Dzień wyborów nazywany jest bardzo często świętem demokracji. Trudno zaprzeczyć, że w systemie przedstawicielskim jest to najważniejsze wydarzenie, które najczęściej na kilka lat przesądza o tym, kto będzie sprawował władzę. Dlatego też sprawą fundamentalną jest jego pełna uczciwość i transparentność. W przeciwnym razie zachodził obawa realizacji słynnego powiedzenia mówiącego, że „nie ważne kto jak głosuje, ważne kto liczy głosy”. Ale sprawą nie mniej istotną jest też równość szans w trakcie całej kampanii wyborczej. A tutaj zawsze istnieje niebezpieczeństwo, że aktualnie sprawujący władzę wykorzystując posiadane możliwości będą starali się wpływać na decyzje głosujących.

   Kluczową sprawą w każdej kampanii wyborczej jest przekaz informacyjny. Media prywatne rządzą się swoimi prawami i mogą się kierować własnymi sympatiami politycznymi. Jednak na polskim rynku medialnym znaczącą rolę odgrywają media publiczne – zarówno państwowe jak i samorządowe. Ani jedne, ani drugie nie są najczęściej obiektywne, a proces ich upartyjnienia postępuje od wielu lat. Widać to najbardziej na przykładzie telewizji publicznej, ale i media samorządowe coraz częściej podążają jej śladem. Niektóre zresztą praktykowały to już wcześniej. Wiele lat temu wysłany przeze mnie do Kuriera Miejskiego przed wyborami samorządowymi artykuł o finansach miejskich nie został opublikowany. Ukazała się za to polemika będąca odpowiedzią na nieopublikowany tekst. Po groźbie skierowania sprawy na drogę sądową, artykuł został opublikowany. Miesiąc po wyborach.

   Równie duże znaczenie dla zachowania równych szans dla wszystkich startujących ugrupowań ma zachowanie służb i jednostek organizacyjnych podlegających władzom publicznym. Najbardziej spektakularne są oczywiście działania organów ścigania, które zawsze mogą przed wyborami kogoś zatrzymać, wezwać na przesłuchanie czy nawet ujawnić, na zasadzie kontrolowanego przecieku, dowody procesowe. Ale można również innymi metodami utrudniać życie komitetom opozycyjnym, wspierając jednocześnie swoich faworytów. To działanie może mniej widoczne dla opinii publicznej, ale tym bardziej niebezpieczne.

   Ta ostatnia sytuacja miała miejsce ostatnio i dotyczyła kandydata Prawa i Sprawiedliwości na senatora Jacka Dudka, któremu służby miejskie „aresztowały” przyczepkę z materiałami wyborczymi. PiS to ugrupowanie całkowicie nie z mojej bajki, chociaż akurat o moim dawnym koledze z Rady Miejskiej nie mogę powiedzieć złego słowa. Podobną opinię ma zapewne wielu sosnowiczan, w tym sprawujący w naszym mieście władzę. Ale sympatie, czy antypatie polityczne nie powinny w żadnym stopniu wpływać na traktowanie osób reprezentujących nawet najbardziej kontrowersyjne ugrupowania w kampanii wyborczej.

   Nie wiadomo oczywiście, czy Prezydent Arkadiusz Chęciński osobiście podjął decyzję o usunięciu feralnej przyczepki. Nie wiemy nawet czy wiedział o całej sprawie. Ale tak jak Zbigniew Ziobro odpowiedzialny jest za działania podlegających mu urzędników Ministerstwa Sprawiedliwości, tak Prezydent Sosnowca odpowiada za działania służb komunalnych. Dlatego powinien wyciągnąć konsekwencje wobec osób odpowiedzialnych za to skandaliczne wydarzenie i przynajmniej przeprosić kandydata na senatora. A przede wszystkim dołożyć wszelkich starań, żeby na przyszłość podobne sytuacje nie miały miejsca, a wszyscy kandydaci, niezależnie od przynależności partyjnej i powiązań towarzyskich byli traktowani w taki sam sposób. Wiarygodność opozycji buduje sposób postępowania jej prominentnych przedstawicieli.

Karol Winiarski 

Zapewne zastanawialiście się Państwo co może się kryć za tajemniczym zniknięciem przyczepki z moim materiałem wyborczym. Otóż trudno w to uwierzyć, ale to Miejski Zakład Usług Komunalnych zarekwirował wspomniany pojazd, który obecnie znajduje się na zapleczu technicznym Parku im. Jacka Kuronia.

Wiedzę na ten temat musiałem jednak zdobyć sam, bo nikt z przedstawicieli MZUK nie zechciał mnie o tym fakcie poinformować, a przecież mój nr telefonu jako radnego jest ogólnie dostępny. Dopiero na skutek moich telefonów udało mi się tę wiedzę pozyskać. Nie poinformowano mnie również o podstawie prawnej tego działania. Pytanie co dalej? Czy w Sosnowcu kandydat Prawa i Sprawiedliwości może prowadzić normalną kampanię? Czy zabór mienia i usunięcie materiałów wyborczych to standardowe działanie? Czy ktoś z władz mojego miasta zareaguje na tę skandaliczną sytuację? Czy ktoś wydał takie polecenie pracownikom MZUK? Trudno mi uwierzyć, że podjęli takie działania bez wiedzy przełożonych. Czy w Sosnowcu wszyscy kandydaci mają równe prawa?

Źródło: Facebook Jacek Dudek

PS

Poniżej wcześniejszy post radnego Jacka Dudka wyjaśniający genezę tego bulwersującego zdarzenia

„Szanowni Państwo. Wczoraj wieczorem w wyremontowanej muszli koncertowej w Parku im. Jacka Kuronia w Kazimierzu Górniczym odbył się „Sosnowiecki Iwent Kabaretowy „. Jednak komuś najwyraźniej zabrakło poczucia humoru i deficyt ten postanowił zrekompensować małostkowością z dużą domieszką złośliwości. Na miejscu parkingowym wzdłuż ulicy Anki Kowalskiej stała przyczepka z moim materiałem wyborczym, jako kandydata do Senatu RP z okręgu Jaworzno, Sosnowiec. Jednak mimo zabezpieczenia kłódką i łańcuchem przyczepka w tajemniczych okolicznościach zniknęła i to tuż przed wspomnianą imprezą. A teraz zagadka. Komu w Sosnowcu przeszkadza Prawo i Sprawiedliwość? Komu przeszkadzał prawnie chroniony materiał wyborczy Prawa i Sprawiedliwości? Odpowiedź wkrótce. Sprawa została zgłoszona na Policję. c.d.n.”

