Tymi słowami pierwsza Rzecznik Praw Obywatelskich prof. Ewa Łętowska pożegnała telewidzów jednej ze stacji telewizyjnych. Powtórzyła w ten sposób słowa, którymi żegnał się z widzami legendarny dziennikarz amerykańskiej stacji CBS (radiowej, a później również telewizyjnej) Edward R. Murrow, który zasłynął z niezłomnej postawy najpierw w okresie II wojny światowej, gdy był korespondentem w bombardowanym Londynie, a potem w haniebnych czasach maccartyzmu prowadząc cotygodniowe programy telewizyjne. Słowa wypowiedziane przez prof. Ewę Łętowską jeszcze przed słynnym wystąpieniem prezesa Jarosława Kaczyńskiego w Sejmie („Ja panie Marszałku bez  żadnego trybu”, „zdradzieckie mordy”, „kanalie”) nieprzypadkowo nawiązują do najsmutniejszych lat XX-wiecznej historii naszej planety.

   Radykalizm zgłoszonej z zaskoczenia projektu ustawy o Sądzie Najwyższym wydawał się początkowo zagrywką taktyczną, po której nastąpi rezygnacja czy też złagodzenie najbardziej kontrowersyjnych zapisów. Tym samym Prawo i Sprawiedliwość mogło stworzyć wrażenie, że jest gotowe do kompromisu, chociaż nikt chyba nie miał wątpliwości, że zasadnicze elementy projektu nie ulegną zmianie. W toku błyskawicznych prac nad ustawą okazało się, że o żadnym kompromisie i o żadnych ustępstwach mowy być nie może.

   Krótkotrwałe nadzieje wzbudziła inicjatywa Andrzeja Dudy, która przez niektórych uznana została nawet za ultimatum postawione Prawu i Sprawiedliwości i dowód na uniezależnienie się Prezydenta od macierzystej partii. Nieliczni politycy byli nawet autentycznie zachwyceni. I to nie tylko Paweł Kukiz, który jako pomysłodawca propozycji zgłoszonej przez Prezydenta, do której namawiał go dzień wcześniej, mógł się poczuć w pełni usatysfakcjonowany. Entuzjazm przebijał też z pierwszej wypowiedzi Grzegorza Schetyny, który zaraz po orędziu Prezydenta pojawił się ze swoimi zausznikami przed kamerami. Następnego dnia mówił już jednak coś innego, co pokazuje jak niebezpieczna jest presja parcia na szkło bez przemyślenia i szczegółowego przeanalizowania tematu, co do którego ktoś chce się wypowiedzieć. A propozycja Andrzeja Dudy, po bliższym przyjrzeniu nie tylko przestała być tak rewolucyjna, ale wręcz może jeszcze bardziej przyczynić się do upolitycznienia sposobu wyłania Krajowej Rady Sądownictwa.

   Prawdziwe powody nagłej aktywności Andrzeja Dudy widoczne są po przeanalizowaniu historii prac nad projektem nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa. Został on złożony do laski marszałkowskiej w marcu br. W przeciwieństwie do ustawy o Sądzie Najwyższym był to projekt rządowy, co wymuszało przeprowadzenie konsultacji. Swoje opinie zgłosiły różne instytucje i organizacje społeczne. Prezydent żadnych uwag nie przedstawił, o żadne zmiany nie wnosił. Nie przeszkadzało mu wówczas, że sędziowscy członkowie KRS mają być wybierani zwykłą większością głosów, co oddawało decyzję w tej kadencji w ręce posłów Prawa i Sprawiedliwości. W końcowym okresie prac w parlamencie ustami swojego rzecznika ogłosił nawet, że nie widzi przeszkód w podpisaniu ustawy. Swoją niespodziewaną nowelizację złożył, gdy proces legislacyjny w parlamencie został już zakończony. Dlaczego? Zadecydowały polityczne kalkulacje i narastające protesty społeczne. Złożony nagle przez posłów PiS projekt ustawy o Sądzie Najwyższym i błyskawiczny tryb jego procedowania wywołał oburzenie społeczne. Andrzej Duda zdaje sobie sprawę, że jego ewentualna reelekcja za trzy lata nie będzie możliwa bez poparcia Prawa i Sprawiedliwości (czytaj Jarosława Kaczyńskiego). Ale też dobrze wie, że samo poparcie prezesa może nie wystarczyć. Obecne notowania Prawa i Sprawiedliwości rzadko przekraczają 40%. A to oznacza, że do zwycięstwa potrzebne będzie poparcie elektoratu innych partii, a przynajmniej ludzi niezaangażowanych politycznie. Dlatego od czasu do czasu Prezydent musi wykazać swoją „niezależność”. Ale jednocześnie nie może zakwestionować fundamentalnych planów Jarosława Kaczyńskiego. Do takich zaś należy realizowany od wielu miesięcy plan przejmowania wymiaru sprawiedliwości.

   Wbrew opinii niektórych komentatorów i polityków, inicjatywa Andrzeja Dudy nie była ustawką. Wywołała autentyczną konsternację w otoczeniu prezesa i konieczność zgłoszenia nieprzewidzianych wcześniej poprawek do własnej ustawy. To z kolei wymusiło przeforsowanie kuriozalnego sposobu blokowego przyjęcia zmian proponowanych przez klub PiS i również blokowego odrzucenia poprawek zgłoszonych przez kluby opozycyjne. Na dodatek w pośpiechu doszło do kompromitującego niedopatrzenia. Otóż w § 12, ust 2 zapisano pierwotnie, że Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego będzie przedstawiało trzech kandydatów na stanowisko Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego. Po wejściu Prezydenta do gry posłowie PiS podwyższyli tą liczbę do pięciu. Zapomnieli jednak, że w § 18 pozostał zapis mówiący o tym, że Zgromadzenie Sędziów Sądu Najwyższego wybiera kandydatury trzech sędziów, które przedstawia Prezydentowi. Powstała ewidentna sprzeczność, której zresztą początkowo nie widzieli wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł, ani jego zwierzchnik Zbigniew Ziobro. W ten sposób zastosowali w praktyce słynne zdanie z orędzia Jarosława Kaczyńskiego z 2006 roku: „Nie damy sobie wmówić, że białe jest białe, a czarne jest czarne”.

   Podniesienie progu wyboru członków Krajowej Rady Sądownictwa do 3/5 posłów dotyczy tylko sędziów – do wyboru pozostałych wybieralnych członków rady (czterech posłów i dwóch senatorów) wystarczy już zwykła większość. Nie zmienia to oczywiście podstawowej zmiany, która została wprowadzona przez PiS, a mianowicie tej, że sędziowskich członków rady wybierają posłowie czyli politycy, a nie tak jak do tej pory sami sędziowie (ci ostatni przedstawiają jedynie kandydatów na kandydatów). Oznacza to upartyjnienie wyboru Krajowej Rady Sądownictwa z konsekwencjami takimi jak w przypadku Trybunału Konstytucyjnego, gdzie również sędziów wybierają politycy. Podniesienie progu koniecznego do wyboru oznacza jedynie, że Prawo i Sprawiedliwość będzie musiało się podzielić miejscami w KRS z innymi ugrupowaniami. Jacykolwiek kandydaci nie mający poparcia partyjnego nie będą mieli żadnych szans. Najbardziej kuriozalne jest to, że rozwiązanie takie promuje Paweł Kukiz, który przy każdej okazji ubolewa nad upartyjnieniem polskiej polityki.

