About

Posts by :

Niepodległa 1918. Zagłębie Piłsudskiego. Na drodze ku wolności

Historia/ Region

Niepodległa 1918. Zagłębie Piłsudskiego. Na drodze ku wolności

0 Comment

W tym roku obchodzimy stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości i tym samym powrót po 123 latach na polityczną mapę Europy. Udało się tego dokonać pomimo licznych sporów, kłótni, zdrad, porażek, a także starć na polach bitew. Zarówno tam gdzie bronią były interesy poszczególnych krajów, jak i tam gdzie wartość ludzkiego życia była przeliczana na skuteczność stali i prochu. Polacy pokazali, że pomimo politycznej śmierci własnego kraju pod koniec XVIII wieku, Polska nie przestała istnieć. Pozostała w sercach oraz umysłach jej obywateli i ich potomków. Rosja, Austria i Prusy będące w 1795 r. niekwestionowanymi zwycięzcami starcia z Rzeczpospolitą, mieli świadomość, iż Polacy, pomimo licznych wad, nie pogodzą się tak łatwo z utratą państwa i niejednokrotnie dadzą temu wyraz wobec swoich nowych władców.

To właśnie Zagłębie Dąbrowskie miało być, według planów Józefa Piłsudskiego, miejscem, w którym po wybuchu konfliktu zbrojnego – pierwszej wojny światowej, rozpocznie się powstanie. Miało ono zapoczątkować zbrojną walkę Polaków o odzyskanie przez kraj niepodległości.

W „Geografii militarnej Królestwa Polskiego”, opublikowanej w 1910 r., Piłsudski (ukryty pod pseudonimem Z. Mieczysławski) tak charakteryzuje nasz region i jednocześnie argumentuje wybór miejsca, z którego miał rozpocząć się marsz, ku powrotowi Rzeczypospolitej na mapę Starego Kontynentu: „Ludność w drobnych miastach i osadach fabrycznych stanowi element przejściowy od wsi do wielkich miast (Zagłębie zaliczamy do tej kategorji ze względu na charakter życia ludności). Posiada ona cechy wielkomiejskie, zwiększoną impulsywność, pobudliwość, ruchliwość tłumu. Z drugiej strony władze, tu mniej liczne, czują swoją bezsilność w jeszcze większym stopniu, niż po wsiach. Łatwość przenikania wpływów ludności do szeregów tej władzy, demoralizowanie jej jest tu większe. Stąd drobne miasta i osady fabryczne stanowią najlepszy teren dla robót organizatorskich, wymagających tajemnicy, spisku, dają zaś one większą liczbę ludzi i większą łatwość poruszania niemi, w porównaniu z wsią. (…) Charakter miasteczkowo – osadowy o bardzo licznym elemencie ludności, stanowiącym przejście od miejskiej do wiejskiej. To rozmieszczenie terytorjalne różnych kategorji ludności odegrało takąż samą rolę w r. 63, jak i w 905. (…) Podczas ostatniej rewolucji Zagłębie było ostatnim punktem, gdzie jeszcze ruch trwał po zgnieceniu go wszędzie”.

Istotnym dla Piłsudskiego argumentem w wyborze Zagłębia jako miejsca podjęcia walki o niepodległość, był także fakt, iż w regionie tym władze carskie nie stworzyły jakiegokolwiek systemu fortyfikacji, który miałyby za zadanie obronę tych terenów. Poza tym nie znajdowało się tu większe zgrupowanie wojsk rosyjskich. W Zagłębiu stacjonował jedynie 14. Doński Pułk Kozaków oraz żołnierze pełniący służbę na granicy Cesarstwa oraz na jego obszarze przygranicznym. W pobliskiej Częstochowie przed wybuchem pierwszej wojny światowej przebywał sztab 14. Dywizji Kawalerii Stacjonował tu także sztab 14. Częstochowskiej Brygady Straży Granicznej. Jednakże wspomniana 14. Dywizja Kawalerii (wchodząca w skład tzw. oddziału południowego) miała po wybuchu wojny przede wszystkim osłaniać mobilizację oddziałów rosyjskich na linii Lublin – Chełm, a także Dubno – Równe. Obszar Królestwa Polskiego znajdujący się na lewym brzegu Wisły miał w tym przypadku spełniać jedynie rolę „strefy buforowej”.

Zagłębie Dąbrowskie w planach Piłsudskiego było przede wszystkim miejscem, gdzie Polska Partia Socjalistyczna, z którą był związany, miała największe wpływy. Mowa tu oczywiście o środowisku robotniczym, które powstało w wieku XIX, w trakcie procesu industrializacji Królestwa Polskiego, i stopniowo zaczęło odgrywać w regionie coraz większą rolę, doprowadzając jednocześnie do marginalizacji miejscowych autochtonów.

Ważnym aspektem było również to, iż Zagłębie znajdowało się na granicy z Austro – Węgrami i Niemcami, nie zaś w głębi Cesarstwa Rosyjskiego. Do tego, w roku 1914, działał tu dobrze rozwinięty przemysł oraz niezbędna infrastruktura kolejowa. A ukształtowanie terenu powodowało, iż nie był on wyzwaniem logistycznym dla wojska, któremu zależało na sprawnym przemieszczaniu się i efektywnym realizowaniu zamierzonych celów w ramach opracowanej wcześniej taktyki.

Do naszych czasów zachował się memoriał z roku 1913, którego autorem był najprawdopodobniej przywoływany już tu Piłsudski, natomiast jego adresatem był austriacki sztab wojskowy. W wersji, która została skierowana do druku, nie znalazł się fragment, który dotyczył Zagłębia Dąbrowskiego. Autor memoriału pisze w nim, iż w momencie wybuchu wojny między Austro – Węgrami i Rosją należy: „Przygotować kadry, zresztą nieliczne, dla a) zorganizowania w Królestwie siły militarnej i zajęcia większej części Królestwa, b) zorganizowania oddziałów partyzanckich w całym Królestwie. Kadry te wkroczyłyby do a) Zagłębia Dąbrowskiego (Sosnowiec, Będzin, Dąbrowa), b) Sandomierza i c) przez Michałowice do Miechowa. Wkroczenie musiałoby nastąpić równocześnie z dniem ogłoszenia wojny”. W cytowanej publikacji zostały wskazane również argumenty przemawiające za zajęciem Zagłębia: „1) kolejnictwo zachodniej Rosji pozbawione zostałoby zaopatrywania w węgiel, 2) Rosja straciłaby wielką ilość wagonów i lokomotyw znajdujących się w Zagłębiu, 3) wkroczenie pozwala ruchowi rewolucyjnemu oprzeć się od razu na większych masach ludzi o rewolucyjnym i łatwo zapalnym usposobieniu, 4) stwarza od razu ognisko tej siły atrakcyjnej, że spowodować musi liczną dezercję rezerwistów polskich powołanych pod broń do pułków konsystujących w Królestwie, 5) otwiera drogę do Częstochowy, związanej z wielu tradycyjnymi uczuciami osobliwie wśród włościan polskich”.

W wydanej w 1910 r. publikacji „Zadania praktyczne rewolucji w zaborze rosyjskim” Piłsudski wskazuje jakich błędów należy unikać, a które, według jego opinii, zostały popełnione na terenie Zagłębia w roku 1905, kiedy to podczas masowych strajków robotników, na kilka dni, władze carskie utraciły kontrolę nad tym regionem: „Przykład wielkiej nieudolności (…) daje nam t. zw. „republika sosnowiecka” [Chodzi o Republikę Zagłębiowską – przyp. D.M.] podczas ostatniej rewolucji. Nie określiła ona swego stosunku do całych grup ludności, jak wojsko, policja i t. d. Żaden rozkaz w stosunku do tych czynników nie został wydany, co oczywiście musiało się odbić fatalnie na istnieniu „republiki”, w której żadne zmiany nie dotknęły głównych sił wroga. Daleko rozsądniej postępowali ludzie, kierujący t. zw. „republiką ostrowiecką”. Weszli oni we wszystkie stosunki i starali się regulować całe życie na terenie „republiki” (…)”. Piłsudski wskazuje także na to, aby przed ewentualnym przejęciem władzy w Zagłębiu i okolicach opracować różne warianty planów działania, a także aby zastanowić się jak rozwiązać problemy, które z pewnością pojawią się po opanowaniu tego regionu. Mowa tu o takich kwestiach jak: zaopatrzenie regionu w żywność, eksploatacja infrastruktury kolejowej, funkcjonowanie zakładów przemysłowych, przeprowadzenie konfiskat oraz zdobywania funduszy na bieżące potrzeby.