Na wyspach Bergamutach

Podobno jest kot w butach

Widziano także osła

Którego mrówka niosła

Jest kura samograjka

Znosząca złote jajka

Na dębach rosną jabłka

W gronostajowych czapkach

Jest i wieloryb stary

Co nosi okulary

Uczone są łososie

W pomidorowym sosie

I tresowane szczury

Na szczycie szklanej góry

Jest słoń z trąbami dwiema

I tylko… wysp tych nie ma

   Jan Brzechwa pisząc ten wiersz zapewne nie miał na myśli kampanii wyborczej. W obecnych czasach jest on jednak doskonałą ilustracją nie tylko polskiej polityki. W naszym kraju licytacja obietnic robi jednak chyba największe wrażenie. To już nie kilka czy kilkanaście miliardów, które co roku mają zasilać nasze domowe budżety. To kwoty sięgające kilkudziesięciu czy nawet kilkuset milionów złotych. W przypadku ugrupowań opozycyjnych (o dziwo, Lewica jest tu najmniej „hojna”) koszty ma ponieść głównie budżet państwa, który musiałby wzrosnąć co najmniej o połowę. Partia rządząca, roztaczając miraż państwa dobrobytu, stawia raczej na drenowanie samorządów i przedsiębiorców, na których już teraz przerzucane są koszty usług publicznych i wzrostu wynagrodzeń pracowników. To zresztą powoduje, że realizacja tych zapowiedzi jest najbardziej realna (wystarczy wprowadzić stosowne przepisy), ale długofalowe konsekwencje będą równie niszczące dla gospodarki, za co przyjdzie zapłacić przyszłym pokoleniom Polaków. Obecnie jednak karnawał wciąż trwa. Ale po karnawale zawsze nadchodzi post. Wielki post.

   W czasie wakacji Prawo i Sprawiedliwość znajdowało się w wyraźnej defensywie zmagając się z kolejnymi wizerunkowymi wpadkami. Wydawało się nawet, że utrzymanie przez nią władzy w czterech kolejnych latach, może stanąć pod znakiem zapytania. W chwili obecnej sytuacja uległa radykalnej odmianie. PiS nie tylko pewnie zmierza po kolejne zwycięstwo, ale po raz pierwszy w historii naszego kraju może nawet uzyskać poparcie ponad połowy głosujących Polaków. Dobrze rozumieją to już liderzy ugrupowań opozycyjnych i dlatego zajęli się „bratobójczą” rywalizacją o resztki, które dla nich pozostały.

   Majowe wybory do Parlamentu Europejskiego jasno pokazały, że marzenia o przejęciu władzy opozycja będzie musiała odłożyć na co najmniej cztery lata. I nie o władzę walczą w najbliższych wyborach Grzegorz Schetyna, Włodzimierz Czarzasty czy Władysław Kosiniak-Kamysz. Ludowcy i kukizowcy chcą po raz kolejny zasiąść w parlamencie. Lewica chce do niego powrócić. Cele Koalicji Obywatelskiej, a zwłaszcza Grzegorza Schetyny, są bardziej ambitne. Lider największej partii opozycyjnej patrzy bardziej perspektywicznie. Liczy na to, że następna kadencja Prawa i Sprawiedliwości będzie ostatnią, ponieważ nadchodzące spowolnienie gospodarcze w najlepszym razie uniemożliwi dalsze zaspokajanie rozbudzonych aspiracji polskiego społeczeństwa i rozbije teflonową powłoką chroniącą ugrupowanie Jarosława Kaczyńskiego. A wtedy PO ze swoim liderem triumfalnie powrócą do władzy bez konieczności realizowania nierealnych obietnic wyborczych, którymi w obecnej kampanii przebili wszystkich – sumując wszystkie wyjdzie około 200 mld zł. rocznie. Kryzys bowiem zwykle tonuje oczekiwania wyborców i sprowadza ich na ziemię. Na krótko.

   Plan Grzegorza Schetyny nie ogranicza się jednak do pozbawienia władzy Jarosława Kaczyńskiego. Lider PO wyraźnie pozazdrościł swojemu politycznemu adwersarzowi pozycji, którą ten od lat ma na prawicy polskiej sceny politycznej. Dlatego jego marzeniem jest zmonopolizowanie politycznego centrum i całkowita marginalizacja lewicy. Do tego konieczny był wspólny start w wyborach i utworzenie jednego klubu, w którym oczywiście stopniowo pozostałe ugrupowania byłyby całkowicie skonsumowane przez PO. Plan się załamał, gdy PSL postanowiło zaryzykować samodzielny start w wyborach. W tej sytuacji Schetyna dał Włodzimierzowi Czarzastemu czarną polewką licząc widocznie, że podzielone i skłócone od lat ugrupowania lewicowe w ogóle nie wejdą do parlamentu. Paradoksalnie jednak przyczynił nie tylko do zjednoczenia lewicy, ale też do stworzenia dla swojego ugrupowania i dla niego samego realnej konkurencji po opozycyjnej stronie sceny politycznej. W ostatnim sondażu IBRIS-u przeprowadzonym na bardzo dużej grupie badawczej (8 tysięcy osób), różnica między Koalicją Obywatelską a Lewicą stopniała do zaledwie 7 punktów procentowych. I w tym właśnie kontekście należy odczytywać zaskakującą decyzję władz PO o wskazaniu Małgorzaty Kidawy-Błońskiej jako kandydatki na premiera.

