Kiedy przed drugą wojną światową inni poeci, pisarze i podróżnicy przelewali na papier swoją powierzchowną fascynację Zagłębiem Dąbrowskim, on werbalizował własne emocje związane z prozą życia codziennego.

Mowa o Władysławie Sebyle. Urodził się w roku 1902 w Kłobucku. Przyjmuje się, iż w roku 1910, kilka lat po śmierci matki – Henryki z Radłowkich, Sebyłowie zjawili się w Zagłębiu Dąbrowskim. Wówczas ojciec Władysława – Michał Sebyła był już powtórnie żonaty. Miejscem, z którym związali się po przeprowadzce stał się Będzin, a dokładniej jedna z jego dzielnic – Warpie. Tam Michał pracował jako nauczyciel. Niewykluczone jednak, iż mogli przybyć tu już dwa lata wcześniej. Wskazuje na to monografia miasta Będzina, gdzie czytamy, iż nauczyciel o nazwisku Sebyła (lub brzmiącym bardzo podobnie) w 1908 r. uczył w „1-klasowej początkowej szkole powszechnej dla dziewcząt i chłopców na kolonii Warpie”.

Po przeprowadzce do Zagłębia młody Władysław uczęszczał do szkoły powszechnej w Będzinie, którą ukończył w 1913 r. Edukację kontynuował w gimnazjum realnym w Sosnowcu.

W 1921 r., po zdobyciu świadectwa maturalnego, Władysław podjął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej. Jednak ich nie ukończył. W roku następnym wybrał polonistykę jako nowy kierunek swojej edukacji. W 1928 r. ożenił się z Sabiną Krawczyńską. Ślub odbył się w krakowskim Kościele Mariackim.

Władysław Sebyła w latach 20. związał się z czasopismem literackim „Kwadryga”. W 1929 r. został jego redaktorem. Publikował tam teksty zarówno Skamandrytów, jak i awangardystów. Dwa lata wcześniej, w roli współautora (wraz z Aleksandrem Maliszewskim), debiutował tomem poezji. Jego pierwszy, własny zbiór wierszy wydany drukiem, który nosił tytuł „Pieśni szczurołapa” ukazał się w roku 1930. Jeden z nich Sebyła zadedykował własnemu ojcu:

Wierzę, że czasem, kiedy pokój już zmrokiem nasiąknie

I cisza zbudzi zegar, śpiący przez dzień cały,

Przypominasz mnie sobie, kiedy byłem mały,

I uporczywie muchy łapałem na oknie.

Widzisz brzegi spadziste i błyszczącą Wisłę,

Tę samą, którą teraz tuż obok mnie płynie,

Widzisz drewniane domy, po wzgórzach rozprysłe,

Zachód słońca w czerwonem musującem winie.

Widzisz staw, lśniące koło zgrzybiałego młyna,

Mały kościół na stromej, murowanej skarpie,

Potem czarne, błotniste, odrapane Warpie,

I szkołę pełną dzieci, a pośród nich syna.

Zapomnianego syna, który wciąż pamięta,

I tylko wtedy płacze, choć już jest dorosły,

I zmywa łzami serce, jak na Wielkie Święta,

Gdy wspomni grób na dalekim cmentarzu,

wysoką trawą zarosły.

W latach 30. Sebyła udał się w podróż do Francji, a następnie do Włoch. W 1932 r. został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich. Od 1935 r. stał na czele działu krytyki poetyckiej w Polskim Radiu. Jednocześnie tworzył wiersze, które nierzadko zwracały uwagę środowiska literackiego. W 1938 r. został uhonorowany przez Polską Akademię Literatury Złotym Wawrzynem Akademickim.

Początki kontaktów Sebyły z wojskiem datują się na lata 20. W 1920 r., dzięki sfałszowaniu dokumentów mógł wziąć udział w drugim powstaniu śląskim. W latach 1927 – 1929 służył w Wojsku Polskim. Początkowo w Katowicach, a następnie w Szkole Podchorążych w Krakowie. W „Roczniku Oficerskim Rezerw” wydanym w 1934 r. figuruje on jako podporucznik w 13. Pułku Piechoty. Kilka miesięcy przed wybuchem wojny, odbył ćwiczenia wojskowe w Pułtusku. Pod koniec sierpnia 1939 r. otrzymał powołanie do 13. PP. 17 września trafił jako jeniec do obozu w Starobielsku. Zginął podczas masowych egzekucji żołnierzy Wojska Polskiego w Katyniu w 1940 r.

Mało znanym faktem jest, iż brat Władysława Sebyły – Stefan Michał Sebyła (ur. w 1903 r.), który opuścił rodzinny dom już w wieku czternastu lat, służył w 11. Pułku Piechoty. Jednostka ta powstała w Zagłębiu Dąbrowskim. Przez krotki czas stacjonowała w będzińskich koszarach. Brała udział m.in. w wojnie polsko – bolszewickiej i kampanii wrześniowej 1939 r. We wspomnianym „Roczniku Oficerskim Rezerw” Stefan Sebyła wymieniony jest jako podporucznik.

Na zdjęciu tytułowym Władysław Sebyła (Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Seby%C5%82a#/media/File:W%C5%82adys%C5%82aw_Seby%C5%82a.jpg)

Dariusz Majchrzak

Biografia (wybór):

1. Będzin 1358 – 2008, T. 3, praca pod red. A. Glimos – Nadgórskiej, Będzin 2008
2. Cichla – Czarniawska E., Władysław Sebyła. Życie i twórczość, Lublin 2000
3. Eichstaedt D., Zamknięty w kręgu własnej osobowości: szkic o Władysławie Sebyle, [w:] „Rocznik Wieluński”, 2001, nr 1
4. Makowiecki A. Z., Władysław Stefan Sebyła (1902 – 1940), Polski Słownik Biograficzny, T. 36, Warszawa – Kraków 1995 – 1996
5. Rocznik Oficerski Rezerw, Warszawa 1934
6. Sebyła W., Pieśni szczurołapa, Warszawa 1930

Źródło: klubzaglebiowski.pl