„Fanatyczny polski patriota”, jak definiował osobę Piłsudskiego szef wywiadu Austro – Węgier – płk. Oskar Hranilović, był dla monarchii habsburskiej zbyt niezależny, a do tego inteligentny i konsekwentny w działaniu. To sprawiało, iż w Wiedniu na początku 1914 r. zapewne zdawano sobie sprawę, iż umiejętne wykorzystanie sprawy polskiej w przyszłej wojnie z Rosją nie będzie zadaniem łatwym, a stworzenie z Piłsudskiego powolnego sobie polityczno – wojskowego narzędzia jedynie pobożnym życzeniem.

Jak pisze w biografii Piłsudskiego – Bohdan Urbankowski – w lecie roku 1913 zaczął on wysyłać na teren Zagłębia emisariuszy, aby Ci rozpoczęli przygotowania do przyszłego powstania. Zarówno pod kątem propagandowym jak i tworzenia oddziałów dywersyjnych. Funkcję komisarza na Zagłębie Dąbrowskie powierzył Ignacemu Boernerowi.

1 sierpnia 1914 r. Niemcy oficjalnie wypowiedziały wojnę Cesarstwu Rosyjskiemu. Tego samego dnia Piłsudski wysłał patrol pod dowództwem Piotra Góreckiego na teren Zagłębia, który po wykonaniu zadania zdał raport z sytuacji nad Brynicą i działaniach wojsk niemieckich na tym obszarze. Był to pierwszy udany wypad do Zagłębia ludzi Piłsudskiego. Wcześniejszy, mający miejsce 30 sierpnia, zakończył się fiaskiem. Patrolowi dowodzonemu przez Romana Starzyńskiego nie udało się przekroczyć granicy.

2 sierpnia Piłsudski uzyskał od wysłannika wywiadu Austro – Węgierskiego – kpt. Józefa Rybaka zgodę na rozpoczęcie mobilizacji oddziałów strzeleckich. Jednocześnie poinformowano go, iż polskie oddziały mają obrać kierunek: Miechów – Jędrzejów – Kielce. To powodowało, że plany związane z Zagłębiem Dąbrowskim stawały się nieaktualne. Jakiekolwiek negocjacje w tej materii nie były możliwe.

Skąd taka decyzja Austriaków ? Przyczyn takiego postępowania mogło być kilka. Najprawdopodobniej zwierzchnicy Piłsudskiego uznali, iż może udać mu się zrealizować zamierzone cele i stworzyć niepodległe państwo polskie, co nie leżało w interesie Habsburgów ani ich niemieckich sojuszników. Pruski minister spraw wewnętrznych Friedrich von Loebell, w październiku 1914 r., stwierdził, iż „sprawa polska jest wewnętrzną sprawą niemiecką”, a restytucja państwa polskiego koliduje z interesami Niemiec. Prócz tego istotnym powodem mogło być to, iż na terenie Zagłębia znajdował się świetnie prosperujący przemysł oraz znaczne pokłady węgla kamiennego. A to zawsze stanowiło cenny nabytek, niezbędny zarówno dla gospodarki kraju, a także podczas wojny. Niewykluczone, iż swój wkład w zmianę marszruty polskich oddziałów mieli także niemieccy przedsiębiorcy, którzy od wielu lat na tym terenie prowadzili interesy.

Współpracownik Piłsudskiego – Michał Sokolnicki, 19 sierpnia, w taki oto sposób relacjonował zachowanie swojego zwierzchnika: „[Piłsudski] Ponuro zaczął mi opowiadać przeżycia ostatnich dni. Cóż robić – [Austriacy] nie dopuścili go do Zagłębia, gdzie miał przygotowane własne siły i stosunki; opóźnili wymarsz; dali jego chłopcom werndle [przestarzałe karabiny]. Zdano nas na terytorium biedne, na ludność najmniej przygotowaną. Mobilizacja rosyjska się powiodła; jeszcze teraz, z terenów, przez które przechodziliśmy, uciekali ludzie do swoich, do rosyjskiego wojska”.

3 sierpnia 1914 r. na krakowskich Oleandrach sformowano Pierwszą Kompanię Kadrową pod dowództwem Tadeusza Kasprzyckiego. Funkcję komendanta polskich sił zbrojnych powierzono Józefowi Piłsudskiemu. Trzy dni później „kadrówka” wyruszyła w kierunku granicy rosyjskiej. Tak zaczęła się droga ku niepodległej Polsce.

Na koniec chciałbym podziękować Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku za pomoc w przygotowaniu niniejszego artykułu.

Na zdjęciu tytułowym Józef Piłsudski w okopach na Wołyniu 1916

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8f/Pi%C5%82sudski_pod_Kostiuchn%C3%B3wk%C4%85.jpg

Dariusz Majchrzak

 

Bibliografia (wybór):

  1. Chwalba A., Legiony Polskie 1914 – 1918, Kraków 2018
  2. Garlicki A., U źródeł obozu belwederskiego, Warszawa 1983
  3. Garlicki A., Józef Piłsudski 1867 – 1935, Kraków 2012
  4. Gaul J., Józef Piłsudski: Źródła z lat 1914 – 1918 w Austriackim Archiwum Państwowym w Wiedniu. Tom 1: Archiwum wojny, Warszawa 2015
  5. Mieczysławski Z., Geografia militarna Królestwa Polskiego, Warszawa 1910
  6. Mieczysławski Z., Zadania praktyczne rewolucji w zaborze rosyjskim, Warszawa 1910
  7. Molenda J., Piłsudczycy a narodowi demokraci 1908 – 1918, Warszawa 1980
  8. Orman K, Orman P., Wielka Wojna na Jurze. Działania i cmentarze wojenne z roku 1914 na Wyżynie Krakowsko – Wieluńskiej i terenach przyległych, Kraków 2015
  9. Pajewski J., Pierwsza wojna światowa 1914 – 1918, Warszawa 1998
  10. Polski wir I wojny 1914 – 1918, oprac. A. Dębska, Warszawa 2014
  11. Urbankowski B., Józef Piłsudski. Marzyciel i strateg, Poznań 2014
  12. Zagłębie Dąbrowskie w czasach zaborów i walk o niepodległość (do 1918 roku), praca pod red. J. Walczaka, Sosnowiec 2004

Źródło: klubzaglebiowski.pl

Gang Olsena spotyka Jasia Fasolę – czyli o polskiej dyplomacji za czasów PiS

Głosy polityków

Gang Olsena spotyka Jasia Fasolę – czyli o polskiej dyplomacji za czasów PiS

0 Comment

Z zainteresowaniem przeczytałem artykuł senatora Czesława Ryszki „Obrona dobrego imienia Polski”. Muszę przyznać, ze zgadzam się z nim, że należy bronić dobrego imienia Polski. I na tym zasadniczo ta zgoda musi się zakończyć, bowiem artykuł ten pełen jest nieprawd, półprawd i przeinaczeń. Ale po kolei. Senator Ryszka pisze o celu nowej ustawy:

„ścigani będą tylko ci, którzy publicznie i wbrew faktom występują przeciw narodowi polskiemu jako całości, przeciw państwu polskiemu, a nie przeciw poszczególnym Polakom. Konkretnie chodzi o używanie wyrażeń „polskie obozy śmierci” itp”

Niestety ta ustawa nie zabezpiecza nas przed użyciem tego mylącego sformułowania. Przytłaczająca większość użycia tego zwrotu bynajmniej nie przypisuje Polsce ani Polakom odpowiedzialności za Holokaust bowiem odnosi się do obecnej lokalizacji tychże obozów, a nie odpowiedzialności za ich wybudowanie czy prowadzenie. Podobnie możemy pisać o polskim zamku w Malborku, mimo, że Polacy go nie zbudowali. Oczywiście często niezorientowany czytelnik może dojść do błędnego wniosku, że Polacy mieli coś wspólnego ze stworzeniem tych obozów i dla tego warto walczyć ze sformułowaniem „polskie obozy śmierci”. Jednak przypisanie państwu czy narodowi polskiemu współodpowiedzialności za zbrodnie to więcej niż użycie zbitki dwóch słów i dla tego samo użycie tego stwierdzenia nie jest de facto przez tą ustawę ścigane. Dopiero jeśliby z artykułu wynikało, że autor uważa, że te obozy prowadzili Polacy podpadałby pod ten paragraf. Tymczasem w artykule senatora czytamy dalej:

„ambasador Izraela Anna Azari przyznała, że „wszyscy wiedzą, iż tego nie zrobili Polacy”, ale nie wymieniła, kto to zrobił. Kontekst jej wypowiedzi można sobie dopowiedzieć: Polacy są współodpowiedzialni za zagładę Żydów. Była to bardzo niebezpieczna, może niezamierzona, insynuacja obciążającą Polskę współodpowiedzialnością za holocaust.”