   Duże rozbawienie wzbudzają rozważania niektórych dziennikarzy na temat przyszłego sprawowania funkcji premiera przez obecną wicemarszałek Sejmu. Przecież gdyby Grzegorz Schetyna widział choć minimalną szansę na przejęcie władzy, Małgorzata Kidawa-Błońska nigdy nie zostałaby kandydatką na szefową rządu. Szef Platformy zrozumiał, że dobrze byłoby choć w części podzielić się swoją odpowiedzialnością za przegrane wybory, a zarazem uniknąć za wszelką cenę uniknąć starcia w Warszawie z Jarosławem Kaczyńskim, które może się zakończyć jego spektakularną porażką. Dlatego dokonał podwójnej zamiany – Małgorzata Kidawa-Błońska zastąpi go nie tylko jako kandydat na funkcję premiera, ale również na pozycji lidera listy w Warszawie. Nie zmieni to oczywiście ostatecznego wyniku wyborów, ale może skutkować przesunięciem głosów pomiędzy ugrupowaniami opozycyjnymi – spokojna i zawsze uśmiechnięta polityczka Platformy o dość progresywnych poglądach, może przejąć przynajmniej część wyborców Lewicy.

   Decyzja Grzegorza Schetyny, aczkolwiek motywowana jego własnym interesem, jest politycznie dobrym posunięciem, chociaż najprawdopodobniej nie zapobiegnie zakończeniu jego politycznej kariery jako lidera opozycji. Może też jednak olbrzymie znaczenie w kontekście wyborów. Ale nie tych, które odbędą się za miesiąc. Już wkrótce czeka nas kolejne wyborcze starcie – wybory Prezydenta RP. Małgorzata Kidawa-Błońska nigdy nie zostanie premierem. Ale ma realną szansę nawiązać walkę z Andrzejem Dudą, o ile tylko w trakcie kilku najbliższych tygodni nie spali się w ogniu kampanii wyborczej do Sejmu i Senatu. Pytanie tylko, czy te wiosenne wybory będą  miały jakiekolwiek znaczenie. Jeżeli PiS uzyska za miesiąc ponad 60% mandatów, co pozwoli na każdorazowe odrzucanie prezydenckiego veta, rola głowy państwa będzie jeszcze mniejsza niż jest w chwili obecnej. Niezależnie od osoby, która ten urząd będzie pełniła.

Karol Winiarski

   Gdyby działalność wiceministra Łukasza Piebiaka i grupy sędziów skupionych wokół jego osoby, wyszła na jaw lat temu kilkanaście, ze swoim stanowiskiem pożegnałby się nie tylko główny bohater tej historii, ale też jego bezpośredni zwierzchnik, a i sam premier zapewne podałby się do dymisji. Jednocześnie sondaże partii rządzącej poleciałyby na łeb i szyję, i to nie chwilowo, a w sposób trwały. Czasy się jednak zmieniły i polityczne standardy nie są już takie, jak kiedyś. Nie tylko zresztą w Polsce. Gdyby było inaczej, Donald Trump nie zostałby Prezydentem USA.

 Dlatego też poza samym wiceministrem, który zresztą sam podał się do dymisji „w poczuciu odpowiedzialności za powodzenie reform” (a więc nie został natychmiast wyrzucony przez swojego szefa jak to starali się później przekonywać wszystkich inni współpracownicy ministra Ziobry) oraz dwóch sędziów, którym skrócono delegacje i odesłano do macierzystych sądów, nikt inny przynajmniej na razie nie poniósł na razie konsekwencji. Niektóre sondaże wskazują co prawda na spadek poparcia dla PiS-u, ale jak pokazały podobne przypadki w przeszłości, efekt będzie prawdopodobnie krótkotrwały. Zresztą i tak te obniżone notowania są wyższe niż wynik uzyskany w wyborach cztery lata temu.

   A przecież polityczna odpowiedzialność Zbigniewa Ziobry nie ulega wątpliwości. O karnej na razie trudno przesądzać. Nie ma bowiem jak na razie żadnych dowodów, że inspirował swojego zastępcę. Trudno też będzie udowodnić, że wiedział o organizowanej przez niego akcji, chociaż wydaje się bardzo mało prawdopodobne, że aż do momentu ujawnienia sprawy przez media pozostawał w całkowitej nieświadomości. Tym bardziej, że w marcu br. Prokuratura Apelacyjna w Katowicach zabezpieczyła u słynnej dziś heterki Emilii nośniki informacji i inne materiały dowodowe, które wyraźnie wskazywały na zaangażowanie w sprawę wiceministra Piebiaka i grupy współpracujących z nim sędziów. A przecież Zbigniew Ziobro jest nie tylko Ministrem Sprawiedliwości, ale też Prokuratorem Generalnym. Czy nikt z prowadzących śledztwo nie poinformował go o tym, że jego najbliższy współpracownik może być zamieszany w podejrzaną działalność? Nawet jeżeli by tak było, oznaczałoby że Zbigniew Ziobro dobiera sobie fatalnych współpracowników i nie panuje ani nad własnym ministerstwem, ani nad prokuraturą, której przecież jest zwierzchnikiem. Jeżeli nie na tym ma polegać odpowiedzialność polityczna ministra, to na czym ma polegać?

   Odrębną sprawą jest działalność służb specjalnych podlegających ministrowi spraw wewnętrznych Mariuszowi Kamińskiemu. Dlaczego nie zainteresowały się skąd portal KastaWatch ma tak szczegółowe informacje o danych osobowych i życiu prywatnym niektórych sędziów? Dlaczego nie ostrzeżono ministra sprawiedliwości, że jego zastępca wszedł na niebezpieczną drogę? A może ze względu na powszechnie znaną niechęć obu ministrów do siebie i ich rywalizację o wpływy, podlegli im funkcjonariusze nie dzielą się posiadaną wiedzą?

   Oficjalna interpretacja zaistniałych wydarzeń przez partię rządzącą polegała początkowo na potraktowaniu całej sytuacji jako wewnętrznej walki skłóconych środowisk sędziowskich. Można byłoby się z tym zgodzić i uznać, tak jak to od razu zrobił premier Morawiecki, sprawę za zamkniętą, gdyby nie fakt że jedna z tych grup działała w najważniejszych instytucjach polskiego wymiaru sprawiedliwości – Ministerstwie Sprawiedliwości, Sądzie Najwyższym oraz Krajowej Radzie Sądownictwa – i była kierowana przez bliskiego współpracownika ministra Ziobry. Na dodatek najprawdopodobniej korzystała z poufnych danych osobowych, które były dostępne w ministerstwie. A to powoduje, że skandal przestaje być kłótnią w rodzinie.

