Dzięki wysiłkom organizacyjnym i promocyjnym lokalnych działaczy społecznych z Sosnowca i Sławkowa  rzeka Biała Przemsza z porównywalnym pięknem do piękna rzeki Czarna Hańcza, a płynąca swym głównym nurtem przez Dąbrowę Górniczą, Sławków, Jaworzno i Sosnowiec, zyskuje  z każdym rokiem  na popularności. I tak w dniach 1-3 czerwca został  zorganizowany  przez Fundację TOŁHAJ GDK z siedzibą w Iwoniczu Zdroju pod patronatem Prezydenta Miasta Jaworzna.  „2 Ogólnopolski Spływ Kajakowy Białą Przemszą 2018” na  odcinku rzeki Sławków-Sosnowiec Trójkąt Trzech Cesarzy. Impreza godna pochwały i bardzo udana z 220 kajakarzami – w tym z załogą Zielonego Ringu Przemszy (vide Facebook Zielony Ring Przemszy”).

Niestety jestem zmuszony zaprotestować przeciwko fałszowaniu historii spływów Białą Przemszą przez głównego organizatora tego spływu, ponieważ  to nie był drugi ogólnopolski spływ kajakowy Białą Przemszą ale „5 Ogólnopolski Spływ Kajakowy Białą Przemszą”. Takie numerowanie spływu nie nawiązuje  do wcześniejszych  ogólnopolskich spływów Białą Przemszą zorganizowanych w latach 2008, 2009, 2010 przez nasze lokalne organizacje społeczne. Nadanie złego numeru spływu to przemilczenie historii spływów na tej rzece oraz próba pokazania Fundacji TOŁHAJ  GDK w  glorii pioniera  przecierającego szlak kajakowy na rzece Białej Przemszy. A prawda jest taka, że zasługi w przecieraniu szlaku kajakowego na rzece i jej lansowaniu jako miejscu rekreacji i wypoczynku mają lokalne organizacje społeczne.

Poniżej opisuję początki spływów oraz przedstawiam faktycznie zasłużone organizacje i osoby, które  uczyniły rzekę Białą Przemszę drożnym i popularnym szlakiem kajakowym.

W 2001 roku powstał Klub Ekologiczny „Zielony Ring Przemszy” z siedzibą  w Sławkowie, który obrał sobie za cel statutowy działania w celu utworzenie z  doliny rzeki Biała Przemsza  terenu rekreacji  sobotnio-niedzielnej dla mieszkańców okolicznych miast. Zrzeszał on następujące organizacje społeczne: Stowarzyszenie Unia Dla Sosnowca, Towarzystwo Miłośników Sławkowa, Towarzystwo Miłośników Maczek „ Granica” i Stowarzyszenie Obrońców Bukowna.  W roku 2004 klub przeorganizował się w związek ww. stowarzyszeń o tej samej nazwie w celu uzyskania osobowości prawnej, a jego prezesem został Włodzimierz Wieczorek.

Pierwsze działania jakie podjął klub w 2001 roku, to wytyczenie szlaków dla turystyki pieszej wzdłuż Białej Przemszy na odcinku leśnym tj. Sławków –Sosnowiec Maczki, co odbywało się często  przy użyciu maczet z uwagi na bardzo zakrzaczone brzegi rzeki. Drugim działaniem, który w zasadzie zdominował inne działania, to było udrażnianie rzeki dla celów spływów kajakowych. Przyczyną  która  powodowała, że po II wojnie światowej do 2002 roku na rzece Białej Przemszy nie były organizowane spływy kajakowe było to, że Biała Przemsza była w bardzo wielu miejscach przegrodzona  zwałowiskami drzew, krzaków, różnego rodzaju odpadów z tworzyw sztucznych, a często też żelbetonowym gruzowiskiem z wystającymi niebezpiecznie prętami zbrojeniowymi i aby na niej mogły odbywać się spływy kajakowe, to rzeka musiała być oczyszczona i udrożniona. Koryto rzeki przegradzały w poprzek obalone przez wiatry duże drzewa i to nie tylko pojedyncze, lecz również grupy drzew tworząc w ten sposób rodzaj barykad. Działacze klubu płynąc skonstruowaną przez siebie tratwą, cięli piłami motorowymi powalone pnie drzew, aby utworzyć tor wodny dla kajaków.

Dzięki działaczom Klubu Ekologicznego Zielony Ring Przemszy, którzy z dużym  zaangażowaniem i czasami nawet przy pomocy dźwigu, stopniowo w ciągu dwóch lat 2002-2003 udrożnili rzekę na odcinku 27 km tj. od Dąbrowy Górniczej Okradzionów poprzez Sławków, aż do  historycznego granicznego mostu w Sosnowcu Maczkach (poniżej zdjęcia z prac udrożnieniowych).

(Prace udrożnieniowe były uzgodnione z Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej Gliwicach). Dzięki pracom oczyszczającym  Klub  „Zielony Ring Przemszy” zorganizował pierwszy po II Wojnie Światowej pionierski spływ kajakowy Białą Przemszą w 2002 roku. Fakt, że kajaki wróciły na rzekę Białą Przemszę po przeszło  60 latach został odnotowany przez Regionalną Telewizję Katowice oraz lokalne dzienniki i periodyki. Pierwszy pionierski spływ został zorganizowany na krótszej trasie tj. Dąbrowa Górnicza Okradzionów – Sławków Ryszka ze względu na to, że jeszcze nie cały zaplanowany przez klub odcinek rzeki był udrożniony. Natomiast drugi pionierski spływ został zorganizowany w sierpniu 2003 r. przez Zielony Ring Przemszy, ale już dłuższą trasą bo 27 kilometrową z Okradzionowa do Sosnowca Maczek. Komandorem tego drugiego pionierskiego spływu kajakowego podobnie jak pierwszego był  Krzysztof  Szumera  działacz klubu (poniżej zdjęcia z pionierskiego spływu kajakowego z 2003 roku).