   Oczywiście do porozumienia w sprawie wyboru członków KRS może nie dojść, co spowoduje, że sędziowscy członkowie tego organu w ogóle nie zostaną wybrani, a ponieważ mandaty dotychczasowych jego członków zostaną wygaszone, Krajowej Rady Sądownictwa w pełnym składzie w ogóle nie będzie. Ale nie przeszkodzi to w przejęciu kontroli przez PiS nad Sądem Najwyższym. Po pierwsze to Minister Sprawiedliwości wskazuje tych dotychczasowych sędziów Sądu Najwyższego, którzy pozostaną na swoich stanowiskach, co zresztą nie znajduje żadnego oparcia w jakimkolwiek przepisie Konstytucji RP i zostało uznane za niekonstytucyjne nawet przez Biuro Legislacyjne Senatu. Prezydent może jedynie nie zgodzić się na pozostanie w jego składzie, tych sędziów którzy z łaski Zbigniewa Ziobry nie zostaną odesłani w stan spoczynku. Po drugie, to Minister Sprawiedliwości składa kandydatury do uzupełnienia wakujących miejsc w Sądzie Najwyższym po czystce, którą sam przeprowadzi. Podlegają one co prawda zatwierdzeniu przez Krajową Radę Sądownictwa większością 2/3 głosów, ale ma ona na to tylko 14 dni. Jeżeli do tego czasu izba sędziowska nie zostanie wybrana, to zgodnie z poprawką wprowadzoną do ustawy w drugim czytaniu, kandydatury te Prezydentowi przedstawi wyłącznie izba złożona w większości z polityków wybranych przez Sejm i Senat. A ponieważ jej członkowie wybierani są zwykłą większością głosów, to PiS zapewni sobie w niej większość potrzebną do przegłosowania wszystkich kandydatur. W ten sposób wszyscy członkowie zreformowanego Sądu Najwyższego będą wybrani przez Zbigniewa Ziobrę. Prezydentowi Dudzie pozostanie zatwierdzenie kandydatur, na które nikt poza PiS-em nie będzie mieć żadnego wpływu. W ten sposób głowa państwa (podobnie zresztą jak Paweł Kukiz) została w dziecinny sposób ograna przez Jarosława Kaczyńskiego i jego zauszników, a niezawisłość Sądu Najwyższego w Polsce przejdzie do historii. O ile oczywiście ustawa w tym kształcie wejdzie w życie.

   Co może zrobić Andrzej Duda? Pierwsze wyjście to schowanie głowy w piasek i podpisanie wszystkich trzech ustaw. Taką taktykę wybrał Jarosław Gowin, który „zaprzedał duszę diabłu” głosując wraz z innymi za nowymi ustawami zaprzeczył całej swojej dotychczasowej drodze życiowej. To chyba najbardziej smutny przejaw moralnego upadku człowieka, który kiedyś odważył się stawić czoła Donaldowi Tuskowi, a teraz firmuje swoim nazwiskiem działania Jarosława Kaczyńskiego prowadzące do likwidacji niezależnej władzy sądowniczej. Może być pewien, że kiedy tylko przestanie być potrzebny zostanie odsunięty na boczny tor. Być może liczy, że jego obecna lojalność uchroni go przed oddaniem w ręce zreformowanego wymiaru sprawiedliwości. Przecież Jarosław Gowin był wicepremierem w rządzie Donalda Tuska i stanowczo zaprzeczał wówczas „smoleńskiemu zamachowi”. Takich rzeczy Jarosław Kaczyński nie wybacza.

   Andrzej Duda nie jest jednak tak zależny od Jarosława Kaczyńskiego jak Jarosław Gowin – prezes PiS nie może go odwołać. To pozwala mu wybić się na „niepodległość” bez groźby utraty stanowiska. Zawetowanie wszystkich trzech ustaw umożliwiłoby podjęcie prac nad rzeczywistą reformą polskiego wymiaru sprawiedliwości. To jednak scenariusz, który wydaje się mało prawdopodobny. Tak jednoznaczne wystąpienie przeciwko macierzystemu obozowi politycznemu wymagałoby determinacji i hartu ducha, a te cechy naszego Prezydenta raczej nie cechują. Tym bardziej, że gruntowna reforma wymiaru sprawiedliwości była także elementem jego programu wyborczego, chociaż może jej kształt, a przede wszystkim sposób wprowadzania w życie, wyobrażał sobie trochę inaczej. Z drugiej jednak strony nie może całkowicie ignorować wielotysięcznych demonstracji, w których po raz pierwszy udział biorą także młodzi ludzie oraz sondaży, w których większość Polaków domaga się od niego zawetowania wszystkich trzech ustaw. Tym samym Andrzej Duda znalazł się między młotem a kowadłem.

   Dodatkowym problemem Andrzeja Dudy jest to, że żądany przez niego zapis dotyczący konieczności uzyskania większości 3/5 głosów przy wyborze sędziowskich członków Krajowej Rady Sądownictwa został wpisany przez PiS do ustawy o Sądzie Najwyższym. Podpisanie ustawy o KRS, przy jednoczesnym zawetowaniu lub odesłaniu do Trybunału Konstytucyjnego ustawy o Sądzie Najwyższym, oznacza, że postulat Prezydenta nie zostanie spełniony. Tym samym rządząca większość mogłaby wybrać wszystkich członków Krajowej Rady Sądownictwa bez konieczności zawierania porozumienia z innymi ugrupowaniami. Oznaczałoby to ostateczne ośmieszenie Andrzeja Dudy, który okazałby się politykiem całkowicie nieskutecznym.

   Ostatnie wypowiedzi rzecznika Prezydenta wskazują, że ustawa o Sądzie Najwyższym nie zostanie przez Prezydenta podpisana. Zastrzeżenia strażnika Konstytucji nie dotyczą jednak kwestii zasadniczych, a przebiegu procesu legislacyjnego i sprzeczności dwóch przepisów określających ilość kandydatów przedstawianych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego Prezydentowi na stanowisko Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego. Co ciekawe, gdy tylko ten błąd jeszcze w czasie obrad w Senacie „wyłapał” senator Marek Borowski, przedstawiciele rządu udowadniali, że wszystko jest w porządku. W efekcie tej ewidentnej sprzeczności w zapisach ustawy nie wyeliminowano. Gdy jednak kilka godzin później rzecznik Prezydenta Krzysztof Łapiński stwierdził, że to poważny błąd, ci sami urzędnicy, a także Marszałek Senatu Stanisław Karczewski przyznali, że te zapisy rzeczywiście trzeba poprawić. Ten ostatni zadeklarował nawet przeprowadzenie stosownej nowelizacji już w następnym tygodniu, co oznaczałoby, że rozpoczęłoby prace nad zmianą ustawy, która jeszcze nie weszła w życie, a nawet nie została podpisana przez Prezydenta i opublikowana. Tak to ślepa wierność partii i jej prezesowi prowadzi do autokompromitacji wydawałoby się poważnych ludzi jakimi przecież są członkowie Senatu RP.