   Po kilku dniach pojawiły się na portalach prorządowych informacje o szefie sztabu Koalicji Obywatelskiej Krzysztofie Brejzie, który miał prowadzić podobną, co wiceminister Łukasz Piebiak, działalność przeciwko politycznym przeciwnikom jego ojca – Prezydenta Inowrocławia (swoją drogą trudno zrozumieć dlaczego media opozycyjne słusznie piętnujące rażący brak obiektywizmu telewizji publicznej, w tym przypadku nabrały wody w ustach). Kontratak był celny, ponieważ po raz kolejny okazało się, że wiarygodność polityków Platformy piętnujących skandaliczne zachowania przedstawicieli obecnego rządu jest mocno wątpliwa. Krzysztof Brejza powinien być natychmiast zawieszony w swojej funkcji, a po ewentualnym potwierdzeniu zarzutów, pozbawiony miejsca na liście wyborczej Koalicji Obywatelskiej. Z drugiej jednak strony nie po raz pierwszy można postawić liderom PiS-u pytanie – czy tak miała wyglądać moralna zmiana, o której tak dużo mówili w trakcie poprzedniej kampanii do parlamentu? I czym tak naprawdę różnią się od polityków poprzedniej ekipy?

   Dlaczego więc efekty ujawnionego przez media skandalu będą prawdopodobnie krótkotrwałe i ograniczone? Powodów jest kilka. Po pierwsze, to nie pierwsza afera w wykonaniu polityków partii rządzącej, a większość elektoratu ma jasno sprecyzowane preferencje i nie jest skłonna ich zmienić, nawet jeżeli negatywnie ocenia takie zachowania. Po drugie język debaty publicznej obfituje w coraz bardziej agresywne i napastliwe sformułowania, a merytoryczne debaty powoli znikają z medialnej przestrzeni. Po trzecie zaś, po cichu większość wyborców się domyśla, że współczesna polityka właśnie na tym polega i podobne chwyty stosują wszystkie strony politycznego sporu. I to na każdym szczeblu rywalizacji o władzę.

   Jest jeszcze jeden przykry aspekt całej sprawy. Przekleństwa i wulgaryzmy powszechnie towarzyszą nam w życiu codziennym. Może i tak było zawsze, ale internet pozwolił na rozszerzenie tego zjawiska na sferę publiczną i dokonał swoistej legitymizacji takiego postępowania – skoro wszyscy tak robią, to czego mam się wstydzić? Dlatego też niektóre portale wyłączyły już możliwość bezpośredniego zamieszczania komentarzy pod publikowanymi artykułami. Na dodatek polityk, który użyje w swojej wypowiedzi wulgaryzmu, ma większą szansę na przebicie się przez szum medialny i dotarcie do wyborców niż gdyby dokonał merytorycznej i obiektywnej analizy jakiegoś społecznego problemu. Inna sprawa, że większość zapewne nie byłaby w stanie jej przeprowadzić, ale też i potencjalni odbiorcy mieliby zapewne problem z jej zrozumieniem. W coraz większym stopniu politycy są emanacją społeczeństwa, które ich wybiera i warto o tym pamiętać, gdy zaczynamy pomstować na upadek publicznych obyczajów.

Karol Winiarski

Doświadczenie uczy, że wystosowywanie przez Urzędników Urzędu Miejskiego w Sosnowcu odpowiedzi na pisma Mieszkańców nie jest konsekwentne. Nie dotyczy to trzymania się terminów ustawowych, lecz chociażby dyktowanych zdrowym rozsądkiem; o obyczajach trudno wyrokować. Co wytrwalszych Mieszkańców z pewnością przestaje powoli dziwić fakt ignorowania takowej korespondencji. Z całą pewnością jednak trzeba wykluczyć wszystkie te poruszane przez Mieszkańców problemy, z którymi walka niesie spodziewane efekty, co zrozumiale przekłada się na wzrost poczucia satysfakcji Urzędników Pana Prezydenta Arkadiusza Chęcińskiego. Jako sztandarowy należy wyróżnić ochronę powietrza.

Obszerność sygnowanego przez Zastępcę Pana Prezydenta Chęcińskiego, Pana Michała Zastrzeżyńskiego, pisma (19 VIII 2019), do którego załączono pismo (30 VII 2019) Pana Komendanta Straży Miejskiej, Ireneusza Kosielskiego, wzmaga wiarę w istnienie wzajemnego szacunku na linii Rządzący-Rządzeni [kopie pism, z wyłączeniem klauzuli informacyjnej RODO, opublikowałem (21 VIII 2019) na swym koncie na Facebooku; dostęp do nich mają wszyscy użytkownicy Serwisu]. Ponieważ jednak książek po okładkach nie ocenia się, warto chociażby powierzchownie ich treść przeanalizować. Tyle bowiem wystarczy, by zanurzyć się w oparach tłumionego za wszelką cenę absurdu.

Jednym z pobocznych problemów wskazanym w mym piśmie (15 VII 2019; pismo opublikowane na Facebooku tego samego dnia) do Pana Prezydenta Chęcińskiego była niedostateczna ilość informacji odnośnie do stanu powietrza, które zamieszczano na stronie internetowej Miasta; zarzut ten dotyczył także odnośników do stron obcych. Zwrócili na tę kwestię uwagę, między innymi, Aktywiści zrzeszeni w Zagłębiowskim Alarmie Smogowym. Wszystko wskazuje jednak, że miała miejsce zbiorowa halucynacja, gdyż Zastępca Pana Prezydenta był uprzejmy przypomnieć, że strona internetowa Gminy w tym zakresie jest dopracowana. Niestety, ale Pan Zastrzeżyński spuścił kurtynę milczenia na datę udoskonalenia strony. Co gorsza, Pan Zastrzeżyński zupełnie nie odniósł się do kwestii obojętności Redakcji Kuriera Miejskiego na kwestie związane z jakością powietrza w Sosnowcu. Wynika to z pewnością z braku zgody na ingerencję w wolność prasy…

