Miało być lepiej, skuteczniej i prościej.   Miały zyskać rodziny zastępcze, miejski budżet, pracownicy, przede wszystkim najmłodsi, którzy najbardziej potrzebują naszego wsparcia. Przed sześcioma laty zlikwidowano Centrum Opiekuńczo-Wychowawcze Pomocy Dziecku i Rodzinie, powołując na to miejsce administrację i samodzielne ośrodki. Historia zatoczyła koło – miasto na czwartkowej sesji przywróciło stan sprzed sześciu lat. Wtedy 26 maja 2011 roku za likwidacją Centrum zagłosowała koalicja PO-SLD i popierające ją osoby z tak zwanych „Niezależnych” Macieja Adamca… 26 października 2017 podczas sesji Rady Miejskiej niemal te same osoby zagłosowały za powołaniem Centrum. „Radosna twórczość” samorządu w Sosnowcu w dziedzinie polityki społecznej kompromituje nas daleko poza granicami miasta.

Protokół Wydziału Polityki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego, który trafił do gminy we wrześniu 2017 nie pozostawia złudzeń: pkt.1 „Dostosować statut Centrum Opiekuńczo- Wychowawcze Pomocy Dziecku i Rodzinie – Zespołu Opiekuńczo-Wychowawczego nr 3 do aktualnie obowiązującego prawa.” Dotychczasowa forma funkcjonowania sosnowieckich ośrodków grozić może cofnięciem pozwolenia na prowadzenie placówki przez miasto!

 Sześć straconych lat

Wystąpienie pokontrolne wskazuje, że w jednym z ośrodków dzieją się rzeczy niewyobrażalne. Pokoje grupy dziewcząt w zarządzanej przez miasto jednostce (i nie jest to niestety fake news) w ogóle nie posiadają biurka! Zabawki nie są dostosowane do wieku dzieci, a na dodatek brakuje nawet stołu do wspólnych posiłków. Co więcej z powodu oszczędności i złego zarządzania kolacje dla dzieci przyrządzane są przez kucharki w godzinach dopołudniowych i później na wiele godzin trafiają do lodówki. To wszystko za sprawą polityki miasta, która wprowadziła radykalne oszczędności na pracownikach obsługi. Dość powiedzieć, że większość kucharek zatrudniona jest na ¾ etatu. Zmiany wyłączające pracowników z Karty Nauczyciela, co prawda są niezależne od miasta, tylko poprzedniego rządu, ale również spowodowały skromniejsze uposażenie wielu osób, którzy z powołaniem oddają się tej trudniej pracy, ich wynagrodzenia w praktyce zostały zamrożone. Wychowawcy wciąż czekają na podwyżki, czy choćby zrównanie pensji do poziomu z Karty Nauczyciela (część pracowników tak była zatrudniona). Na zmianach ucierpiały więc nie tylko dzieci, ale wszyscy.

Wróćmy jednak do historii i cofnijmy wehikułem czasu sześć lat wstecz…

Zmiany organizacyjne poprzedzone wnioskami „słynnej” komisji, której przewodniczył obecny wiceprezydent związany z Platformą Obywatelską, Krzysztof Haładus, nie pozostawiały złudzeń, należy wyodrębnić ośrodki opiekuńcze w mieście i przekazać im pełną suwerenność.