   Andrzej Duda najprawdopodobniej wybierze jedno z dwóch rozwiązań – skieruje ustawę do ponownego rozpatrzenia przez Sejm (czyli zastosuje prawo veta), albo przekaże ją do Trybunału Konstytucyjnego w celu sprawdzenia z Konstytucją RP. Z politycznego punktu widzenia różnica między tymi dwoma decyzjami jest ogromna. Pierwsza oznaczałaby sprzeciw wobec decyzji swojej macierzystej partii. Odesłanie do sądu konstytucyjnego to jedynie zgłoszenie wątpliwości prawych. Na dodatek Trybunał Konstytucyjny jest przy swoim orzekaniu związany zakresem wniosku Prezydenta. A ten nie musi dotyczyć zasadniczych kontrowersji związanych z konstytucyjnością tej ustawy.

   W praktyce jednak to czy Prezydent ustawę zawetuje, czy skieruje do Trybunału Konstytucyjnego, nie ma większego znaczenia. Sejm veta co prawda nie odrzuci, ale za kilka miesięcy ustawa z drobnymi poprawkami i być może w trochę bardziej cywilizowanym trybie legislacyjnym, zostanie ponownie uchwalona i wprowadzona w życie. Trybunał Konstytucyjny nawet jeżeli uzna niekonstytucyjność mniej znaczących przepisów (co i tak jest bardzo wątpliwe biorąc pod uwagę gorliwość nowo wybranych sędziów, którzy stanowią już większość składu TK), to jednocześnie na mocy art. 122, ust. 4 uzna, że nie są one nierozerwalnie związane z ustawą, co otworzy Prezydentowi drogę do jej podpisania z wyłączeniem zakwestionowanych przepisów. Niezależnie od wybranej drogi, można z dużą dozą prawdopodobieństwa założyć, że za kilka miesięcy Sąd Najwyższy znajdzie się w rękach Zbigniewa Ziobry.

   Czy oznacza to, że protesty społeczne nie mają sensu? Wręcz przeciwnie. Poza ogromnym znaczeniem dla budowy społeczeństwa obywatelskiego widać wyraźnie, że wpłynęły one decydująco na zmianę  postawy Andrzeja Dudy, który początkowo nie miał zamiaru w żaden sposób przeciwstawiać się woli Jarosława Kaczyńskiego. Nawet jeżeli tym razem nie przyniosą pełnego sukcesu, to i tak mogą mieć znaczenie na przyszłość i powstrzymać rządzących (nie tylko Prawo i Sprawiedliwość) przed kolejnymi zmianami demontującymi stopniowo polską demokrację. Zwiększają też szanse na to, że za dwa lata o wyniku kolejnych wyborów będą decydowały rzeczywiste decyzje wyborców, a nie tych, którzy te głosy będą liczyli. I może już nikt nie będzie musiał żegnać się z widzami lub słuchaczami słowami Edwarda R. Murrowa.

Karol Winiarski

Trybunał Konstytucyjny to polski sąd konstytucyjny, nasz organ najwyższej władzy sądowniczej. Jego podstawowym zadaniem jest sądowa kontrola konstytucyjności prawa z Konstytucją i niektórymi umowami międzynarodowymi. Skład trybunału to 15 sędziów wybieranych na 9 letnią kadencję. Do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego zgodnie z ustawą o TK może być powołany ten kto m.in. jest nieskazitelnego charakteru i wyróżnia się wysokim poziomem wiedzy prawniczej. To elita elit naszego polskiego świata prawniczego. Tak było do tej pory. A jak wygląda dzisiaj ta elyta? Przyjrzyjmy się zatem wybrańcom PiS.

1. Julia Przyłębska – wybrana 2 grudnia 2015, mimo że na to stanowisko w Trybunale Konstytucyjnym wybrano wcześniej Andrzeja Sokalę przy czym podstawa prawna wyboru Andrzeja Sokali została uznana za niezgodną z Konstytucją RP 3 grudnia 2015. Od 21XII 2016 Prezes TK.

To żona ambasadora w Niemczech – TW ” Wolfgang”. Ach te standardy. To osoba szczególnie niekompetentna i nieudolna. Typ przekupy i symbol prostactwa. Słowa na które się bardzo często powołuje to: etyka, obyczaje i standardy. U niej ich niestety brak. O tym czy została wybrana zgodnie z prawem prezesem TK zdecyduje Sąd Najwyższy w związku z  sfałszowaniem przez nią uchwały Zgromadzenia Ogólnego Sędziów TK.

2. Zbigniew Jędrzejewski – wybrany 28 kwietnia 2016. Większość sejmowa przeforsowała kandydata na sędziego TK, mimo że doszło do skandalu z głosowaniem na dwie ręce przez posłankę M. Zwiercan z klubu Kukiz15, która zresztą do tej pory nie poniosła za to odpowiedzialności. W trakcie posiedzenia sejmowej komisji posłowie nie mieli możliwości zadawania pytań, ponieważ uniemożliwili to posłowie….PiS. Ale to chyba nikogo nie dziwi, ponieważ Oni twierdzą, że „Nad prawem jest dobro narodu”.

3. Piotr Pszczółkowski wybrany 2 grudnia 2015 r., pomimo, że na to stanowisko w Trybunale Konstytucyjnym wybrano wcześniej Bronisława Sitka, przy czym podstawa prawna wyboru Bronisława Sitka została uznana za niezgodną z Konstytucją RP 3 grudnia 2015. Od 2015 poseł na sejm VIII kadencji wybrany z listy PIS. Uczestnik konferencji smoleńskich. Wcześniej prowadził wątpliwe interesy, obchodził prawo i zarabiał na dramatach szpitali. Sukcesy święcił przede wszystkim w zakresie windykacji zaległych roszczeń. Dziś pozostaje w wyraźnej opozycji wobec Julii Przyłębskiej podważając m.in. jej wybór na prezesa TK.