Już na etapie lektury pierwszego z pism można natknąć się na zastanawiające nieścisłości. Niemniej powodów do refleksji przynosi lektura pisma ze Straży Miejskiej. Obok tradycyjnie utrwalanego zwyczaju zastępowania pierwszego imienia (właściwego) drugim, załączony informator-biuletyn od pierwszego akapitu razi szerzeniem propagandy sukcesu, na szczęście w stopniu tylko zbliżonym do znanego z czasów słusznie minionych. Otóż spragnieni informacji ekologicznych Mieszkańcy Sosnowca – po utrwaleniu sobie, iż smog wynika między innymi z zanieczyszczenia powietrza – z pewnością będą ukontentowani, świadomi wejścia Sosnowca na ścieżkę realnej walki z zanieczyszczeniami atmosferycznymi już (!) od VIII 2018 dzięki zakupowi pojazdu specjalistycznego.

Przywoływany przeze mnie wcześniej, Świętej Pamięci, Reżyser Stanisław Bareja z pewnością skrzętnie wykorzystałby doniesienia, dotyczące zarówno kosztów analiz fizykochemicznych (450,00 zł netto / 553,50 zł brutto), jak też maksymalnej (!) wysokości mandatu (500,00 zł). Nie ulega wątpliwości, że spełniony musiał być jeden z kryteriów wyboru Firmy z Rudy Śląskiej, jakim jest konkurencyjność oferty analitycznej; znane z czasów gospodarki planowanej centralnie zacięcie ekonomiczne nie powinno nikogo obecnie dziwić. Istne apogeum absurdu, czemu felieton niniejszy zawdzięcza tytuł, odnaleźć można w akapicie trzecim. Pomijając bowiem już sam fakt założenia mizernej normy pomiarowej [co najmniej dwie (!) kontrole tygodniowo], Pan Komendant Kosiński nie odczuwa zażenowania powołując się na obostrzenia dyktowane organizacją w Katowicach Szczytu COP 24. Wskazane wydarzenie, którego organizacja nie mogła być powodem do zamknięcia przestrzeni powietrznej na prawie pół roku, wespół z niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, poskutkowało przeprowadzeniem przez ponad pięć miesięcy (od 21 XI 2018 do 30 IV 2019) trzech (!) badań. Żywię niekłamaną nadzieję, iż w treść pisma wdarł się błąd, gdyż trudno podobne oświadczenie traktować w kategoriach zdroworozsądkowych. Na zastanowienie zasługuje nadto umieszczenie fotografii drona, gdyż w tekście analizowanej strony pisma o jego wykorzystaniu nie wspomniano; jeżeli Pan Komendant Kosiński wskazując na niekorzystne warunki atmosferyczne miał na uwadze grożące uszkodzeniem drona (silny wiatr, niska temperatura, wysoka wilgotność, etc.), być może warto przemyśleć celowość zakupu urządzenia nieprzydatnego do pracy.

Mieszkańcy z pewnością zaniepokojeni irracjonalnymi doniesieniami z Komendy Straży Miejskiej w Sosnowcu uspokoją się na myśl, iż zakupiony higrometr do analiz drewna, co najzupełniej oczywiste, certyfikowany i umożliwiający pomiary wilgotności w funkcji temperatury nie tylko dla próbek drewna jednego gatunku drzewa, na nic się nie zdał. Okazuje się bowiem, że nikt w Sosnowcu nie mógł spalać drewna wilgotnego, tym bardziej w okresie jesienno-zimowym.

Ponieważ wszystko ma, na szczęście, swój koniec, warto absurdy podsumować większymi absurdami. Pierwszy akapit z ostatniej strony merytorycznej pisma Pana Komendanta Kosielskiego donosi, iż wyłącznie co trzecia kontrola skutkowała pobraniem prób do analizy; brak wyjaśnienia, czy kryterium wyboru były organoleptyczne próby wykonywane przez Funkcjonariuszy Straży Miejskiej. Drugi akapit przypomina smutny fakt śmiesznie niskiej średniej kwoty mandatu (2018), bliskiej 120 zł, tym samym rażąco niższej w porównaniu do kwoty maksymalnej (500,00 zł). Trzeci akapit mówi, bez wdawania się w zbędne wyliczenia z zakresu popełnianych wykroczeń, iż wszystkie mandaty wynikły ze spalania odpadów; najpewniej wzrost liczby nałożonych mandatów (proporcjonalnie do całego roku 2018) wyniknąć musiał z poprawy warunków atmosferycznych oraz zażegnania katowickiego Szczytu Klimatycznego. Akapit kolejny wskazuje, iż zarówno Prokuratura Rejonowa, jak i Sąd Rejonowy nie odnalazły podstaw do ścigania przeciw postawionym zarzutom, czego jako porażkę Wymiaru Sprawiedliwości nie należy poczytywać, a tryumf środowiska naturalnego. Tryumf ten z pewnością nie bierze się z próżni; zakrojonej na szeroką skalę kampanii edukacyjnej w Mieście zawdzięczać mogą Mieszkańcy brak konieczności niepokojenia Funkcjonariuszy Straży Miejskiej. Wszyscy przeto zachować mogą zdrowie. Zarówno płuc, jak i sumienia…

Tekst niniejszy nie ma nic wspólnego ze zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi. Wiąże się wyłącznie z innym, prostszym wyborem: Sosnowiec ma być Miastem czystym, czy nie?