Nie wiem jak pokrętną logiką trzeba się kierować, by z tej wypowiedzi wyciągnąć wniosek o insynuowaniu współodpowiedzialności Polaków. Gdyby ktoś mnie pobił na ulicy i ja bym powiedział, że „wszyscy wiedzą, że nie zrobił tego senator Ryszka” to znaczyłoby, ze insynuuję, że senator Ryszka jest za moje pobicie współodpowiedzialny? Absurd. A czytamy dalej:

Niemcy od wielu lat prowadzą politykę „wybielania” swojej historii, a dokładniej mówiąc, zrzucania odpowiedzialności za holocaust m.in. na polski antysemityzm.

Pisze senator zupełnie przemilczając fakt, że w trakcie tego zamieszania najpierw szef MSZ Niemiec wypowiedział się publicznie, że Niemcy przyjmują pełną odpowiedzialnością za Holokaust, co niebawem potem powtórzyła raz jeszcze kanclerz Merkel. Tak ma wyglądać polityka „wybielania”? Kolejny absurd

Jak mamy bronić dobrego imienia Polski, skoro wszystkie dotychczasowe formy reagowania na informacje dotyczące „polskich obozów śmierci” okazały się w dużej mierze nieskuteczne?

I tu senator mija się z prawdą. Przez ostatnie lata liczba użyć niefortunnego sformułowania „polskie obozy śmierci” dzięki systematycznej pracy polskiej służby dyplomatycznej z roku na rok malała. Wiele redakcji wpisało to stwierdzenie do listy wyrażeń zakazanych. Ciężką pracą udawało się zasięg problemu ograniczać: to jest do czasu uchwalenia tej nieszczęsnej ustawy – od tego czasu „polskie obozy śmierci” pojawiło się w prasie światowej tysiące razy – w sumie więcej niż przez wszystkie lata od 1945 roku. Nikt tyle nie zrobił w rozpowszechnieniu tego niefortunnego stwierdzenia niż PiS i dekady przyjdzie nam walczyć ze skutkami tego działania. Podobnie jak z historią szmalcownictwa przypomnianego na forum europejskim wszystkim przez byłego już na szczęście wiceprzewodniczącego Parlamentu Europejskiego. Porównał on posłankę Różę Thun do szmalcowników, co poskutkowało edukacją wszystkich eurodeputowanych w zakresie tego kim byli szmalcownicy. Jeśli to ma być obrona dobrego imienia Polski i polityka historyczna to już lepiej nic nie robić. A im dalej w artykuł tym ciekawiej:

Niestety, polskie państwo do tej pory pozwalało na szkalowanie Polaków, drukowało kłamliwe książki Grossa, dopominało się sprostowań, często bezskutecznie.

Po pierwsze polskie państwo na szczęście nie zajmuje się drukowaniem książek. Tym się zajmują wydawcy i drukarnie w ramach wolności słowa – i wolno im drukować wszelkie książki – nawet te głupie. Po drugie skoro państwo polskie domagało się sprostowań (często skutecznie – nawet Barack Obama przeprosił i to na piśmie za użycie tego stwierdzenia) to czemu senator Ryszka pisze, że „państwo polskie pozwalało na szkalowanie Polaków”. Zaprzeczenie samemu sobie w jednym zdaniu jest swego rodzaju wyczynem. Ale i na tym nie koniec:

Dlatego sankcja karna jest bardzo ważnym elementem stosowania się do prawa polskiego.

Tu rodzynek. W Polsce nikt sformułowania „polskie obozy śmierci” nie używa. Zaś za granicą polskie prawo nie obowiązuje. Ktoś sobie może stanąć metr od granicy i krzyczeć na całe gardło „polskie obozy śmierci” i włos mu z głowy nie spadnie. O ile PiS nie jest gotowe na to by wysyłać za granicę oddziały „Gromu” by porywały, a następnie stawiały przed polskim sądem dziennikarzy używających tego sformułowania, czy też Tomasz Grossa to zapis ten pozostanie martwy. Wywołano burzę międzynarodową skutkującą także popsuciem stosunków z naszym najważniejszym sojusznikiem za pomocą przepisu, co do którego doskonale wiadomo, że nigdy nie zostanie wykorzystany. To głupota ocierająca się o zdradę stanu. A dalej czytamy:

Dobrze wspomnieć, że ustawa była wzorowana na ustawodawstwie izraelskim, gdzie zakazuje się negacji holocaustu. Analogiczne rozwiązania prawne występują w Niemczech.

W Niemczech nie ma rozwiązań prawnych zakazujących pod karą więzienie przypisywania państwu czy narodowi niemieckiemu odpowiedzialności za zbrodnie (w szczególności III Rzeszy). Jest prawo zakazujące negowania Holokaustu – czyli zakazujące wybielania Niemiec. To nie jest rozwiązanie analogiczne do polskiego tylko zupełnie odwrotne! Podobnie w przypadku Izraela – zakaz zaprzeczania Holokaustowi nie stanowi o tym, że można pójść do więzienia za przypisywanie państwu Izrael odpowiedzialności za zbrodnie. Inną kwestią jest, że w mojej opinii ograniczanie wolności słowa jest szkodliwe w każdym przypadku.

Od dłuższego czasu widać, że „PiS nie umie w dyplomację” jakby powiedziała młodzież. Rozleniwiony indolencją opozycji wydaje mu się, że samą butą i arogancją przeforsuje wszystko czego chce. Tymczasem to, co w kraju wygląda na pokaz siły i zdecydowania na arenie międzynarodowej przypomina tupanie nóżkami czterolatka. Marszałek senatu mówi, że ustawę przepchnięto na szybko przez senat „by uspokoić nastroje”. Może u nas zakończenie procesu legislacyjnego wyczerpuje energię protestów społecznych, ale rozwściecza partnerów zagranicznych. A na forum międzynarodowym PiS nie ma większości więc nie może przegłosować czego chce.

 Od czasów 27:1 raz za razem pomysły PiS rozbijają się w niwecz, a jednocześnie psują nam stosunki z naszymi wszelkimi sojusznikami. Jesteśmy skłóceni z: Francją, Niemcami, instytucjami UE, Litwą, Ukrainą, Izraelem, USA. Na potrzeby wewnętrznej polityki PiS niszczy nasze relacje międzynarodowe, a nasi partnerzy dość wyraźnie wskazują, że tego pożałujemy. Senator obawia się, że a ustawa będzie orężem w restytucji mienia pożydowskiego. Niewykluczone, że tak się stanie. A kto dał przeciwnikom ten argument do ręki? Żydzi tą idiotyczną ustawę uchwalili? Nie! PiS ją uchwalił. Tymczasem Departament Stanu USA mówi, że nasze żywotne interesy mogą być z powodu tej, niczego nie wnoszącej, ustawy zagrożone. UE zapowiada uzależnienie dopłat od przestrzegania prawa. Pierwsze może zostawić nas bez ochrony w razie agresji ze wschodu, drugie bez pieniędzy unijnych na rozwój. No ale to nasz problem – władza się wyżywi i jakby co ucieknie przez Rumunię jak w 1939. Konsekwencje poniesiemy my.