4. Henryk Cioch – wybrany 2 grudnia 2015, mimo że stanowisko w Trybunale Konstytucyjnym wówczas było już obsadzone przez Romana Hausera, który oczekuje na złożenie ślubowania. Związany ze SKOK-ami, przewodniczący rady naukowej Instytutu Stefczyka obecnie Spółdzielczy Instytut Naukowy, którego udziałowcem jest G. Bierecki. Kilka lat temu spółka przejęła majątek fundacji należącej niegdyś do systemu SKOK, wyceniany na blisko 70 mln zł. Były członek PZPR. Były senator PIS. Przed TK bronił „starego porządku” w kasach i krytykował KNF, która od kilku lat nadzoruje Kasy.
5. Lech Morawski – wybrany 2 grudnia 2015, mimo że stanowisko w Trybunale Konstytucyjnym wówczas było już obsadzone przez Krzysztofa Ślebzaka, który oczekuje na złożenie ślubowania. W 2015 r. uczestniczył w wypadku samochodowym, w wyniku którego poważnie ucierpiała jedna osoba. Eksperci ponownie wydali ekspertyzę, która przesądza, że to on spowodował wypadek na autostradzie A1. Sprawę wcześniej blokowała Prokuratura Krajowa. Dziś Prokuratura Okręgowa w Gdańsku musi postawić zarzuty i wystąpić o uchylenie immunitetu. To on na prestiżowym wydziale prawa uniwersytetu w Oksfordzie wygłosił skandaliczny i kompromitujący wykład, po którym powinien niezwłocznie podać się do dymisji. Związany ze środowiskami A. Macierewicza przy konferencjach smoleńskich i G. Biereckiego, tego od SKOK-ów. Zmarł nagle 12.07.2017 r.
6. Mariusz Muszyński – wybrany 2 grudnia 2015, mimo że stanowisko w Trybunale Konstytucyjnym było już obsadzone przez Andrzeja Jakubeckiego, który oczekuje na złożenie ślubowania. Po studiach prawniczych przyjęty do UOP i przeszkolony w Kiejkutach. Pod przykrywką pracował w ambasadzie w Berlinie. W trybie nagłym musiał opuścić placówkę??? Informacje te zataił przed komisją sejmową. Dziś za tamten okres luka w życiorysie. Znany wcześniej z chamskich, wulgarnych i niedopuszczalnych wpisów na Twitterze. Powszechnie określany „ambasadorem” PiS w Trybunale Konstytucyjnym. Dlatego też jego przeszłość PiS ukrywa w dalszym ciągu. Taka agenturalna przeszłość dyskwalifikuje go do zasiadania w TK. Protegowany J. Przyłębskiej, która ciągle przebywa w Berlinie u „Wolfganga”, szara eminencja, który de facto kieruje Trybunałem. Od 5 lipca oficjalnie wiceprezes TK. Jego działania budzą wątpliwości prawne. Już zasłynął z hurtowego zlecania wątpliwych i niepotrzebnych opinii dla TK prawnikom, których nikt szerzej nie zna.
7. Michał Warciński – wybrany 20 grudnia 2016. Już za PiS-u szef Biura Analiz Sejmowych po pisemnej opinii dla Prezydenta RP budzącej śmiech przez łzy w środowisku prawniczym, że prezydent A. Duda słusznie nie przyjmie ślubowania od trzech sędziów prawidłowo wybranych do TK. Już jako szef BAS wydał opinię, że PiS-owska słynna nowelizacja ustawy o zgromadzeniach nie jest objęta prawem UE, gdy tymczasem wolność zgromadzeń gwarantuje unijna Karta Praw Podstawowych. Zaprzęgł on swoją logikę w służbie polityki, przez co unicestwia cały gmach państwa i prawa, ponieważ nad prawem stoi dobro narodu.
8. Grzegorz Jędrejek – wybrany 27 lutego 2017. Wybrany na sędziego w sposób kontrowersyjny. Sposób procedowania komisji sejmowej urągał wszelkim zasadom przyzwoitości. Na komisji sejmowej pytany min. o to czy pisał opinie prawne dla klubu parlamentarnego PiS. PiS potraktował go jako kolejną osobę stanowiącą trybik w machinie. Ich machinie.
9. Andrzej Zielonacki – wybrany 28 kwietnia 2017. Czy nowy sędzia TK jest oszustem. Czy oszukał swoje klientki? To bardzo poważne oskarżenie. Opinii publicznej znane są dwie skargi złożone w Okręgowej Radzie Adwokackiej kobiet zarzucające Zielonackiemu, że przez wiele miesięcy utrzymywał, że prowadzi ich sprawy, a w ogóle nie złożył pozwów do sądu. ORA nic już nie może zrobić, ponieważ został skreślony z listy adwokatów, bo został sędzią TK. Nie poniesie odpowiedzialności dyscyplinarnej. Nigdy nie krył swoich poglądów i wspierał PIS. Zignorował zaproszenie do poddania się Obywatelskiemu Wysłuchaniu przez Instytut Prawa i Społeczeństwa oraz Fundację Helsińską.

Uczciwy obywatel RP musi z obrzydzeniem przyjąć to, jak i kogo dziś wybiera się jako  sędziów do TK. Z jaką pogardą podchodzą rządzący wobec obowiązujących procedur i wobec tego kto może trafić do Trybunału Konstytucyjnego. Jak instrumentalnie traktują prawo i ile ono dla nich znaczy. Ale jak wiemy na ich użytek wymyślili, że nad prawem stoi dobro narodu. Dziś, niestety to już nie sędziowie, to funkcjonariusze partyjni bez etyki, ale o nieskazitelnym charakterze i wysokiej wiedzy prawniczej. Charakterze i wiedzy lojalnej tylko wobec PIS. Ale warto pamiętać, że żadna władza nie trwa wiecznie.

A jak działa TK pod rządami prezes J. Przyłębskiej? To liczby mówią same za siebie. Zarówno te w zakresie zaplanowanych rozpraw oraz tych zdjętych z wokandy. A niektóre już wydane orzeczenia wołają natomiast o pomstę do nieba. Wszystko to jednak jest dla społeczeństwa zwykłą „marnością”. O wiele atrakcyjniejsza jest zbliżająca się jesienna ramówka w telewizji. Szkoda, bo Trybunał Konstytucyjny przez lata był nie tylko miejscem roztrzygnięć istotnych kwestii prawnych przez wybitnych prawników, ale również, a może przede wszystkim jego roztrzygnięcia dotyczyły zwykłych ludzi. Dziś prawnicy mówią „nie warto iść” do TK. A efekt tych działań jest  taki, że właśnie przegrali zwykli ludzie. Dowiedzą się nasi obywatele o tym, gdy prawo dotknie ich osobiście. Zwłaszcza, że zmiany personalne związane są również z Krajową Radą Sądownictwa gdzie beneficjentem jest minister sprawiedliwości. Zaś PiS-owskie propozycje określone w projekcie poselskim dotyczące Sądu Najwyższego to gwóźdź do trumny polskiego sądownictwa, to hańba. Żegnamy się z niezawisłością sądów, a w konsekwencji z niezawisłością sędziów. Przed nami czarne dni polskiego sądownictwa związane z destrukcją trójpodziału władzy. Bo to kadry decydują o wszystkim o czym wie Jarosław Kaczyński. Tyle tylko że, przed nim jako pierwszy powiedział to ……Józef Stalin.

Jarosław Pięta

Ps. A tak będzie.

