu w skali Miasta, nie odnajdzie sobie godnego miejsca na Wikipedii.

Drugi artykuł (26 VIII 2019) postanowiłem poświęcić ciekawej, w skali Dzielnicy, ulicy Walentego Pałysa. Uwagę moją przykuł fakt, iż stanowi ona przykład ulicy zanikającej (swego czasu łączyła obecne ulice Zuzanny oraz Bolesława Prusa), przez co winna zostać opisana. Życie jednakże tak światły cel zweryfikowało, bowiem kilkadziesiąt minut po publikacji została na temat artykułu powzięta dyskusja o usunięcie. Wysuniętego, jako jedyny, argumentu o nieencyklopedyczności nie byłem w stanie obalić. Trudno jest zresztą walczyć z regulaminami, zwłaszcza Serwisu tak prężnego, jakim jest Wikipedia. Wedle przywołanego odnaleźć można cztery (!) szokująco irracjonalne punkty, rozsądzające o encyklopedyczności haseł opisujących ulice, place, etc. Próżno szukać w nich wzmianki o zanikaniu ulic; w świetle absurdalności regulaminu
Wikipedii w tym zakresie, nie może przeto budzić wątpliwości jakość merytoryczna sądów P.T. Redaktorów. Męki me zostały przedłużone z siedmiu dni (regulaminowych) do dziewięciu, po czym artykuł pochłonął niebyt.

Zupełnie tym niezrażony, mając na horyzoncie wyjście awaryjne, powziąłem zamiar zredagowania kolejnego artykułu (21 IX 2019), dotyczącego placu Braci Bolesława i Józefa Kożuchów. Rozsądek nakazywałby raczej, iż miejsce tak ważne na mapie Historii Miasta nie może zostać zdegradowane do rangi anonimowego punktu. Niestety, szybko okazać miało się, iż tak
właśnie jest. Bardzo, bowiem w przeciągu minut. Tym razem jednak, o zgrozo, nie została wszczęta dyskusja, a artykuł został włączony do brudnopisu. Powód: nieencyklopedyczność.

Reasumując, Drodzy i Szanowni Mieszkańcy mego Kochanego Miasta, jeżeli najdzie Państwa ochota, by pokazać, jak ważna pozostaje Tożsamość, przywiązanie do Ziemi, proszę porzucić czcze nadzieje na to, iż Wikipedia do tego celu może posłużyć. Wedle Jej Redaktorów oceny rzeczywistości tak ważne miejsca, jak chociażby ulica Stefana Batorego, nie są warte miejsca macierzy dyskowych Serwisu. Wszak artykuł taki zachwieje poważnie majestatem Wikipedii, o godności Redaktorów nie wspominając.

Nie ma jednak tego złego, co by na dobre nie wyszło. Wszak przytoczone perypetie stanowiły czynnik inicjujący Serwis WikiZagłębie. Bogatsi o tę wiedzę Mieszkańcy mogą czerpać ze skarbnicy wolności.

Jakub Tomasz Hołaj-Krzak
Warszawa, 22 IX 2019