Jak pisałem na początku zgadzam się z senatorem Ryszką, że trzeba bronić dobrego imienia Polski, tylko żeby to robić skutecznie trzeba mieć choć minimalne kompetencje. Uchwalanie dającego zerowe rezultaty praktyczne prawa, które jednocześnie przypomina na całym świecie najbardziej wstydliwe aspekty naszej historii jest kontrproduktywne. Zamiast tego należy powoływać odpowiednie instytucje zajmujące się propagowaniem naszego punktu widzenia i reagowaniem na próby szkalowania Polski i Polaków. Najpierw edukacją i upomnieniami, a jeśli trzeba procesami cywilnymi o zniesławienie w kraju, gdzie mamy do czynienia z upartymi recydywistami. Spore odszkodowanie zapłacone przez redakcję definitywnie oduczyłoby ją (i inne w tym kraju) od używania nieprawdziwych sformułowań – w przeciwieństwie do niemożliwej do spełnienia groźby więzienia. Tylko to wymaga ciężkiej pracy zamiast powoływania instytucji kierowanej za ciężkie pensje przez kolesi, dotowanej milionami, która ma zajmować się promocją Polski za granicą (Polska Fundacja Narodowa), ale nie ma nawet strony po angielsku i skupia się na przekazywaniu Polakom, że jakiś sędzia ukradł kiełbasę. Zamiast antagonizować Ukrainę porównując Banderę do Stalina, może lepiej w koprodukcji z Ukraińcami nakręcić film o rzezi wołyńskiej, ale uczciwie nie przemilczając także Akcji Wisła i zbrodni popełnianych na Ukraińcach i Białorusinach przez niektórych naszych „żołnierzy wyklętych”. Tak robią to kraje, które potrafią prowadzić dyplomację.

Tymczasem nasz parlament najpierw uchwala ustawę, która nie ma szans zadziałać, a jednocześnie wie (bo MSZ i IPN ostrzegają) że spowoduje gwałtowną reakcję USA i Izraela. Następnie kiedy pojawia się spodziewane oburzenie reaguje panicznie i histerycznie. Premier wygłasza orędzie po polsku, zaś w angielskim tłumaczeniu pojawia się, że obozy śmierci były polskie. Niby wina automatycznego tłumacza – ale dlaczego nasz rząd wypuszcza takie materiały bez własnego tłumaczenia? Nie stać go na tłumacza? Po dwóch latach rządów PiS nasze państwo jest jeszcze bardziej teoretyczne niż za czasów PO. Potem ten sam premier wygłasza orędzie łamaną angielszczyzną, w którym twierdzi, że Polaków w Katyniu mordowali Niemcy (przypomnę to historyk z wykształcenia). Następnie senat po nocy przegłosowuje ustawę (dla uspokojenia nastrojów) rozwścieczając stronę izraelską, uniemożliwiając debatę międzynarodową. Na koniec zaś zaprasza stronę izraelską na obrady komisji wspólnej, które mają odbyć się w szabas i dziwi się, ze nikt się nie pojawił. Ten szereg wydarzeń jest godny odcinka „Jasia Fasoli”, albo „Gangu Olsena”, a nie działań rządu dużego europejskiego kraju. Ten brak profesjonalizmu i choćby śladowych kompetencji jest największym uderzeniem w dobre imię Polski w tym całym zamieszaniu, bo musimy się wstydzić za ciamajdowatość naszego rządu przed całym światem.

dr Tomasz Kasprowicz

Kluczowe wybory. CBOS: 80 proc. badanych deklaruje, że zagłosuje w wyborach samorządowych

Informacje/ Region

Kluczowe wybory. CBOS: 80 proc. badanych deklaruje, że zagłosuje w wyborach samorządowych

0 Comment

Wybory samorządowe to dla Polaków najważniejsze głosowanie – wynika z sondażu CBOS. Niemal 80 proc. badanych deklaruje, że jesienią weźmie w nich udział.

Systematycznie wzrasta znaczenia wyborów władz samorządowych w porównaniu z wyborami władz ogólnokrajowych. Wskazuje na to najnowszy raport Centrum Badania Opinii Społecznej: „Wybory samorządowe – znaczenie, gotowość uczestnictwa oraz zainteresowanie decyzjami władz różnych szczebli”.

CBOS podkreśla, że właściwie od dekady wybory samorządowe oceniane są przez opinię publiczną jako najważniejsze. Ale nie było tak zawsze – w dłuższej perspektywie widać wyraźne przewartościowanie. Jesienią 1998 roku, tuż przed wejściem w życie reformy samorządowej rządu Jerzego Buzka, znaczenie wyborów samorządowych było niższe niż parlamentarnych i prezydenckich.

Samorządowe kluczowe

W tegorocznym badaniu prawie połowa ankietowanych (47 proc.) określiła wybory samorządowe jako bardzo ważne (przypisując im najwyższe oceny w skali 1-10). Biorąc pod uwagę średnie oceny, wybory samorządowe (średnia 7,63) nieco wyprzedzają wybory prezydenckie (średnia 7,24) i parlamentarne (7,20), a dużo wyraźniej – wybory do Parlamentu Europejskiego (średnia 6,12).

Dla 32 proc. Polaków wybory samorządowe są ważniejsze niż wybory parlamentarne. Osoby oceniające wybory samorządowe jako ważniejsze niż parlamentarne częściej są mieszkańcami mniejszych miejscowości – na wsi i w najmniejszych miastach stanowią 37 proc. badanych. Jest ich sporo (35 proc.) również w dużych miastach, choć nie w największych, liczących 500 tys. i więcej ludności – tam badani oceniający wybory samorządowe jako ważniejsze niż parlamentarne stanowią tylko 20 proc.

„Koresponduje to z diagnozami pokazującymi, że w największych miastach Polski polityka samorządowa jest najbardziej upartyjniona, a areny rywalizacji politycznej – parlamentarna i samorządowa – wzajemnie się przenikają” – czytamy w komunikacie CBOS.

Ranga i partia

Wybory samorządowe częściej okazują się ważniejsze od parlamentarnych dla respondentów deklarujących poglądy lewicowe i centrowe niż dla badanych o poglądach prawicowych.

Różnice widać również między potencjalnymi elektoratami największych partii politycznych. Opinie potencjalnych wyborców PiS są najbardziej wyważone w ocenie rangi wyborów parlamentarnych i samorządowych. Zwolennicy Kukiz’15 wyraźnie rzadziej niż sympatycy pozostałych partii określają jedne i drugie wybory jako bardzo ważne, ale częściej uznają za ważniejsze wybory samorządowe. Wyraźne preferowanie znaczenia wyborów samorządowych względem parlamentarnych widać natomiast w potencjalnych elektoratach PO i Nowoczesnej.

Pójdę głosować

Znaczenie zbliżających się wyborów samorządowych znajduje odzwierciedlenie w wysokim poziomie mobilizacji wyborców – deklaracje udziału w wyborach samorządowych kształtują się na poziomie najwyższym w historii badań CBOS.

W styczniu tego roku Polacy dość powszechnie deklarowali gotowość uczestniczenia w wyborach samorządowych. Swój udział jako pewny określiło 79 proc. badanych (w 2014 roku było to 70 proc.). Dla porównania – zdecydowaną chęć udziału w głosowaniu do Sejmu i Senatu wyraziło 71 proc. badanych.

Jak wskazuje CBOS, potencjalne elektoraty największych partii politycznych nie różnią się w sposób istotny poziomem mobilizacji do wyborów samorządowych. Różnice występują za to ze względu na miejsce zamieszkania. Mieszkańcy wsi i mniejszych miast częściej składają deklaracje udziału w wyborach samorządowych niż w wyborach parlamentarnych (co pokrywa się potem z rzeczywistą frekwencją).

Najważniejsza gmina

CBOS zapytał też badanych, w jakim stopniu interesują się decyzjami podejmowanymi przez samorząd gminny, powiatowy i wojewódzki oraz – dla porównania – przez władze centralne.

Okazuje się, że Polacy najbardziej interesują się poczynaniami władz szczebla centralnego – parlamentarzystów, rządu i prezydenta (łącznie 87 proc. badanych deklaruje swoje zainteresowanie). W odniesieniu do władz samorządowych najwyższe jest zainteresowanie działaniami władz gminnych (wyraża je łącznie 78 proc. badanych). Mniejsze zainteresowanie wzbudzają decyzje władz powiatowych, średniego szczebla samorządu (łącznie 65 proc.), a najmniejsze – samorządu regionalnego (łącznie 40 proc.).