Jedzie Ziobro samochodem i potrącił dwóch pieszych na przejściu. Przychodzi do sędziego i się pyta: Co z tym zrobimy? Sędzia się zastanowił i odpowiada:- Myślę, że ten który głową rozbił przednią szybę może dostać 5 lat za uszkodzenie cudzego mienia, a ten drugi, co odleciał w krzaki, 8 lat za próbę ucieczki.

A z tego wynika, że……

Przychodzi J. Kaczyński do przedszkola. Pyta Jasia:- Czy wiesz chłopcze, kto zjadł czerwonego kapturka? A Jaś na to: – Słyszałem, że wilk, ale znając pana, to pewnie Donald Tusk.

   Zgłoszony niespodziewanie kilka dni temu projekt ustawy o Sądzie Najwyższym spowodował dość powszechne oburzenie zarówno środowisk prawniczych jak i wszystkich opozycyjnych ugrupowań politycznych. W zależności od temperamentu politycznego adwersarzy obecnej partii rządzącej padają oskarżenia o chęć przejęcia pełni władzy czy wręcz wprowadzenia dyktatury, co w gruncie rzeczy oznacza to samo. Najbardziej umiarkowani twierdzą, że wprowadzenie tej zmiany oznaczać będzie koniec trójpodziału władzy. Tymczasem trójpodziału władzy w Polsce w praktyce od dawna nie ma. Podobnie zresztą jak w większości europejskich krajów demokratycznych.

   Monteskiuszowska zasada trójpodziału władzy oznacza, że funkcje ustawodawcze, wykonawcze i sądownicze skupione są w odrębnych organach władzy, a organy te są od siebie niezależne. Taki system może funkcjonować w ustroju monarchistycznym, gdzie monarcha ma pełnię władzy wykonawczej, a także w systemie prezydenckim, w którym wybierany w wyborach powszechnych prezydent jest jedynym organem władzy wykonawczej. Zupełnie inaczej jest w funkcjonującym w zdecydowanej większości krajów europejskich systemie parlamentarno-gabinetowym, gdzie rząd musi się cieszyć poparciem większości parlamentarnej. Wydawałoby się, że w takiej sytuacji będzie on w pełni zależny od posłów (deputowanych). Tak rzeczywiście się dzieje przy dużym rozbiciu politycznym i niestabilnym systemie partyjnym. Gdy jednak władzę sprawuje jedna partia, a jej lider decyduje o wszystkim, to sytuacja ulega całkowitemu odwróceniu. Parlament, w którym większość posłów pochodzi z partii rządzącej staje się pasem transmisyjnym pomysłów rodzących się w głowie partyjnego przywódcy. Jakikolwiek sprzeciw grozi wyeliminowaniem z listy wyborczej w kolejnych wyborach i politycznym niebytem. Gdyby udział w działalności politycznej traktowany był jako misja, a nie wyłącznie jako sposób na dorobienie się i uzyskanie ekspektatywy na posady dla siebie i członków swojej rodziny, to można byłoby liczyć, że znaczna część nie poprze szczególnie kontrowersyjnych pomysłów. Tak jednak nie jest. Poseł Łukasz Rzepecki, który sprzeciwił się wprowadzeniu opłaty paliwowej, to niestety chlubny wyjątek. W końcu w systemie demokratycznym politycy to emanacja społeczeństwa, krew z krwi. Nie oczekujmy, że będą inni niż my sami jesteśmy.

   Pozostaje jeszcze władza sądownicza. W zdecydowanej większości państw sędziowie są niezawiśli, a gwarancjami tej niezawisłości są najczęściej: nieusuwalność, niedopuszczalność przenoszenia na inne stanowisko bez zgody zainteresowanego, apolityczność, niepołączalność funkcji sędziego z innymi funkcjami w życiu publicznym, wysoki status materialny, immunitet sędziowski (najczęściej materialny). Daje to możliwość ferowania wyroków wyłącznie na podstawie przepisów prawa i własnego sumienia. Możliwość, ale nie pewność. Sędziowie to przecież też ludzie, ze wszystkimi wadami, niedoskonałościami, a także poglądami, które czasami mają wpływ na podejmowane decyzje. Stąd niesłychanie ważny jest proces doboru kandydatów na stanowisko sędziego. W krajach UE najczęściej spotykanym modelem jest wybór sędziów przez specjalne ciała złożone z osób wyłonionych przez środowiska sędziowskie oraz gremia polityczne – jedynie w Niemczech, Austrii, Finlandii, Luksemburgu i Czechach takie rady nie istnieją. Niekiedy wybranego przez te ciała kandydata zatwierdza (mianuje) przedstawiciel władzy wykonawczej – władca, prezydent, minister sprawiedliwości. Najczęściej jest to jednak formalność. Sami kandydaci podlegają też najczęściej wysłuchaniu, opiniowaniu, rzadziej egzaminowaniu przez sędziów sądów, do których kandydują.

   Taki system funkcjonuje od prawie trzydziestu lat w Polsce. Krajowa Rada Sądownictwa została wpisana do Konstytucji 8 kwietnia 1989 roku na mocy podpisanych trzy dni wcześniej ustaleń okrągłego stołu. Był to jeden z najważniejszych postulatów demokratycznej opozycji, która dążyła do uniezależnienia sądownictwa od komunistycznej władzy. W skład 25-osobowej rady wchodzi piętnastu sędziów sądów powszechnych, wojskowych i administracyjnych wybieranych przez samych sędziów, cztery osoby wybierane przez Sejm, dwie przez Senat, przedstawiciel Prezydenta RP, a także prezesi Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Minister Sprawiedliwości. Sami sędziowie sądów powszechnych są wybierani w dość długotrwałej i szczegółowo opisanej w ustawie procedurze. Zaczyna się od ogłoszenia przez Ministra Sprawiedliwości naboru na wolne stanowisko sędziego. Mogą się o nie ubiegać wszyscy spełniający określone kryteria. Kwalifikacje zgłoszonych kandydatów podlegają ocenie przez wyznaczonego do tego przez prezesa danego sądu sędziego. Następnie kolegia, a potem zgromadzenia ogólne sędziów sądu apelacyjnego (w przypadku nominacji na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego lub okręgowego) lub okręgowego (w przypadku nominacji na stanowisko sędziego sądu rejonowego) opiniują kandydatów. Zaopiniowane w ten sposób kandydatury trafiają do Krajowej Rady Sądownictwa, która wybiera jednego kandydata i przedstawia go Prezydentowi RP. Do niedawna panowało przekonanie, podzielane nawet przez Prezydenta Lecha Kaczyńskiego, że nie może on odmówić mianowania zgłoszonego w ten sposób kandydata, chociaż nie ma określonego czasu, w którym ma to nastąpić. Rok temu Prezydent Andrzej Duda uznał, że zapis konstytucyjny umożliwia mu odrzucenie zgłoszonych kandydatur, co w przypadku dziesięciu osób uczynił. Ten system właśnie powoli przechodzi do historii.