Jakub Tomasz Hołaj-Krzak
Warszawa, 24 VIII 2019

   Wakacyjny wypoczynek sosnowieckich radnych został nagle skrócony z powodu tragicznej sytuacji finansowej Szpitala Miejskiego. O tym, że jest źle wiadomo było już rok temu. Tuż przed wyborami samorządowymi okazało się, że placówka pogrąża się w spirali długów, a koszty działalności w coraz większym stopniu przewyższają wpływy. W trakcie debaty przedwyborczej Prezydent Arkadiusz Chęciński przyznał w końcu, że problem istnieje i szpital będzie musiał otrzymać wsparcie ze strony miasta. Niestety, przez kolejne miesiące ograniczono się do zmian personalnych (Artura Nowaka na stanowisku prezesa spółki zastąpił Dariusz Skłodowski) i bardzo ograniczonego wsparcia finansowego. Widocznie Pan Prezydent bardziej był zajęty przygotowaniami do budowy nowego stadionu i ratowaniem Zagłębia przed spadkiem z ekstraklasy niż ratowaniem najważniejszej placówki medycznej w Sosnowcu, co do której pełni funkcje właścicielskie. Dopiero, gdy szpital znalazł się na krawędzi katastrofy, zdecydował się na dalej idące działania, czego efektem była wtorkowa nadzwyczajna sesja Rady Miejskiej. Nie znaczy to jednak, że problem został rozwiązany. Wręcz przeciwnie, już za kilka miesięcy powróci i to w zwielokrotnionej formie.

   Przez wiele lat byłem członkiem Rady Społecznej Szpitala Miejskiego. Żadna z osób wchodzących w jej skład nie pobierała za to wynagrodzenia w jakiejkolwiek formie. Kompetencje rady były dość ograniczone (nie mieliśmy na przykład wpływu na obsadę stanowiska dyrektora), ale jako jej członkowie otrzymywaliśmy na bieżąco informacje o sytuacji finansowej placówki. Początkowo moje zastrzeżenia do polityki ówczesnego dyrektora szpitala były głosem wołającego na puszczy. Dopiero, gdy szpital w praktyce stracił płynność finansową, doszło do zasadniczej zmiany w ocenie pracy dyrektora, a w konsekwencji jego odwołania. Dzięki przekształceniu szpitala w spółkę z o.o. udało się uzyskać wsparcie z budżetu państwa, które wraz z dofinansowaniem ze strony budżetu miasta pozwoliło na radykalną poprawę sytuacji finansowej. Niestety, zmiana formy organizacyjnej oznaczała również likwidację Rady Społecznej. Została ona zastąpiona przez trzyosobową Radę Nadzorczą powoływaną przez Prezydenta i hojnie opłacaną – w roku 2018 jej członkowie kosztowali szpital w sumie ponad 127 tys. zł. Najgorsze jednak było to, że radni odcięci zostali od stałej, bieżącej informacji na temat sytuacji szpitala. Do niedawna przepisy prawa nie dawały nawet możliwości skontrolowania jego działalności. Musieliśmy bazować na skąpych informacjach udzielanych przez rzadko pojawiających się na komisjach członkach zarządu spółki, którzy najczęściej jedynie odpowiadali na zadawane pytania. Zarówno prezes spółki, jak i władze miasta zapewniały nas, że sytuacja nie jest łatwa, ale znajduje się pod kontrolą. Rzeczywistość okazała się diametralnie inna.

   Dane, które zostały przekazane radnym przed nadzwyczajną sesją są porażające. W roku 2018 strata netto szpitala zbliżyła się poziomu 29 mln zł. i była dwukrotnie wyższa niż rok wcześniej. Przychody netto ze sprzedaży produktów (usług) spadły w porównaniu z rokiem 2017 o prawie milion złotych, a jednocześnie ich koszty zwiększyły się o prawie 8 mln zł i zbliżyły się kwoty 100 mln zł. Ponad dwukrotnie wzrosły również koszty finansowe (głównie odsetki za przeterminowane płatności) przekraczając kwotę 3 mln zł. Zobowiązania krótkoterminowe (w tym  kredyty, podatki, zobowiązania wobec dostawców, wynagrodzenia ubezpieczenia, podatki) wzrosły z 45 mln zł do ponad 56,5 mln zł.

   Wedle władz Sosnowca jedynym winnym zaistniałej sytuacji  jest Narodowy Fundusz Zdrowia, a pośrednio rząd i parlament narzucający szpitalom obowiązek podniesienia wynagrodzeń (pielęgniarki, rezydenci) bez zapewnienia odpowiednich środków na ten cel. Z pewnością polityka zarówno obecnych jak i poprzednich władz polskiego państwa doprowadziła do postępującej zapaści systemu ochrony zdrowia. Niestety, po wygranych w 2015 roku wyborach, Prawo i Sprawiedliwość uznało, że zamiast podjąć trudny i trwający latami proces naprawy usług publicznych (w tym przede wszystkich służby zdrowia), lepszym rozwiązaniem będą transfery socjalne. Z politycznego punktu widzenia był to strzał w dziesiątkę – przynajmniej w perspektywie kilku najbliższych lat. Biorąc jednak pod uwagę długofalowy interes społeczny, oznacza to zmarnowanie olbrzymiej szansy, która pojawiła się wraz z poprawą sytuacji gospodarczej. Szansy, która być może już nigdy się powtórzy. Nieprędko bowiem budżet państwa będzie dysponował środkami, które będzie można przeznaczyć na podniesienie nakładów zdrowotnych. Nie wystarczy zapisać w ustawie, że w 2024 roku osiągną one wartość 6% PKB, co i tak nawet dzisiaj jest katastrofalnie niskim poziomem w porównaniu z większością krajów europejskich. Trzeba jeszcze wskazać źródła sfinansowania tego wzrostu, tym bardziej że obecne wydatki oscylują w okolicach 4,5% PKB. Pozostaje jedynie podniesienie składki zdrowotnej, co wydaje się sprawą konieczną. Tyle, że od lat prześcigając się w populizmie, wszystkie polskie ugrupowania polityczne wmawiały ludziom, że można bezkarnie obniżać podatki i zwiększać wydatki. Nie widać na razie żadnej siły politycznej, która odważyłaby się powiedzieć Polakom, że w dłuższej perspektywie taka polityka jest po prostu niemożliwa. Koszty tego już widać. W roku 2015, a następnie 2017 i 2018 spadła przewidywana długość życia przeciętnego Polaka.