26 maja 2011 roku Rada Miasta w Sosnowcu podjęła uchwałę zmieniającą dotychczasową strukturę Centrum Opiekuńczo-Wychowawczego Pomocy Dziecku i Rodzinie. Zamiast jednego dyrektora i 4 kierowników wprowadzono 5 zespołów z pięcioma dyrektorami. Polski Sejm kilkanaście dni wcześniej 28 kwietnia 2011 roku uchwalił Ustawę o Wspieraniu Rodziny i Systemie Pieczy Zastępczej w myśl której, dotychczasowa struktura Centrum była zgodna z jej zapisami. Należy nadmienić, że przykład ówczesnego sosnowieckiego Centrum posłużył jako przykład dobrej praktyki na miarę ustawowego zapisu. Treść ustawy była już wówczas znana. Ustawa obowiązuje od 9 czerwca 2011 roku. Ten argument nie docierał do koalicjantów podejmujących uchwałę. Głosy radnych, którzy wskazywali na bezsens podejmowania decyzji o zmianie struktury Centrum w sytuacji, gdy wchodzą nowe przepisy prawa, zostały zignorowane, wystąpienie dyrektora także. Zapisy prawa nadrzędnego precyzowały, że ośrodki podobne do tego likwidowanego w Sosnowcu powinny działać w całym kraju. Poziom dyskusji podczas sesji, jak i wcześniejszych komisji, był żenujący, nawet jak na obecne sosnowieckie standardy. Dyrektor Centrum nie miał możliwości odniesienia się do propozycji zmian, które były przygotowywane w tajemnicy ze strony ówczesnej naczelniczki wraz  z kierowniczkami, a późniejszymi dyrektorkami. Maszynka do głosowania zadziałała skutecznie, koalicja PO z SLD dysponowała większością głosów, dodatkowo w tej i nie tylko tej sprawie, uzyskała wsparcie tak zwanych „Niezależnych” Macieja Adamca…   Bez znaczenia okazał się dla większości radnych fakt, że ośrodki pracowały prawidłowo i kilka miesięcy wcześniej, bo w grudniu 2010 roku wpisane zostały do rejestru wojewody po osiągnięciu ówczesnych standardów.

Teraz niemal identyczna „maszynka” zmuszona jest cofnąć czas do starej struktury z 2011 roku. Sosnowiecki wehikuł czasu musi uruchomić wsteczny bieg, podać nowe uzasadnienie, sprytnie wycofać się z fatalnie przeprowadzonych zmian.

Zmiany wbrew logice

Dlaczego zdecydowano się na przegłosowanie tej uchwały? Czemu wbrew rozsądkowi, logice, przeprowadzono ją w ogromnym pośpiechu? Być może zdecydowały o tym kierownicze ambicje, może strach przed obniżeniem własnego prestiżu, być może chęć obniżenia kosztów. Cokolwiek stanowiło prawdziwą intencję, sześciu bezpowrotnie straconych lat nie przywróci nam nikt i nikt nie zwróci przykrych doświadczeń i mieszkańcom bolesnych strat.

Tak szybkie wprowadzenie zmian posiadało drugie dno. Funkcjonowanie placówek w minionych sześciu latach nie było oparte o obowiązujące przepisy prawne, gdyż ustawa nie dopuszcza pracy samodzielnych jednostek ze wspólną obsługą finansową. Zapisy jasno wskazują: jedna placówka opiekuńczo-wychowawcza, jeden dyrektor zarządzający i odpowiedzialny za poszczególne zespoły opiekuńczo-wychowawcze, wspólna obsługa ekonomiczno-administracyjna i organizacyjna. Słowem – taka struktura jaka obowiązywała do lipca 2011 r.

Bankructwo liberalnej idei

Szybko okazało się, że pomysły PO i SLD nie przyniosą oczekiwanych efektów. Wbrew propagandzie nie przybyło wielu rodzin zastępczych, gdyż rygorystyczne procedury, dziękować Bogu, uniemożliwiały nagły i niekontrolowany przyrost rodzin zastępczych, dla których kryterium podstawowym nie zawsze była rodzicielska miłość. Przybyło za to rodzin zastępczych, które przygotowane były przez specjalistów i w oparciu o obowiązujące prawo. Wbrew deklaracjom wnioskodawców nie przybyło miastu także grup usamodzielniających w mieszkaniach komunalnych. Wbrew intencjom PO i SLD nie polepszył się poziom świadczonych usług, czego dowodem jest zainteresowanie się nieprawidłowościami panującymi w sosnowieckich ośrodkach nie tylko instytucji kontrolnych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego, ale także zagłębiowskich parlamentarzystów.