   Działania Prawa i Sprawiedliwości w wielu sprawach sprawiają wrażenie chaotycznych i nieprzemyślanych. Nie można tego jednak powiedzieć o kwestiach związanych z wymiarem sprawiedliwości. Wbrew oficjalnie podawanym powodom, wprowadzane zmiany nie mają służyć likwidacji patologii czy usprawnieniu pracy organów wymiaru sprawiedliwości. Nie chodzi w nich bowiem o zmiany w procedurze karnej czy cywilnej, informatyzacji sądów czy wzmocnienia obsady kadrowej. Celem są wyłącznie personalne zmiany, które pozwolą na obsadę organów wymiaru sprawiedliwości swoimi ludźmi. Ich kompetencje, postawa moralna czy doświadczenie zawodowe nie mają żadnego znaczenia. Trudno zresztą, żeby było inaczej skoro jednym z realizatorów tych zmian jest Stanisław Piotrowicz, który kiedyś służył Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, a kiedy nieboszczka partia zeszła ze sceny dziejowej, znalazł sobie nowych protektorów.

   Nie chodzi również o demokratyzację sądów. Taka sytuacja miałaby miejsce, gdyby sędziów wybierali bezpośrednio sami obywatele, co postuluje Kukiz`15. Czy taki sposób wyboru byłby dobrym rozwiązaniem? Być może sprawdza się on w przypadku sędziów pokoju, tyle że tacy w naszym systemie ustrojowym nie występują. Trudno oczekiwać, żeby wyborcy mogli dogłębnie ocenić kandydatury setek osób ubiegających się o stanowiska sędziowskie. Wiem o czym piszę, ponieważ jako radny wiele razy uczestniczyłem w wyborach ławników – znałem jedynie nielicznych spośród tych, którzy znajdowali się na liście. Wybór dokonywany przez Sejm, a na tym ma polegać według obecnej władzy demokratyzacja polskiego sądownictwa, jest raczej twórczą realizacją jednego z artykułów Konstytucji:

Art. 15.

 1. Najwyższym organem władzy państwowej jest Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

 2. Sejm jako najwyższy wyraziciel woli Ludu pracującego miast i wsi urzeczywistnia suwerenne prawa narodu.

 3. Sejm uchwala ustawy oraz sprawuje kontrolę nad działalnością innych organów władzy i administracji państwowej.

   Tyle, że była to Konstytucja Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej z 22 lipca 1952 roku. Zadziwiające, że jej zapisy tak bardzo przypominają retorykę obecnie rządzących.

   Nieprzypadkowo, praktycznie nazajutrz za po przejęciu władzy, PiS rozpoczął batalię o przejęcie Trybunału Konstytucyjnego. Po trwających rok manewrach (kilka kolejnych nowelizacji ustawy o TK częściowo uznanych za niezgodne z Konstytucją, wątpliwy pod względem prawnym wybór nowej prezes, wysłanie na przymusowy urlop dotychczasowego wiceprezesa), partia rządząca odniosła pełny sukces. A to umożliwiło podejmowanie kolejnych kroków. W chwili obecnej nie ma już obawy, że sąd konstytucyjny zakwestionuje zgodność z ustawą zasadniczą kolejnych dokonywanych zmian. W tym tych, które dotyczą organów wymiaru sprawiedliwości.

   Nowelizacja ustawy o sądach powszechnych pozwoli Zbigniewowi Ziobrze wymienić wszystkich niepokornych prezesów sądów (rejonowych, okręgowych i apelacyjnych). Nie będzie to oczywiście miało bezpośredniego wpływu na orzekanie, tym bardziej, że sprawy będą teraz przydzielane losowo. Tyle, że prezes sądu już teraz ma szereg uprawnień, które mogą utrudnić życie sędziemu. To on rozpatruje skargi na działalność sądów, wyraża zgodę na podjęcie dodatkowego zatrudnienia, może skontrolować prawidłowość wykorzystania przez sędziego zwolnienia lekarskiego, wyraża zgodę na zamieszkiwanie sędziego w innej miejscowości niż siedziba sądu, opracowuje indywidualny plan rozwoju sędziego, powierza funkcje przewodniczącego i wiceprzewodniczącego wydziału. Najważniejszym jednak uprawnieniem prezesa sądu jest możliwość przydzielania sędziego do konkretnego wydziału. Niepokorny sędzia, który przez całe życie orzekał w sprawach karnych może zostać skierowany do rozstrzygania spraw cywilnych.

   O wiele ważniejsza jest nowelizacja ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa. Pomijając mało zrozumiałą koncepcję podziału tego ciała na dwie izby, kluczowa zmiana w stosunku do obecnie obowiązujących rozwiązań polega na zmianie sposobu wyboru jej sędziowskich członków. Przestaje to być wyłączna decyzja środowisk sędziowskich. Od tej pory członków KRS będzie wybierał Sejm zwykłą większością głosów. Sędziowie będą mogli jedynie przedstawiać kandydatów na kandydatów, ale do ostatecznego głosowania zakwalifikowani zostaną jedynie ci, którzy uzyskają poparcie 50 posłów lub Marszałka Sejmu. Tym samym powszechnie krytykowany polityczny sposób wyboru sędziów Trybunału  Konstytucyjnego zostaje przeniesiony na kolejny organ – Krajową Radą Sądownictwa. Nie ma chyba wątpliwości, że skutek będzie podobny do tego, który widać w Trybunale Konstytucyjnym. Tym bardziej, że oprócz sędziów (wystarczy ich dwudziestu pięciu lub stowarzyszenia sędziowskie) kandydatów do KRS przedstawiać może też Naczelna Rada Adwokacka, Krajowa Rada Radców Prawnych, Krajowa Rada Notarialna oraz prokuratorzy (również dwudziestu pięciu i stowarzyszenia prokuratorskie). Dlaczego prokuratorzy? Ano dlatego, że od czasów zmiany dokonanej rok temu są całkowicie zależni od Prokuratora Generalnego czyli Ministra Sprawiedliwości – Zbigniewa Ziobry. Zresztą im więcej osób lub ciał uprawnionych do zgłaszania kandydatów, tym łatwiej będzie wybrać tych, którzy będą gwarantowali polityczną kontrolę nad nową Krajową Radą Sądownictwa. A o to przecież chodzi.