Źródło: CBOS
aba/

Ingracjacja

Głosy polityków

Ingracjacja

0 Comment

Będąc razem ze znajomymi zostałem zaczepiony przez kilka nieznajomych mi osób w centrum naszego miasta i zapytany o ocenę  dwóch znanych sosnowieckich postaci.  Odmówiłem odpowiedzi uznając, że wyrażanie tego typu poglądów poza debatą publiczną byłoby poniżej zasad i przyzwoitości. Zwłaszcza, że ocena tych osób z perspektywy czasu na pewno nie byłaby pozytywna. Po przejściu do domu zastanowiłem się jednak co mógłbym odpowiedzieć tym osobom w zakresie ich jakże szerokiego pytania. Przyszło mi do głowy jedno słowo. Jakże celne w tych okolicznościach. To słowo to INGRACJACJA.

Zgodnie z definicją Wikipedii ingracjacja to wkradanie się w cudze łaski od łacińskiego in gratiam. To technika manipulacji, działanie mające na celu zdobycie sympatii (wytworzenie pozytywnej postawy). Istota tego zachowania sprowadza się do stworzenia pozytywnego obrazu własnej osoby u drugiego człowieka oraz zastosowania różnego typu technik mających na celu uzyskanie sympatii do siebie oraz próby wymuszenia uznania wszystkich walorów. Zaprzyjaźnienie się ma charakter czysto instrumentalny, i jednocześnie jest narzędziem uzyskania wpływu.

Do najbardziej popularnych technik wkradania się w ludzkie łaski należą:

  • podwyższanie samooceny partnera relacji, podkreślanie zalet tej osoby, podnoszenie wartości, schlebianie czyli mówiąc wprost lizusostwo,
  • zwiększanie własnej atrakcyjności poprzez pozytywną autoprezentację w oczach partnera wzajemnych relacji,
  • konformizm ( łac. conformo – nadaję kształt, zmiana zachowania, podporządkowanie się zasadom, wartościom, poglądom) opinii, postaw i zachowań. Zgodność dotyczy opinii które są istotne dla osoby wykorzystywanej, ale w ich zakresie potrzebuje ona wsparcia, czyli znowu jak zwał tak zwał mamy do czynienia z lizusostwem.

W skrócie możemy powiedzieć, że ingracjacja to podlizywanie się, że to taktyka polegająca na pozyskiwaniu cudzej sympatii przez pochlebstwa, przysługi, eksponowanie podobieństwa poglądów i własnych sympatycznych cech. To proces polegający na wychwalaniu, komplementowaniu i schlebianiu osobie której chce się przypodobać. To konformizm w zakresie opinii. To donosicielstwo polegające na dostarczaniu odpowiednich potrzebnych i pożądanych informacji na temat innych osób, informacji zwykle negatywnych, a więc połączonych z ich dezaprobatą, oburzeniem się czy potępieniem, aby w ten sposób okazać swoją troskę o dobro sprawy, o honor czy też inne dobro. Ingracjator traktuje swojego partnera jako instrument służący do realizacji swoich własnych celów.

Badania w tym zakresie prowadził na początku lat 60 XX wieku amerykański psycholog Edward Ellsworth Jones. Badanie to wykazało, że te taktyki są często skutecznym narzędziem wzbudzania sympatii, a osiągnąwszy cel, ingracjatorzy często nabierają przekonania, przypuszczalnie albo w zasadzie generalnie z próżności, że nie stosowali takich taktyk. Niektórzy nie mają wiedzy nabytej w tym zakresie, ale mają taki charakter. Niestety co rozumiemy po czasie, podły charakter.

Ingracjację można analizować jako specjalny typ komunikacji pomiędzy dwoma osobami. Mianownikiem wspólnym technik ingracjacyjnych jest wyczuwanie i odgadywanie, jakie osoba znacząca ma potrzeby oraz jakie wartości może ona szczególnie cenić, a następnie emitowanie jej takiego obrazu siebie, który bądź bezpośrednio zaspokajałby owe potrzeby, bądź sygnalizował możliwość ich zaspokojenia.

Najogólniej mówiąc, najbardziej podatni na posługiwanie się ingracjacją są ludzie o osobowości egocentrycznej, niedojrzałej, submisyjnej, moralnie mierni, bez poczucia  własnej godności, a przy tym jednostki sprytne, często o rysach psychopatycznych, karierowicze. To ambicje pobudzone chęcią szybkiego wybicia się w hierarchii społecznej przy cudzej pomocy. Ingracjacji ulegają ludzie o osobowości niedojrzałej, infantylnej, autorytarnej, bezkrytycznej i często o szczególnie niskiej samoocenie, a zajmujący znaczące stanowiska. Zło moralne ingracjacji tkwi w elemencie manipulacji. To kłamstwo ,oszustwo, dwulicowość i obłuda.

Pisząc ten tekst chciałem zwrócić uwagę na źródło nieetycznych postaw i uświadomić czytelnikom sferę oddziaływań wzajemnych. Zwrócić uwagę na moralność i patologię zachodzącą w procesach międzyludzkich zwłaszcza na płaszczyźnie podwładny – przełożony czy też wychowanek – wychowawca. Na zło moralne występujące w relacjach interpersonalnych. Na traktowaniu drugiej osoby jako narzędzia. Cóż, łatwiej oprzeć się krytyce, czy jawnej wrogości niż pochlebstwu. Tekst ten jest również odpowiedzią na zadane mi pytanie. Mam nadzieję, że odpowiedz jest jasna i zrozumiała. Ku refleksji dla nas wszystkich.

Jarosław Pięta

Podwieczorek z filozofią

Sosnowiec

Podwieczorek z filozofią

0 Comment

MDK Kazimierz zaprasza na kolejne spotkanie w ramach „Podwieczorku z filozofią”, które odbędzie się 22 lutego 2018 r. w Filii nr 10 MBP w Sosnowcu.

Początek spotkania godzina 15:30.
Prowadzenie: Tomasz Pawlik.

Wstęp wolny.

Podwójny kandydat. PKW: kandydat może ubiegać się o fotel wójta tylko w jednym miejscu

Informacje/ Region

Podwójny kandydat. PKW: kandydat może ubiegać się o fotel wójta tylko w jednym miejscu

0 Comment

W jakich sytuacjach można kandydować jednocześnie na radnego i na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta – wyjaśnia Państwowa Komisja Wyborcza.

Jak poinformowała PKW, można jednocześnie kandydować na radnego gminy i na wójta (burmistrza, prezydenta miasta), lecz jedynie w tej samej gminie i pod warunkiem zamieszkiwania na jej terenie.

„Niedopuszczalne jest natomiast jednoczesne kandydowanie na radnego powiatu lub radnego sejmiku województwa i na wójta (burmistrza, prezydenta miasta), a także kandydowanie na radnego gminy i wójta (burmistrza prezydenta miasta) w różnych gminach” – podkreśliła Komisja.

Jak zaznaczyła PKW, kandydat może ubiegać się o fotel wójta, burmistrza lub prezydenta miasta tylko w jednym miejscu.

Dotychczas można było kandydować jednocześnie na radnego i na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta w tej samej, bądź innej gminie. Dopuszczalne było także jednoczesne kandydowanie na radnego powiatu lub radnego województwa i na wójta, burmistrza bądź prezydenta miasta. Zmiany wynikają z wejścia w życie nowelizacji Kodeks wyborczego.

kic/
Źródło: samorzad.pap.pl

POGLĄDACTWO, czyli prawie polemika z Karolem Winiarskim

Sosnowiec

POGLĄDACTWO, czyli prawie polemika z Karolem Winiarskim

0 Comment

Pierwszy zastępca prezydenta pan Krzysztof Haładus  na dziewięć miesięcy przed końcem kadencji został decyzją pryncypała „skierowany na inny ważny odcinek”. Przyczyny zaskakującej dymisji są owiane tajemnicą. Jak wyznał sam zainteresowany, nie odbyło się to z jego inicjatywy. Uznał jednak decyzję prezydenta za jedynie słuszną i podczas ceremonii oficjalnego pożegnania złożył mu czołobitny hołd lenny. Taki rozwój wypadków wyraźnie ucieszył prezydenta Chęcińskiego. Z wyraźną dumą skonstatował, że  to kolejny zastępca, który „nie odchodzi w atmosferze skandalu”, co napawa go dumą i przepełnia szczęściem. Faktycznie, jak na polskie standardy osiągnięcie to niepospolite.

