W latach 70. XIX w. we Francji powstało Towarzystwo Bezimienne Kopalń Węgla „Czeladź”. Jego oryginalna nazwa brzmiała: Société Anonyme des Mines de Czeladz. Jak wskazuje historyk – Rafał Kowalczyk – przedsiębiorstwo to było powiązane z Janem Kellerem oraz bankiem „Société de Crédit Industriel et Comérciel”. Francuskie towarzystwo przemysłowe w 1879 r. nabyło od górnośląskiego przedsiębiorcy – Ernesta Kramera kopalnię węgla kamiennego oraz nadania górnicze pod Czeladzią. Dzięki nowemu właścicielowi i poczynionym przez niego inwestycjom kopalnia „Czeladź” stała się nowoczesnym i prężnie rozwijającym się zakładem. Wraz z rozbudową i modernizacją kopalni powstała baza mieszkaniowa dla jej pracowników, a także m.in. szkoła, kościół i klub urzędniczy.

Każdy kto wybierze się do dzielnicy Czeladzi – Piaski będzie mógł zobaczyć wspomniane budynki, które swą architekturą i estetyką znacząco różnią się od obiektów tego samego przeznaczenia, spotykanych w innych częściach Zagłębia Dąbrowskiego i Górnego Śląska.

Zwiedzającego czeladzkie osiedle z pewnością oczaruje budynek przy ul. Sikorskiego. Został wybudowany na początku lat 20. XX w. Mieścił się w nim wspomniany klub urzędniczy. Jakiś czas temu został wyremontowany i robi duże wrażenie. Ale największa niespodzianka kryje się tuż za jego drzwiami. Kiedy uda się nam przekroczyć próg budynku (który nie jest ogólnodostępny dla zwiedzających) tuż pod swoimi stopami, na posadzce, zobaczymy stary ale nadal piękny wizerunek Bezimiennego Towarzystwa Kopalń. To unikatowy na skalę zagłębiowską przykład tak umieszczonego i zachowanego do dnia dzisiejszego loga przedwojennego przedsiębiorstwa przemysłowego. Jest to mało znana ciekawostka dotycząca osiedla na Piaskach. Tym bardziej zasługuje na przypomnienie o niej, w sytuacji kiedy coraz więcej osób w regionie zaczyna się interesować przeszłością swojej małej ojczyzny. Tak więc zapraszam serdecznie do wycieczek po różnych zakątkach Zagłębia. Może komuś z Państwa uda się trafić na zapomniany „skarb” przeszłości….

Na koniec pragnę podziękować Stowarzyszeniu Miłośników Czeladzi oraz Filipowi Wachowi za pomoc przy stworzeniu niniejszego artykułu.

Zdjęcia dawnego klubu urzędniczego w Czeladzi-Piaskach Ft. Filip Wach)

Logo Towarzystwa Bezimiennego Kopalń Węgla „Czeladź” na posadzce dawnego klubu urzędniczego (Źródło: Czeladź Kolonia Piaski: katalog zabytków, Cz. 1-3, oprac. Magdalena i Stanisław Łabuzowie, Czeladź 2001)

Na zdjęciu tytułowym Drzwi dawnego klubu urzędniczego w Czeladzi-Piaskach (Fot. Filip Wach)

Dariusz Majchrzak

Bibliografia (wybór):

1. Historia Czeladzi, praca zbiorowa pod red. J. Drabiny, T.1, Czeladź 2012
2. Jaros J., Historia górnictwa węglowego w Zagłębiu Górnośląskim do 1914 roku, Wrocław-Warszawa-Kraków 1965
3. Kowalczyk R., Rozwój przemysłu ciężkiego w Królestwie Polskim w latach 1877-1914, Warszawa 2013
4. Zagłębie Dąbrowskie w czasach zaborów i walk o niepodległość (do roku 1918), praca pod red. J. Walczaka, Sosnowiec 2004

Źródło: klubzaglebiowski.pl