  Zrzucanie odpowiedzialności za katastrofalną sytuację szpitala wyłącznie na obecne władze państwowe to jednak niedopuszczalne uproszczenie. Gdyby tak było, utrata płynności finansowej dotyczyłaby wszystkich, a przynajmniej większości polskich szpitali. Ich sytuacja finansowa rzeczywiście jest trudna (zadłużenie od kilku lat powoli, ale systematycznie rośnie), daleko jej jednak do tego co stało się w sosnowieckim szpitalu. Zamykanie poszczególnych oddziałów, co rzeczywiście zdarza się coraz częściej, wynika z braku personelu medycznego, a zwłaszcza lekarzy specjalistów. Poza tym, szukanie zewnętrznych przyczyn istniejących problemów nie zwalnia władze Sosnowca od podejmowania szybkich i stanowczych działań. A tych niestety zabrakło. Zamiast już wiele miesięcy temu udzielić szpitalowi potężnego wsparcia finansowego, co pozwoliłoby chociażby uniknąć utraty kilku milionów złotych odsetek, które trzeba zapłacić za przeterminowane zobowiązania, przyglądano się jak szpital pogrąża się w finansowym upadku. Co więcej pozwolono, aby władze szpitala wynajęły firmę pijarowską, która za ponad 66 tys. zł. miała poprawić wizerunek placówki po tragicznych wydarzeniach na izbie przyjęć. Co ciekawe na czele tej firmy stoi Krystian Dudek z sosnowieckiego Humanitasu, macierzystej uczelni naszego Prezydenta.

   Najgorsze jest jednak coś innego. Rozwiązania, które zostały zaprezentowane – dwumilionowa doraźna pomoc z budżetu miasta na wypłatę bieżących wynagrodzeń (pracownicy za lipiec dostali tylko 40% swoich pensji) i zgoda na zaciągnięcie 50-milionowego kredytu przez szpital (30 mln na restrukturyzację zadłużenia i 20 mln na przenoszenie oddziałów) – jest działaniem doraźnym, pozwalającym jedynie na krótką metę złapać oddech, na chwilę przywrócić płynność finansową i zapewne dzięki mniejszemu oprocentowaniu, zmniejszyć koszty obsługi zadłużenia. Ale nowe zobowiązania też trzeba będzie spłacić. W jaki sposób zrobi to szpital, którego zgodnie z tym co powiedział miesiąc temu prezes Skłodowski, leczenie jednego pacjenta kosztuje placówkę średnio 4219 zł, a z NFZ otrzymuje za niego jedynie 2853 zł? Biorąc pod uwagę, że rocznie z usług szpitala korzysta 19 tys. pacjentów, różnica wyniesie rocznie 26 mln zł. Żadne działania restrukturyzacyjne nie doprowadzą do wyrównania tej dysproporcji i uzyskania trwałej równowagi finansowej. Nie ma też co liczyć na radykalne zwiększenie finansowania z NFZ. To oznacza, że za kilka miesięcy problem powróci w zwielokrotnionej postaci.

   Zdrowie to najważniejsza sprawa w życiu każdego człowieka. Dlatego zapewnienie obywatelom usług medycznych na najwyższym poziomie powinno być pierwszoplanowym wyzwaniem dla każdej władzy publicznej. Przerzucanie się odpowiedzialnością może przyniesie doraźne, wyborcze korzyści polityczne, ale z pewnością nie rozwiąże problemu. W przypadku Sosnowca powinno to oznaczać zapewnienie trwałego wsparcia z budżetu miasta dla naszego szpitala, nawet jeżeli miałoby to się odbyć kosztem rezygnacji z niektórych zaplanowanych już inwestycji. Kilka lat temu zadłużona spółka hokejowa została postawiona w stan upadłości, co pozwoliło miastu uniknąć spłaty jej wielomilionowego zadłużenia. Ale szpitala w ten sposób zlikwidować się nie da. Prędzej czy później miasto będzie musiało przejąć jego bezpośrednie współfinansowanie. Im szybciej to nastąpi, tym mniejsze koszty finansowe i społeczne poniesiemy. Pytanie, kiedy Prezydent Arkadiusz Chęciński zrozumie, że nie ma innego wyjścia.

Karol Winiarski

   Po długim oczekiwaniu Prezydent Andrzej Duda ogłosił, a w zasadzie potwierdził podaną kilka tygodni temu przez premiera Morawieckiego, datę wyborów parlamentarnych. 13 października to najwcześniejszy z przewidzianych przez Konstytucję terminów elekcji. Nikt nawet nie ukrywał, że decyzja Prezydenta jest korzystna z punktu widzenia partii rządzącej, która jest zdecydowanym faworytem jesiennych wyborów. Ale w historii europejskiej demokracji już niejednokrotnie takie planowanie obracało się przeciw jego pomysłodawcom.

   Jeszcze kilka tygodni temu wydawało się, że jedyną niewiadomą będzie wysokość zwycięstwa Prawa i Sprawiedliwości – czy pozwoli ona jedynie na samodzielne tworzenie rządu, czy też da również możliwość na odrzucanie prezydenckiego veta (3/5 głosujących posłów), a może nawet na uzyskanie większości konstytucyjnej (2/3 w Sejmie i ponad połowa w Senacie). To przekonanie uległo zachwianiu po ujawnieniu zamiłowania do powietrznych podróży Marka Kuchcińskiego.

   Sprawa byłego już Marszałka Sejmu została fatalnie rozegrana przez Jarosława Kaczyńskiego. Przez pierwsze dni problem lekceważono. Dopiero, gdy kolejne oświadczenia Centrum Informacyjnego Sejmu i samego Marszałka okazały się daleko odbiegać od prawdy, a pasażerami podniebnych lotów okazali się nie tylko członkowie rodziny Marszałka Kuchcińskiego, ale też inni politycy partii rządzącej, doszło do zmiany stanowiska. Ale i wtedy sposób zarządzania kryzysem daleki był od podręcznikowych wzorców. Jarosław Kaczyński nie zdecydował się spektakularne wyrzucenie Kuchcińskiego i pozbawienie go miejsca na liście wyborczej. Kuriozalna konferencja prasowa bez możliwości zadawania pytań, w czasie której nie kryjący swojej irytacji na suwerena prezes, ogłaszając dymisję Kuchcińskiego, wyraził  trudno ukrywane zdziwienie, że takiej decyzji oczekują wyborcy, nie przysporzy rządzącej partii zwolenników. Marek Kuchciński zachował pierwsze miejsce w okręgu krośnieńskim, a długotrwale i burzliwe oklaski na sali sejmowej posłów Prawa i Sprawiedliwości żegnające ustępującego Marszałka pokazują, że jego praktyki nie zasługują zdaniem rządzącej partii na potępienie. Udowadnianie, w czym oczywiście przodowała telewizja publiczna, że za poprzedników było tak samo, nawet jeżeli w znacznym stopniu prawdziwe, jest dość żenujące. Przecież pod rządami Prawa i Sprawiedliwości miało być zupełnie inaczej.