A jednak nie wszyscy docenili przełomowy dla życia publicznego w Polsce charakter  tego wydarzenia. Niezrównany felietonista i niedoceniany lokalny polityk Karol Winiarski podjął  temat, choć wydaje się nie podzielać świątecznej atmosfery. Uczynił go przedmiotem artykułu rozważającego problem ulegania konformizmowi. W roli szwarccharakteru obsadził byłego wiceprezydenta, przedstawiając jego polityczną drogę, jako pełną zaskakujących politycznych zwrotów akcji.  Swemu artykułowi  nadał  tytuł  znamienny: „Co się z NAMI stało?”. Pyta dramatycznie, sugerując, że zjawisko politycznej mimikry ostatnio upowszechniło się nadmiernie i mało kto jest w stanie obronić się przed jego magnetyzmem. Czy istotnie tak jest, czy przez autora artykułu przemawia raczej rozczarowanie degrengoladą starszego kolegi?

Przedstawiając sylwetkę byłego wiceprezydenta, autor przypomniał, że przez lata znamionowała go wyjątkowa wierność przyjętym zasadom i światopoglądowi. Z nieukrywanym smutkiem odnotował, że z upływem lat ulegała ona systematycznej erozji. Jak daje do zrozumienia, miało to związek z nieodpartą potrzebą odgrywania przez pana K. Haładusa istotnej roli w życiu społecznym. Z czasem najlepiej zarazem znaczącej i lukratywnej. A tak szlachetny zamysł zazwyczaj dopuszcza stosowanie zasady, że cel uświęca środki.  Czy należy jednak za znanym ze swej etycznej bezkompromisowości opozycyjnym radnym oceniająco stwierdzać, że postawa pana K. Haładusa jest ilustracją konformizmu łamiącego nawet szlachetne charaktery? I czy aby na pewno należy taka postawę piętnować?

Wielce użyteczna sztuka adaptacji stosowana udatnie przez sympatyczne skądinąd kameleony, przynosi więcej pożytku niż wstydu. Co więcej, w nieustannej walce o byt i rywalizacji między osobnikami w toku ewolucji może być niesłychanie przydatna. Trudno orzec, jaki jest stosunek byłego wiceprezydenta – konserwatysty do darwinowskiej teorii, ale niewątpliwie jako zapalony sportowiec zna zasadę jujutsu – ugiąć się, aby zwyciężyć.

Staropolskie powiedzenie drwi z krowy, która w przeciwieństwie do ludzi myślących pozostaje dozgonnie wierna swojej filozofii życia. I trudno zaprzeczyć ludowej mądrości. Bo i co przeżuwaczom po poglądach? Człowiek to co innego. Cywilizację zbudował na przejściu z gospodarki naturalnej do wymiennej.  A światopogląd też może być towarem. Na przykład poparcie polityczne w zamian za niezłą pensję i trochę władzy. Jako rzekł protestancki król Nawarry przechodząc na katolicyzm: „Paryż wart jest mszy”. Wobec takiego przykładu czym jest zmiana poglądów gospodarczych czy politycznych?

Trudno zresztą kwestionować prawo człowieka do zmiany poglądów. Nie zawsze wynika ona z destrukcyjnego wpływu otoczenia. Może być dowodem refleksyjnego myślenia. Nawet św. Tomasz Akwinata przed śmiercią samokrytyczne skwitował dzieło swego życia słowami: „Wszystko, co napisałem, wydaje mi się być słomą” – „Mihi videtur ut palea” Na przeciwległym krańcu znajduje się przywołany w artykule polityczny bon vivant polskiej sceny politycznej – Ryszard Czarnecki. Wydawać by się mogło, że bezgranicznie utożsamia się z poglądami kolejnych partii i staje się ich twarzą. Niezmienna jednak pozostawała tylko  potrzeba błyszczenia i osiągania stosownych profitów. Zawsze też wiedział, nie tylko kiedy do partii wstąpić, ale co ważniejsze, kiedy z niej odejść.  I to, że nie ugiął się pod naporem opinii w Parlamencie Europejskim wieszczy rychły upadek tego gremium. Europoseł ma znakomite wyczucie polityczne i wie, kiedy opuścić tonący statek.

Autor artykułu „Co się z nami stało” sugeruje, że powszechnie zapadliśmy na konformizm – chorobę współczesnych czasów. W zapasie czekają pewnie jeszcze oportunizm, cynizm a nawet swojskie cwaniactwo. A przecież powyższe przykłady wskazują, że w zmienianiu poglądów nie ma nic złego. Jeśli poglądy się zmienia to oznacza, że się je w ogóle ma lub miewa, nawet jeśli są głęboko ukryte. Ewentualnie, jak w starym dowcipie, można je mieć, ale fundamentalnie się z nimi nie zgadzać.

Znacznie gorzej, gdy polityk jest programowo pozbawiony poglądów. A jednak są tacy, który z braku credo czynią cnotę i świetnie wykorzystują to dla budowania swoje pozycji. Na przykład wydaje się, że urzędujący prezydent miasta poglądów nie posiada w ogóle. Zależnie od okoliczności raz podkreśla, że jest dalekim od polityki samorządowcem, kiedy indziej zaś, że jest prominentnym działaczem PO na szczeblu wiceprzewodniczącego regionu partii. Zaiste proteuszowa to zdolność. Dobiera też sobie odpowiednich pierwszych zastępców – bez charakteru, bez poglądów, a jak pokazuje jego najnowsza decyzja – także bez klasy. Akolitów jednak wciąż mu nie brakuje. Jak słychać w kuluarach Urzędu, w nadchodzących wyborach jego zwolennicy (wyznawcy) popierać go będą na dwa sposoby – poprzez  listę partyjną i listę obywatelską. On sam być może niczym Ossowiecki zastosuje sztukę bilokacji i będzie patronem obu list. Wszyscy przecież znają jego wybitną skłonność do robienia show na scenie (na koniu, na ringu itp.).

W przywoływanym artykule autor przede wszystkim atakuje bezideowość i konformizm współczesnych polskich polityków oraz ich elektoratu.  Sięga przy tym do zgoła freudowskich analiz duszy, epatuje mglistym pojęciem umysłowej suwerenności. Z sentymentem przypomina lata dziewięćdziesiąte, czasy ludzi otwartych na dyskusję, skłonnych do koncyliacji. Zapewne ma na myśli Mazowieckiego, Kuronia, Geremka, Skubiszewskiego czy Chrzanowskiego lub Kwaśniewskiego.  Ubolewa, że obecnie potrzebę dyskusji zastąpiła tęsknota za wodzem i  rządami silnej ręki. I czemu się dziwić? Już Krasicki przewrotnie zauważył, że „mądry przedysputował, ale głupi pobił”. Wiadomo, że polską sprawą jest obracać szablą nie ozorem, bo czego jak czego, ale wrogów zewnętrznych i wewnętrznych ci u nas dostatek.