Rzeka Biała Przemsza jest rzeką wymagającą od kajakarzy sporych umiejętności o czym przekonali się kajakarze płynący w pierwszym regionalnym spływie kajakowym nazwanym „Dwie Nogi Przemszy 2006” (31.03-02.04.2006) – bo okazało się, że spływ na trasie Golczowice koło Olkusza- Sosnowiec Maczki trzeba było przerwać w Dąbrowie Górniczej Błędów. Wysoka wiosenna woda i dużo przeszkód wodnych na odcinku małopolskim tj. Golczowice, Klucze, Błędów (rzeka na tym odcinku nie była udrażniana) spowodował, że tylko dwóch kajakarzy dopłynęło do mety spływu  w Sosnowcu Maczkach. Wszystkie następne spływy kajakowe odbywały się na już na 27 kilometrowym  odcinku rzeki Dąbrowa Górnicza Okradzionów –Sosnowiec Maczki udrożnionym przez działaczy „Zielonego Ringu Przemszy”, ale  nieraz spływy były przedłużane do Trójkąta Trzech Cesarzy wcześniej uregulowanym przez władze lokalne korytem rzeki i trasa wtedy wynosiła 33 km.

Po rocznej przerwie w kolejnych latach 2008, 2009, 2010 na rzece zostały zorganizowane  ogólnopolskie spływy kajakowe imieniem Andrzeja  Arendta przez Klub Miłośników Kajakarstwa „Przemsza”  przy Oddziale PTTK w Sosnowcu przy współudziale urzędów miejskich Sosnowca ,Sławkowa i Jaworzna oraz Towarzystwa Miłośników Maczek „Granica” – członka Związku Stowarzyszeń „Zielony Ring Przemszy”. A kierowali tymi trzema ogólnopolskimi spływami:
– Marek Lityński – komandor ( w 3 spływach),
– Maciej Moskwa – kierownik zespołu ratowników(w 3 spływach).
– Jan Jelonek – kwatermistrz (w 3 spływach).

Te trzy ogólnopolskie spływy kajakowe odbiły się mocnym echem wśród miłośników kajakarstwa, ponieważ brali w nich udział kajakarze z różnych regionów Polski. Dla większości było to duże zaskoczenie, że w województwie  śląskim tak rzekomo silnie uprzemysłowionym jest taka dzika i urokliwa rzeka. Lokalne mass media również odnotowały te rajdy. (Poniżej zdjęcie z trzeciego ogólnopolskiego spływu kajakowego Białą Przemszą z 2010 r.)

Niestety z przyczyn losowych i finansowych  Klub Miłośników Kajakarstwa uległ likwidacji, a na najciekawszym i udrożnionym przez  członków Zielonego Ringu Przemszy długim odcinku rzeki aż do roku 2017 pływali tylko pojedynczy kajakarze lub małe ich grupki ,najczęściej wynajmując kajaki  z wypożyczalni kajaków   „Kajaki Przemsza” z  Olkusza. Kajakarze ci przeważnie byli  z małymi umiejętnościami w kierowaniu kajakiem, w związku z czym odcinki, które przepływali były krótkie i dostosowane do ich umiejętności. Po  pięcioletniej przerwie 3 września 2016 roku władze  miasta Jaworzna zorganizowały profesjonalny spływ z Sosnowca Maczek do Trójkąta Trzech Cesarzy.

W następnym  roku tj. w 2017 na początku  czerwca  pod patronatem Prezydenta Miasta Jaworzna , Fundacja TOŁHAJ GDK  zorganizowała „Ogólnopolski Spływ Kajakowy 2017”, na trasie Sławków- Trójkąt Trzech Cesarzy, gdzie jednym z licznych współorganizatorów był Związek Stowarzyszeń „Zielony Ring Przemszy”. W tymże samym roku 16 września pod patronatem Prezydenta Miasta Sosnowca i Burmistrza Miasta Sławkowa, na odcinku rzeki Sławków – Sosnowiec Maczki, odbył się pierwszy „Zagłębiowski Spływ Kajakowy Białą Przemszą”. Dnia 7 maja br. stowarzyszenie z Sosnowca „Młodzi wspólnie dla” razem z Radą Dzielnicy Południe zorganizowało spływ kajakowy z Sosnowca Maczek do Trójkąta Trzech Cesarzy a w dniach 1-3 czerwca br. odbył się w/w ogólnopolski spływ kajakowy zorganizowany przez Fundację TOŁHAJ  GDK z Iwonicza Zdroju.

Tak więc rzeka Biała Przemsza, coraz bardziej jest popularna i wykorzystywana do czynnego sobotnio-niedzielnego wypoczynku, a mimo to nie pamięta się obecnie, że gdyby rzeka Biała Przemsza nie była udrożniona przez działaczy Zielonego Ringu Przemszy, to późniejsze spływy nie mogłyby  dojść do skutku, chyba żeby ich organizator podjąłby się trudnych i długotrwałych prac udrożnieniowych.  Poza tym działacze społeczni Zielonego Ringu Przemszy realizując swoje zadania statutowe wiele wysiłku i zabiegów uczynili, aby wypromować Dolinę Białej Przemszy wraz z rzeką, jako wspaniały teren rekreacji  i wypoczynku całych rodzin w czasie weekendu. I z satysfakcją  mogę stwierdzić, że to  się w pełni udało.

 Włodzimierz Wieczorek

Prezes Związku Stowarzyszeń
„Zielony Ring Przemszy”