   Z punktu widzenia stanu finansów publicznych koszty podróży byłego marszałka nie mają większego znaczenia – 4 mln zł. to mniej niż promil naszego budżetu. Nie znaczy to oczywiście, że nie można je było wydać na wiele innych, ważniejszych celów. Można jednak wskazać wiele innych przypadków, gdy o wiele większe publiczne środki są wydatkowane w sposób co najmniej wątpliwy. Wystarczy wspomnieć nie tak dawno podpisaną umowę na modernizację liczących sobie już kilkadziesiąt lat i wyprodukowanych na licencji radzieckiej czołgów T-72, która będzie nas kosztowała prawie dwa miliardy zł., a które w razie wojny będą po prostu jeżdżącymi trumnami. Sprawa Marszałka Kuchcińskiego nie jest też szczególnie bulwersująca z punktu widzenia obowiązującego prawa. Złamanie instrukcji HEAD, która nie przewiduje przewożenia samolotem rodziny i partyjnych kolegów, o ile nie są członkami oficjalnych delegacji, ma o wiele mniejsze znaczenie w porównaniu z odmową przez niego wykonania prawomocnego wyroku NSA w sprawie podpisów pod kandydaturami sędziów do nowej Krajowej Rady Sądownictwa. Można też się spodziewać, że po kilku tygodniach (o ile nie wyjdą na jaw podobne nadużycia innych czołowych polityków PiS-u) sytuacja zostanie zapomniana, tak jak wiele innych podobnych wydarzeń. W rzeczywistości sprawa jest jednak poważniejsza.

   Po pierwsze pokazuje, że Jarosław Kaczyński ma albo ograniczoną wiedzę o tym co robią jego najbliżsi współpracownicy, albo wbrew szumnym zapowiedziom toleruje podobne sytuacje dopóki nie wyjdą na światło dzienne. Utrata kontroli nad systemem władzy, który się stworzyło jest zresztą typową cechą mniej lub bardziej autokratycznych przywódców, w których pozornie wszystko zależy od woli lidera, ale w praktyce wiele rzeczy dzieje się poza jego wiedzą i wolą. Im starszy przywódca, im dłużej partia sprawuje władzę, tym większe oderwanie lidera od rzeczywistości i tym większa bezkarność jego otoczenia.

   Po drugie, po raz kolejny okazuje się, że żadna partia nie jest wolna od pokus związanych ze sprawowaniem władzy. Dotykało to ugrupowań będących obecnie w opozycji, widać to obecnie w przypadku PiS-u. Nie inaczej jest w terenie, a administracja rządowa niewiele się różni od jej samorządowej odpowiedniczki. Słabość lokalnych mediów i opozycyjnych polityków powoduje, że takie przypadki są mniej znane i nie wywołują publicznej dyskusji. A przecież wystarczy zobaczyć ile nowych stanowisk kierowniczych powstało w jednostkach organizacyjnych gmin, powiatów i województw w ostatnich latach. Jak bardzo rozrosły się urzędy poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej. Ile spółek komunalnych (z wieloosobowymi radami nadzorczymi) powstało tylko po to, żeby koleżanki i koledzy mieli wygodne posadki lub dodatkowe dochody. Warto prześledzić losy zwalnianych przez nową władzę urzędników urzędów marszałkowskich, którzy najczęściej „znaleźli” zatrudnienie w gminach i powiatach rządzonych przez ich partyjnych kolegów (w Krakowie doszło nawet do przypadku utworzenia nowej spółki, której prezesem został zwolniony właśnie prezes spółki marszałkowskiej). To są realne pieniądze, które zasilają prywatne konta – w tym przypadku osób związanych z Platformą Obywatelską, a mogłyby wspomagać realizację publicznych celów w zakresie zdrowia, edukacji czy ochrony środowiska.

   Czy władza zawsze przyciąga niemoralne jednostki? A może to jej mechanizmy powodują degenerację uczciwych ludzi? I jedno i drugie stwierdzenie jest po części prawdziwe. Ale trudno w taki sposób wytłumaczyć skalę tego zjawiska. Przecież nie tylko w polityce spotykamy się z zachowaniami, które są sprzeczne z podstawowymi zasadami społecznej moralności. Być może w sondażach większość osób potępia takie postępowania, ale gdy nadarza się okazja, to niewielu potrafi nie skorzystać z nadarzającej się okazji, znajdując przy tym szereg „przekonujących” usprawiedliwień. Takie mamy wykształcone przez lata komunizmu, zaborów, ale również feudalno-pańszczyźnianej rzeczywistości, wzorce kulturowe, które przekazywane z pokolenia na pokolenia są niesłychanie trwałe i trudne do zmiany. I raczej nic nie wskazuje, że polskie społeczeństwo zmierza w pożądanym kierunku.

   Prawo i Sprawiedliwość zapewne wygra nadchodzące wybory, chociażby dlatego, że opozycji wcale nie zależy na zwycięstwie, a cele poszczególnych ugrupowań nie zakładają przejęcia władzy. Jednak sprawa Kuchcińskiego spowoduje zapewne, że o większości konstytucyjnej Jarosław Kaczyński może jedynie pomarzyć. Wątpliwe też jest uzyskanie większości koniecznej do przełamania prezydenckiego veta, co oznacza, że do sprawnego rządzenia konieczna będzie reelekcja Andrzeja Dudy. W życiu jednak nic nie może wiecznie trwać, a za kilka lat będą przecież kolejne wybory.

Karol Winiarski