A przecież konformizm i koniunkturalizm w życiu politycznym są normą. Mało kogo dziwią, mało komu przeszkadzają. Jedni uważają, że w życiu „trzeba się pod kogoś podpiąć”, inni wybierają postmodernistyczny permisywizm, czyli rzec można zwykłe poglądactwo. I z tymi dwoma postawami naiwnie próbuje polemizować Karol Winiarski, wyciągając z naftaliny argumenty etyczne. Równie idealistycznie traktuje rolę motywacji finansowej, uznając ją za zbyt banalną. Nie od dziś i nie tylko u nas bardziej od stałości poglądów liczy się kasa. I ewentualnie władza. A  obu tych beneficjów nie da się osiągnąć bez stosownej elastyczności kręgosłupa moralnego lub skwapliwego ukrywania swoich prawdziwych myśli. Najlepiej zaś prezentować się jako ideowa tabula rasa, gotowa przyjąć każdą treść, jeśli to może się opłacić.  Zatem pytanie „co się z nami stało?” jest postawione niewłaściwe. Trafniej byłoby zapytać – jacy jesteśmy? Odpowiedz brzmi – tacy sami od zarania ewolucji. Owszem czasami mamy epizody głodu idei, ale bardziej pożądamy pełnego talerza. Gdyby przeprowadzić badanie opinii publicznej, co naprawdę przydaje się w życiu, to popierających taki styl życia byłoby co najmniej tylu, ilu dziś zwolenników ma rząd Prawa i Sprawiedliwości. Konformistów najbardziej przyciąga i uwodzi silna, najlepiej autorytarna władza.  Rozdająca przywileje i stanowiska po uważaniu, tolerująca nepotyzm. Taka, której dziękuje się nawet za przedmiotowe traktowanie, bo nagrodą jest sama przynależność do grupy skupionej wokół silnego przywódcy. Nie musi on być osobowością czy, broń Boże, demokratą. W gruncie rzeczy nie musi nawet mieć poglądów lub zmieniać je wedle potrzeb. Liczy się chłodny pragmatyzm i umiejętności socjotechniczne. Czysty atawizm, prawo stada.   To autokraci kreują konformistów, to konformiści tworzą autokratów.  Tak kręci się świat. I o co tu mieć pretensje, że w jakimś mieście jakiś prominentny nawet samorządowiec, jak pisze Karol Winiarski, „nie był w stanie zatrzymać się przed przekroczeniem pewnej granicy. Granicy, po której człowiek staje się pionkiem przesuwanym na szachownicy bez krzty osobistej podmiotowości.”

A jednak pozostaje mieć nadzieję, że nadchodzące wybory samorządowe postawią na naszej miejskiej szachownicy zdecydowanie więcej figur niż pionków.

Janusz Szewczyk

 

Nie żyje kobieta przysypana po zawaleniu się kamienicy w Sosnowcu

Informacje/ Sosnowiec

Nie żyje kobieta przysypana po zawaleniu się kamienicy w Sosnowcu

0 Comment

Nie żyje 78-letnia kobieta, przysypana po zawaleniu się w kamienicy w Sosnowcu. Strażacy dotarli do niej około północy, po kilku godzinach akcji ratowniczej. Wcześniej uratowali jej męża. 80-letni mężczyzna trafił do szpitala.

Do katastrofy doszło w sobotę wieczorem – zawaliła się część dwukondygnacyjnej kamienicy przy ul. Tylnej. Według wstępnych ustaleń, doszło do wybuchu gazu z butli.

Informację o odnalezieniu kobiety przekazał PAP podinspektor Mariusz Łabędzki z sosnowieckiej policji, a potwierdziła rzeczniczka śląskiej straży pożarnej, Aneta Gołębiowska .

Źródło: TVP 3
Fot. PAP/Dominik Gajda

Partie a samorządy. Członkowie partii reprezentowanych tylko we władzach samorządowych stanowili 22 proc. bazy członkowskiej

Region

Partie a samorządy. Członkowie partii reprezentowanych tylko we władzach samorządowych stanowili 22 proc. bazy członkowskiej

0 Comment

Członkowie partii reprezentowanych tylko we władzach samorządowych stanowili 22 proc. bazy członkowskiej, natomiast partii nie sprawujących władzy – 7 proc. – wynika z raportu GUS. 

Na koniec 2016 r. z 86 zarejestrowanych partii politycznych aktywną działalność prowadziły 72 partie, tj. o 3 więcej niż w 2014 r. – wynika z danych GUS. Partie, które wzięły udział w badaniu, zadeklarowały łącznie blisko 251 tys. członków, o 16% mniej niż w 2014 r. Łączne przychody partii w 2016 r. wyniosły 127 mln zł, jednak tylko 9 partii dysponowało przychodami przekraczającymi 1 mln zł.

Liczba partii politycznych

Na dzień 31 grudnia 2016 r. wprowadzonych do ewidencji było 86 partii. W latach 2010-2013 dynamika liczby partii była niewielka (zmiana o 2-3 partie rocznie). W 2014 r. odnotowano spadek liczby partii o 4 z 77 do 73, jednak w kolejnym roku ich liczba zwiększyła się o 12, a w 2016 r. – o 1. W ciągu 2016 r. z ewidencji wykreślono 1 partię polityczną i zarejestrowano 2 nowe ugrupowania.

W 2017 r. GUS przeprowadził badanie statystyczne partii politycznych przy użyciu formularza SOF-3. W trakcie realizacji tego badania oraz w oparciu o dane Państwowej Komisji Wyborczej potwierdzono aktywną działalność 72 z 86 partii zarejestrowanych w ewidencji na koniec 2016 r., zaś wypełniony formularz złożyły 53 podmioty.

W 2016 r. przedstawiciele 11 partii uczestniczyli we władzy państwowej w parlamencie lub rządzie, przedstawiciele kolejnych 12 ugrupowań zasiadali tylko w organach władzy samorządowej. Pozostałych 30 partii nie uczestniczyło we władzach publicznych żadnego szczebla. Na scenie politycznej po wyborach w 2015 r. nastąpiły istotne zmiany – w parlamencie pojawiły się podmioty niebędące partiami politycznymi, a równocześnie poza nim znalazły się partie z wieloletnim stażem parlamentarnym, co ma istotne znaczenie dla zmian w grupie ugrupowań parlamentarnych widocznych między edycjami badania. Dalsza analiza obejmuje 53 partie, które złożyły sprawozdanie SOF-3 za 2016 r.

Formy działalności

Zgodnie z ustawą o partiach politycznych celem działania partii jest uczestnictwo w życiu publicznym poprzez kształtowanie polityki państwa lub sprawowanie władzy publicznej. Realizacja tych celów odbywa się w oparciu o statut partii politycznej i może przybierać różnorodne formy.

Najczęściej wskazywaną przez partie polityczne formą działalności, podobnie jak w 2014 r., był udział w debacie publicznej i edukacja społeczna. Ten rodzaj aktywności politycznej polegający m.in. na organizowaniu konferencji prasowych, udziale w programach telewizyjnych i radiowych oraz konferencjach i seminariach zadeklarowało 38 partii. Między 2014 r. a 2016 r. zwiększyła się liczba partii politycznych koncentrujących się na organizowaniu manifestacji i innych zgromadzeń publicznych (z 31 do 35 partii) oraz zaangażowanych w organizację innych form aktywności obywatelskiej – z 31 do 33 partii.

W ramach swojej działalności znaczna część partii podejmowała działania o charakterze interwencyjnym, prowadzone zarówno na rzecz osób indywidualnych, jak i w celu rozwiązywania problemów określonych grup osób (odpowiednio 29 i 27).

Również ponad połowa badanych partii politycznych zajmowała się publikacją materiałów merytorycznych i działalnością wydawniczą służącą popularyzacji swoich celów i aktywności w przestrzeni publicznej. Przygotowywaniem projektów aktów prawnych zajmowało się w 2016 r. 18 partii politycznych, natomiast najrzadziej podejmowaną formą aktywności była działalność badawcza prowadzona przez co 7 partię polityczną uczestniczącą w badaniu (w poprzedniej edycji badania liczba partii zaangażowanych w działalność badawczą była blisko dwukrotnie wyższa).

Partie, a rozmieszczenie terytorialne

Rozmieszczenie terytorialne, zasięg działania oraz struktury organizacyjne Większość partii politycznych – 35 spośród 53 zbadanych podmiotów – prowadziło działalność na terenie całej Polski, kolejnych 12 również poza granicami kraju. Dla pozostałych jednostek obszar prowadzenia działalności stanowiły maksymalnie – województwo (3), powiat (1) i gmina (2).

Ponad 3/4 zbadanych partii politycznych posiadało jednostki terenowe (41). W przypadku 21 partii zasięg działania najniższej terenowej jednostki organizacyjnej obejmował gminę lub jej część, kolejnych 6 – powiat, a 9 – województwo.

Działalność wykraczającą poza jedno województwo prowadziły jednostki terenowe najniższego szczebla 5 partii politycznych. Wśród ugrupowań posiadających w 2016 r. jednostki terenowe średnia liczba działających jednostek najniższego szczebla wyniosła 177, przy czym połowa partii posiadała nie więcej niż 16 jednostek. Dla porównania w 2014 r. wartości średniej i mediany wśród jednostek deklarujących posiadanie terenowych jednostek organizacyjnych były wyższe i wyniosły odpowiednio 269 i 19 jednostek.