I może rację mają ci, którzy twierdzą, że wehikuł czasu przeniósł nasze miasto z początku lat 90 XX stulecia, w nową rzeczywistość do 2017 roku. Miejsca położonego nad głęboką przepaścią, do którego przez dekady doprowadziły rządy sosnowieckiej lewicy.  Nową „jakość” wdrożył jednak osobiście prezydent z PO, który dynamicznie poprowadził miasto naprzód.

Renata Zmarzlińska-Kulik

Autorka jest sosnowiecką radną, byłym wieloletnim dyrektorem i założycielem Centrum Opiekuńczo-Wychowawczego Pomocy Dziecku i Rodzinie, po bezpodstawnym zwolnieniu wygrała z Gminą w sądzie.

Czy mamy do czynienia z reformą czy też deformą, albo raczej dewastacją sądownictwa? Gdzie przebiega granica pomiędzy prawdą i fałszem? Gdzie przebiega granica pomiędzy wiedzą, a kłamstwem i populizmem? Czy istotne znaczenie ma nasza  pamięć odnośnie następujących zmian w zakresie sądownictwa czy też istotny jest brak pamięci?

Postaram się przedstawić państwu to, co było, to co jest i co można jeszcze w mojej opinii zmienić. Reforma to proces ewolucyjnego, stopniowego i zwykle długotrwałego przekształcania elementów systemu, nie naruszający jego podstawowych reguł i mechanizmów, przebiegający pod kontrolą instytucji władzy politycznej. Reformy stanowią przeciwwagę i uzupełnienie zmian rewolucyjnych. Zasadność wprowadzenia reformy, jej długofalowe koszty i skutki społeczne często mogą być ocenione dopiero po wielu latach od jej wprowadzenia.

Reforma sądownictwa a’la PiS nie ma nic wspólnego z reformą. Te działania nie niosą za sobą żadnych zmian wpływających na poprawę funkcjonowania sądownictwa. Sorry, jest jedna -działania te zmierzają do leninowskiego stwierdzenia, że to kadry są najważniejsze. Wymienia się tylko ludzi na miernych, ale wiernych. Dziś „reforma sądownictwa” PiS sprowadza się tylko do zmian kadrowych. To raczej działania odwrotne od reformowania sądownictwa. Wszystkie dotychczasowe działania PiS-u dewastują wymiar sprawiedliwości, wydłużają postępowania i mają tylko wymiar polityczno-propagandowy. Ponadto oddanie sądownictwa w ręce polityków to wstęp do bardzo niebezpiecznej sytuacji. To wstęp do dyktatury.

Poprzednia koalicja, ta zła, która pozostawiła „Polskę w ruinie” wprowadziła szereg zmian przyspieszających postępowania. Obecnie rządzący nie zrobili w tym zakresie nic, dosłownie nic poza prezentacją hasła „reformy sądownictwa”. Jeśli już podejmowali działania, to działania te miały   charakter destrukcyjny. Podporządkowali sobie prokuraturę, de facto podporządkowali sobie Trybunał Konstytucyjny, zmieniono  ustawę o Policji itd., itp. Dziś orzeka  10 tyś sędziów, a nieobsadzonych etatów sędziowskich pozostaje ponad 800.