    Krajowa Rada Sądownictwa jest kluczowym organem przy nominacjach sędziowskich. Stąd uchwalenie przepisów umożliwiających jej opanowanie było niezbędne do przeprowadzenia kolejnego punktu opracowanego wcześniej planu – przejęcia Sądu Najwyższego. Tego ma dotyczyć najnowszy projekt (oficjalnie jest to inicjatywa poselska niewymagająca przeprowadzenia konsultacji), który zgłoszony z zaskoczenia w minioną środę tuż przed północą, radykalnością swoich rozwiązań zaskoczył nawet niektórych zwolenników Prawa i Sprawiedliwości. Pomysł przeniesienia sędziów Sądu Najwyższego w stan spoczynku przez Ministra Sprawiedliwości to rozwiązanie niespotykane w cywilizowanym świecie, choć niekoniecznie niezgodne z obowiązującą obecnie konstytucją, która w art. 180, ust. 5 przewiduje takie rozwiązanie w przypadku zmiany ustroju sądów. Czy reorganizacja, nawet tak daleko posunięta, Sądu Najwyższego wypełnia ten warunek? To kwestia interpretacji, a ta w przypadku obecnego składu Trybunału Konstytucyjnego będzie raczej oczywista. Trudniej będzie uzasadnić przerwanie sześcioletniej kadencji Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego Małgorzaty Gersdorf. Jest ona wyraźnie zapisana w art. 183, ust. 3 i z żadnego innego przepisu nie wynika możliwość jej przerwania zwykłą ustawą. Zawsze jednak będzie można powiedzieć, że skoro pani sędzia została przeniesiona w stan spoczynku, to nie może już pełnić żadnej funkcji. I taką interpretację Trybunał Konstytucyjny z pewnością przyjmie za obowiązującą.

   Jeżeli ktoś myśli, że na tym skończy się „reformowanie” organów wymiaru sprawiedliwości, to z pewnością bardzo się wkrótce zdziwi. W Ministerstwie Sprawiedliwości trwają intensywne prace nad kolejną nowelizacją ustawy „Prawo o ustroju sądów powszechnych”. Zmiana istniejącej od wielu lat struktury sądownictwa powszechnego (sądy rejonowe, okręgowe i apelacyjne) umożliwić ma przeniesie w stan spoczynku sędziów, którzy odważyli się w minionych latach wydawać wyroki nie po myśli obecnie sprawujących władzę, chociaż znajdą się wśród nich zapewne i tacy, których wyroki rzeczywiście wzbudzały oburzenie opinii publicznej – czy zawsze zasadne, to już inna sprawa. Można się również spodziewać zmian w sposobie przedstawiania Krajowej Radzie Sądownictwa kandydatur na stanowiska sędziowskie zwiększające wpływ na ten proces Ministra Sprawiedliwości albo powoływanych przez niego prezesów sądów. Tym samym ciąg technologiczny zostanie w pełni zamknięty.

    Zagadką pozostaje ostateczny cel wprowadzanych zmian. Nie chodzi nawet o to, że narzędzia, które dostaje w swoje ręce Zbigniew Ziobro może wykorzystać do realizacji swoich własnych politycznych i osobistych celów. Jedna decyzja Jarosława Kaczyńskiego może przenieść obecnego ministra w polityczny niebyt. Bardziej zastanawiające jest pytanie czy prezes nie bierze pod uwagę, że wprowadzanych przez niego rozwiązań korzystać będą też następne rządy. Przecież za dwa lata po nowych wyborach parlamentarnych, konstelacja polityczna w Polsce może ulec całkowitej zmianie. Nawet najlepsze sondaże nie dają PiS-owi więcej niż 40% poparcia, a to może grozić utratą władzy. Chyba, że takiego scenariusza plan Jarosława Kaczyńskiego nie przewiduje. Ordynację wyborczą uchwala przecież parlament, a możliwych szczegółowych rozwiązań zwiększających szanse partii rządzącej jest wiele – skutecznie wypróbował to Viktor Orban, który uzyskując niespełna 45%  poparcie zdobył większość konstytucyjną w węgierskim parlamencie. Ich zgodność z Konstytucją potwierdzi oczywiście Trybunał Konstytucyjny. Gdyby się nie udało, pozostaje jeszcze w odwodzie zreformowany Sąd Najwyższy, który może uznać wybory za nieważne. Pretekst zawsze się znajdzie.

   „My to wszystko co mamy przeprowadzić, przeprowadzimy” – to słowa Jarosława Kaczyńskiego wygłoszone na piątkowej konferencji prasowej. Czy ktoś może mu przeszkodzić. Unia Europejska i Rada Europy to bezzębne straszaki, których prezes rządzącej partii może się nie obawiać. Ich ewentualne działania mogą jedynie przysporzyć mu kolejnych zwolenników – zdaniem większości Polaków UE jest dobra, gdy daje pieniądze, ale nie ma prawa nam niczego narzucać. Podobny efekt mogą mieć protesty opozycji, jeżeli polegałyby na bezprawnym blokowaniu mównicy sejmowej, samego Sejmu czy kolejnych miesięcznic. Łamanie prawa w imię obywatelskiego nieposłuszeństwa nie jest zgodnie z opinią większości polskiego społeczeństwa dopuszczalną formą przeciwstawiania się rządzącym. Na masowe pokojowe manifestacje też liczyć nie można. Okres wakacyjny takowym nie sprzyja, a na dodatek obrona demokracji i wolności nie wyprowadzi w Polsce na ulice milionów demonstrantów. A nawet kilkaset tysięcy protestujących ludzi nie powstrzyma Jarosława Kaczyńskiego.

   Pozostaje Prezydent Andrzej Duda lub sprzeciw części posłów rządzącego ugrupowania. Głowa polskiego państwa zaskakując wszystkich odesłał ostatnio do ponownego rozpatrzenia nowelizację ustawy o Regionalnych Izbach Obrachunkowych. To pierwszy przypadek zastosowania veta przez Andrzeja Dudę wobec ustawy uchwalonej w obecnej kadencji Sejmu (wcześniej zawetował cztery ustawy autorstwa koalicji PO i PSL). Złośliwi twierdzą, że wyczerpał limit na cały rok, a może nawet i całą kadencję. Być może nie mają racji, chociaż raczej trudno sobie wyobrazić, że Prezydent nagle stanie na czele opozycji przeciw swojej macierzystej partii. Mało prawdopodobne jest też zbuntowanie się Jarosława Gowina, który zapewne ograniczy się do hamletyzowania, z którego niewiele wynika. Zresztą nawet gdyby odważył się przeciwstawić „naczelnikowi”, to nie może być pewny czy pozostali posłowie jego ugrupowania podążą za nim. Dlatego najprawdopodobniej po zgłoszeniu pewnych wątpliwości i odbyciu rozmowy z Jarosławem Kaczyńskim, Beatą Szydło czy Zbigniewem Ziobro, zostaną one rozwiązane, a lider Polski Razem poprze proponowane zmiany. A jeszcze kilka lat temu ten krakowski inteligent potrafił twardo przeciwstawiać się Donaldowi Tuskowi. Cóż, ludzie się zmieniają.