Wielkości te różniły się znacząco dla partii reprezentowanych we władzach państwowych (parlamencie lub rządzie), gdzie przeciętna partia posiadała w 2016 r. ponad 0,6 tys. jednostek terenowych, zaś mediana wyniosła 76 jednostek.

Spośród 53 zbadanych w 2016 r. partii politycznych 34 posiadało główne siedziby w województwie mazowieckim, 5 – w województwie małopolskim, 3 – w województwie śląskim, po 2 – w województwach: lubelskim, podkarpackim i pomorskim, natomiast po 1 – w województwach: dolnośląskim, łódzkim, świętokrzyskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim.

          Źródło: GUS

Baza członkowska

W 2016 r. aktywne partie polityczne, uczestniczące w badaniu na formularzu SOF-3 wykazały łącznie 250,8 tys. członków, tj. o 16% mniej niż w 2014 r. Najwyższą liczbę członków posiadały partie mające swoje przedstawicielstwo w parlamencie – zrzeszały one 71% wszystkich członków, choć stanowiły jedynie 1/5 aktywnych partii. Członkowie partii reprezentowanych tylko we władzach samorządowych stanowili 22% bazy członkowskiej, natomiast partii nie sprawujących władzy – 7%. Przeciętna partia polityczna zrzeszała w 2016 r. 4,7 tys. członków, tj. o 0,8 tys. mniej niż w 2014 r. Jednocześnie połowa partii posiadała nie więcej niż 400 członków, co oznacza wzrost mediany o 85 członków w stosunku do poprzedniej edycji badania z 2014 r.

W 2016 r. struktura partii politycznych ze względu na liczbę członków nie zmieniła się znacząco w stosunku do 2014 r., przy zachowaniu występującego rozwarstwienia. Partie deklarujące posiadanie powyżej 10 tys. członków, stanowiąc tylko 1/10 zbadanej zbiorowości, zrzeszały 82% sumy wszystkich członków, podczas gdy partie z członkostwem do 100 osób gromadziły mniej niż 1% bazy członkowskiej, chociaż stanowiły ponad 1/3 wszystkich partii.

Ugrupowania zasiadające w parlamencie posiadały w 2016 r. przeciętnie 16,1 tys. członków przy medianie 10-krotnie niższej – wynoszącej 1,6 tys. członków. Obie wartości były jednak wyższe – odpowiednio ponad 3- i 4-krotnie od liczonych dla całej zbiorowości. Odsetek kobiet wśród zrzeszonych członków wzrósł między 2014 r. a 2016 r. o 3 p. proc. i wyniósł 32%.

Jednak ogólna liczba kobiet zmniejszyła się z 87,4 tys. w 2014 r. do 79,7 tys. w 2016 r., przy czym spadek ten był prawie dwukrotnie niższy niż w przypadku członkostwa ogółem (9% wobec 16%). Kobiety stanowiły 1/3 wśród członków partii zasiadających w parlamencie, 1/4 wyłącznie w samorządzie i 2/5 w partiach nie biorących udziału we władzy. Jedynie w trzech partiach kobiety stanowiły ponad połowę zrzeszonych członków, a w kolejnych dwóch stanowiły niemal połowę.

Przychody partii politycznych

Zgodnie z Konstytucją RP finansowanie partii politycznych jest jawne3 . Ustawa o partiach politycznych4 zobowiązuje partie do sporządzania i dostarczania do Państwowej Komisji Wyborczej (PKW) corocznych sprawozdań, w których wykazują źródła, z jakich pozyskiwały środki finansowe oraz przedstawiają informacje o kredytach bankowych i o wydatkach poniesionych z Funduszu Wyborczego. Sprawozdania te podawane są przez PKW do publicznej wiadomości w Internecie.

Działalność partii politycznych w Polsce finansowana jest z trzech głównych źródeł:
(1) dochodów uzyskiwanych przez partie z wykorzystaniem własnego majątku (np. z oprocentowania środków zgromadzonych na rachunkach bankowych i lokatach, ze zbycia należących do nich składników majątkowych itp.);
(2) dochodów od osób fizycznych w postaci składek członkowskich, darowizn, spadków oraz zapisów;
(3) subwencji oraz dotacji z budżetu państwa.

W 2016 r. suma przychodów 49 partii politycznych uzyskujących przychody, spośród ugrupowań zbadanych na formularzu SOF-3, wyniosła 127,5 mln zł i była niższa w stosunku do kwoty z 2014 r. o 19,3 mln zł. Partie, których reprezentanci zasiadali w parlamencie RP uzyskały przychody w wysokości 111,5 mln zł,, tj. ponad 87% łącznej kwoty przychodów, przy czym odsetek ten w 2014 r. wynosił aż 98%. Partie uczestniczące we władzy tylko na szczeblu samorządowym uzyskały ponad 5%, a nie biorące udziału we władzach – ponad 7% łącznej kwoty przychodów zbadanych podmiotów w 2016 r.

Dominującą grupą spośród partii mających przychody były, podobnie jak w 2014 r., partie polityczne deklarujące przychody nie przekraczające 10 tys. zł, które w 2016 r. stanowiły ponad połowę jednostek (53%). Jednak w tym okresie zwiększył się odsetek partii osiągających dochody wyższe niż 10 tys. zł w skali roku o 5 p. proc., w tym 9 partii politycznych osiągnęło w 2016 r. przychody przekraczające 1 mln zł.

Odmiennie niż w 2014 r. kształtowała się struktura przychodów partii politycznych w 2016 r.

Znaczącą część przychodów w 2016 r. stanowiły środki publiczne przekazane w ramach określonych ustawami dotacji i subwencji (88% wobec 37% w 2014 r.), przy czym 47% stanowiła jednorazowa dotacja dla partii zasiadających w parlamencie po wyborach parlamentarnych w 2015 r. Łącznie partie polityczne pozyskały w 2016 r. z budżetu państwa blisko 112,8 mln zł wobec 54,5 mln zł w 2014 r., kiedy nie przyznawano dotacji podmiotowej.

Przychody z przekazanych przez osoby fizyczne, w tym w formie darowizn, spadków i zapisów bądź składek członkowskich wyniosły 12,4 mln zł i stanowiły 10% sumy przychodów w 2016 r., podczas gdy w 2014 r., kiedy odbyły się wybory samorządowe wynosiły one 79,3 mln zł stanowiąc ponad połowę uzyskanych przychodów (54%). Podobnie jak w 2014 r. niewielką rolę odgrywały dochody z majątku partii (2%).

W partiach reprezentowanych w parlamencie dominowały środki z budżetu państwa, które stanowiły 90% ich rocznych przychodów w 2016 r. i wyniosły 100,8 mln zł. Partie reprezentowane we władzach tylko samorządowych, chociaż ponad połowę przychodów – 54% uzyskały również z budżetu państwa (3,7 mln zł), charakteryzowały się jednocześnie najwyższym udziałem środków przekazanych przez osoby fizyczne – 26% oraz dochodów z majątku – 20%, otrzymując z tych źródeł odpowiednio ponad 1,7 mln oraz 1,4 mln zł.

Partie pozostające pozawładzą parlamentarną lub samorządową finansowały się w 2016 r. w 90% ze środków budżetowych (8,3 mln zł), a w 10% ze środków przekazanych przez osoby fizyczne (0,9 mln zł). Średnia kwota środków, które przypadły na jedną partię w 2016 r. wyniosła 2 602,6 tys. zł, jednak połowa badanych partii politycznych deklarujących posiadanie przychodów osiągnęła wpływy nie przekraczające 6,6 tys. zł.

W 2014 r. średnia i mediana wyniosły odpowiednio 3 060 tys. zł oraz 5,4 tys. zł. Utrzymująca się wyraźna różnica (blisko 400-krotna w 2016 r.) wielkości średniej i mediany przychodów wskazuje na znaczne zróżnicowanie sytuacji finansowej działających w Polsce partii politycznych.

mp/

Źródło: samorzad.pap.pl

«< 66 67 68 69 70 >»
Facebook