PO natomiast wprowadziła e-protokół, czyli nagrywanie rozpraw (PiS zaprzestał finansowania tego projektu), przeprowadzono największą od 20 lat zmianę procedury karnej (kontradyktoryjność) i innych ustaw z której PiS się całkowicie wycofał, wprowadzono realnie bardziej dotkliwe karanie przestępców,  odwrócono strukturę kar, wprowadzono dozór elektroniczny, ograniczono stosowanie tymczasowego aresztowania, przeprowadzono nowelizację kodeksu postępowania cywilnego – wprowadzając mniej obowiązków administracyjnych dla sędziów, wprowadzono e-sąd, uruchomiono Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych, wprowadzono pobieranie bezpłatnych odpisów z rejestru KRS przez internet, rejestrację spółek przez internet, łatwiejszy dostęp do ksiąg wieczystych przez internet, przeprowadzono deregulację dostępu do zawodów prawniczych. Ponadto uruchomiono centrum zakupów wspólnych dla sądownictwa i oddzielnie zakupy wspólne w więziennictwie. Szerokie zmiany objęły prawo upadłościowe i naprawcze. Wprowadzono również ponownie możliwość złożenia kasacji przez Ministra Sprawiedliwości, ustawę o tzw. pijanych kierowcach czy też lex Trynkiewicz, czyli postępowanie wobec osób z zaburzeniami psychicznymi oraz ustawę o nieodpłatnej pomocy prawnej i wiele, wiele innych. A jakie było w tym zakresie stanowisko klubu parlamentarnego PiS? Może warto sprawdzić? Jakie były ich propozycje zmian? Może lepiej nie. Bo było i strasznie i śmiesznie. Destruktywnie. Proponowano m.in. powrót do rozwiązań z okresu tow. Gomułki. I nie jest to żart. To fakt.

Nie ulega jednak najmniejszej wątpliwości, że zmiany, reformy sądownictwa muszą być kontynuowane. Dziś jesteśmy w środku europejskiej tabeli, jeśli chodzi o długość trwania postępowań. Dlatego należy poprawiać, ulepszać i równać ku najlepszym. Należy więc zmniejszać różnice obciążeń pomiędzy poszczególnymi sądami i sędziami, tzn. przekazywać etaty tam gdzie obciążenia są największe. Należy zaprzestać oddelegowywania sędziów do pracy w Ministerstwie Sprawiedliwości,  ponieważ kłóci się to z zasadą trójpodziału władzy, a jednocześnie spowoduje odblokowanie ponad 200 etatów i powrót sędziów do orzekania. Istnieje potrzeba popularyzacji mediacji i ugody, jak również ostatecznego rozstrzygania przez sąd apelacyjny bez możliwości cofania sprawy do ponownego rozpoznania. Niezmiernie ważny powinien być język, którym posługuje się sąd, a wzorem państw zachodnich uzasadnienie wyroku na piśmie powinno być zwięzłe, krótkie i zrozumiałe dla stron. Uważam nawet, że nie powinno być sporządzane w razie nagrywania postępowań z uwagi na ustne uzasadnienie po wydaniu orzeczenia przez sąd i  możliwość jego odtworzenia. Poza wszelką dyskusją powinien pozostać udział czynnika społecznego w postępowaniach prostych, pod warunkiem posiadania wykształcenia prawniczego. Zmiany powinny dotyczyć również postępowania dyscyplinarnego sędziów i nie tylko poprzez stworzenie izby złożonej z przedstawicieli wszystkich profesji prawniczych.

Największą wartością, pomimo często uzasadnionej krytyki pozostaje niezawisłość sędziów i niezależność sądów. Obowiązkiem każdego obywatela powinna być obrona godności i powagi sądu. PiS dziś poprzez swoje działania, choćby poprzez obrzydliwe i zakłamane kampanie reklamowe (zresztą za nasze pieniądze) obniża autorytet sędziów, nie szanuje prawa, działa jak w PRL-u, przez co obniża powagę wobec państwa. To jest niszczenie państwowości, opartej na demokratycznym porządku państwa prawa. To spór nie o prawo, ale spór polityczny z niezależnością sądownictwa w tle. Propagandowa akcja oczerniającą sądy jest poniżająca i haniebna. To bardzo zły proces, który destabilizuje poczucie zaufania do wymiaru sprawiedliwości. Takie działanie to działanie na krótką metę. Skutki w niedalekiej przyszłości, jeśli nie przeciwstawimy się tej obłudzie, kłamstwu i nieuctwu będą tragiczne dla nas wszystkich. Prawnicy, lekarze, artyści. Kto następny? W Rosji, po nich przyszedł czas na inne grupy. Również robotników i chłopów.

Jarosław Pięta