   Obecna sytuacja pokazuje jak słabym ustrojem jest system demokratyczny w naszym kraju. Jeżeli jego dalsze funkcjonowanie zależy od decyzji niewielkiej grupy ludzi czy nawet jednego człowieka, to trudno mówić o stabilności takiego systemu ustrojowego. Problemem nie jest wyłącznie Jarosław Kaczyński i bezrefleksyjnie wykonujący jego polecenia członkowie partii rządzącej. Problemem jest to, że prawie połowa Polaków, w dalszym ciągu popiera obecny rząd i tworzącą go partię. W każdym normalnym kraju Europy Zachodniej, poparcie dla takiego ugrupowania spadłoby do maksimum kilkunastu procent. U nas notowania zmniejszają się o kilka procent, żeby po kilku miesiącach wrócić do dawnego poziomu. Dopóki Jarosław Kaczyński będzie czuł poparcie tak znacznej części społeczeństwa, a PiS będzie dominował w sondażach, realizacja politycznego planu będzie się odbywała bez zakłóceń.

   Tymczasem opozycja zachowuje się jak dzieci we mgle. Sprawia wrażenie ciągle zaskakiwanej przez kolejne działania Prawa i Sprawiedliwości, a jej reakcje pokazują, że nie ma żadnego pomysłu na zatrzymanie Jarosława Kaczyńskiego. Chaotyczne i wzajemnie nieskoordynowane działania ułatwiają prezesowi rządzącej partii umacnianie zdobytej dwa lata temu władzy. Zarówno Grzegorz Schetyna jak i Ryszard Petru zdają się walczyć o ten sam kawałek wyborczego tortu, zamiast próbować go powiększyć kosztem PiS-u lub malejącej grupy ludzi niezdecydowanych. Paweł Kukiz, ale i Władysław Kosiniak-Kamysz, starają się odgrywać rolę jedynych sprawiedliwych, co raczej nie przekłada się na rosnące poparcie społeczne. Pozaparlamentarna lewica, zarówno SLD jak i Razem, nie dość, że dystansują się od całej reszty, to jeszcze wzajemnie się zwalczają. Nawet jeżeli poszczególne partie zgłaszają sensowne i społecznie akceptowalne pomysły, to nie potrafią się z nimi przebić do opinii społecznej. Powstaje wrażenie, które zresztą częściowo jest zgodne z rzeczywistością, że poza totalną krytyką obecnego rządu, nie są one w stanie przedstawić alternatywnego i całościowego programu, który chciałyby realizować po przejęciu władzy.

   Przede wszystkim jednak opozycja nie ma wyrazistego i popularnego lidera, który byłby w stanie wzbudzić pozytywne emocje i zmobilizować wyborców w czasie kolejnej parlamentarnej elekcji. Przykład Emmanuela Macrona pokazał jak ogromne ma to znaczenie. Żaden z obecnych liderów takiej roli nie jest w stanie spełnić. Mało prawdopodobne, żeby obciążony bagażem popełnionych w przeszłości grzechów, mógł ją odegrać Donald Tusk. Nie będzie też nim Władysław Frasyniuk, którego radykalizm jest nie do zaakceptowania przez większość Polaków. Jeżeli w najbliższym czasie taka osoba się nie pojawi, szanse Jarosława Kaczyńskiego na ponowne zwycięstwo znacząco wzrosną.

   Przejęcie sądów przez Prawo i Sprawiedliwość potrwa jeszcze kilka miesięcy. Potem prawdopodobnie przyjdzie czas na zmiany w ordynacji wyborczej, które zwiększą szanse Prawa i Sprawiedliwości na kolejne zwycięstwo wyborcze. Jarosław Kaczyński i jego najbliżsi współpracownicy, ale także coraz większa grupa osób, która materialnie korzysta na rządach tej partii nie mogą sobie pozwolić na utratę władzy. Za daleko poszli w swoich działaniach, żeby tak po prostu oddać władzę. Czy do jej utrzymania wystarczy autentyczne poparcie społeczne? Kilka lat temu Jarosław Kaczyński z dużym uznaniem wypowiadał się o Turcji. Tłumaczono to później zachwytem nad sukcesami tureckiej gospodarki, a nie, już wtedy widocznymi, coraz bardziej autorytarnymi rządami Prezydenta Recepa Erdogana. Czy rzeczywiście chodziło tylko o ekonomię? Kiedyś tak rzeczywiście mogło się wydawać. Teraz takiej pewności już mieć nie można.

Karol Winiarski

Podczas debaty w Senacie nad Informacją o działalności Instytutu Pamięci Narodowej w 2016 r. przypomniano niedawne obietnice liderów Platformy Obywatelskiej: zlikwidujemy IPN; po co nam IPN; po co grzebanie czyichś teczkach i życiorysach; po co nam polityka historyczna?

Pamiętam, kiedy obecny prezesie IPN, Jarosław Szarek, 22 lipca 2016 r. składał ślubowanie w Sejmie, powiedział, że IPN jest to miejsce szczególne, którego zadaniem jest zachowanie i przekazanie pamięci o polskim dziedzictwie. Dodał, że IPN nie pracuje dla siebie, ale pracuje dla przyszłych pokoleń. To bardzo ważne stwierdzenie, bo pierwsze, co uderza w działalności instytutu, to liczba wydanych książek, ogrom organizowanych konferencji i sesji naukowych, wystaw, spotkań w szkołach. Jednym słowem, ogrom działalności, która realizuje główną misję instytutu: z jednej strony jest to pion prokuratorski, ścigania zbrodni komunistycznych, a z drugiej – pion edukacji Polaków, a zwłaszcza edukacji młodego pokolenia o naszej trudnej historii.

Z całą pewnością dzięki instytutowi przemilczana dotąd wiedza historyczna dociera do szkół, do nauczycieli, pojawiła się w podręcznikach szkolnych, jest popularyzowana na wszelkie możliwe sposoby. M.in. IPN wspólnie z Ministerstwem Edukacji Narodowej, i we współpracy z ośrodkami doskonalenia zawodowego, prowadzi cykl wykładów dla nauczycieli o polskim państwie podziemnym, o Kresach, o operacji polskiej NKWD, o emigracji, o aparacie represji w PRL… Dzięki wspomnianej współpracy instytut dostarcza nauczycielom materiały, które pozwalają im nauczać o kwestiach mało obecnie lub w ogóle nieobecnych do tej pory w podręcznikach szkolnych.

Najlepszym dowodem tej szerokiej popularyzacji historii jest odkrywanie bohaterów, żołnierzy niezłomnych, czyli to wszystko, co łączy się pracą zespołu prof. Krzysztofa Szwagrzyka (niewiele brakowało, aby za poprzedniego prezesa tenże zespół został rozwiązany, a prace na Łączce wstrzymane). Z nadzieją czekamy na odnalezienie szczątków bohaterskiego rotmistrza Witolda Pileckiego.

Nowym zadaniem instytutu jest przeciwdziałanie rozpowszechnianiu w kraju i zagranicą informacji oraz publikacji zniesławiających Polskę: chodzi przede wszystkim o oskarżanie o udział Polaków w zbrodni Holocaustu, czyli o tzw. kłamstwo oświęcimskie. Niestety, każdego dnia nasze państwo jest konfrontowane z agresywną polityką tworzonej jakby nowej pamięci krajów ościennych – Niemiec i Rosji. W tym kontekście znakomitym posunięciem instytutu było umieszczenie na stronie internetowej informacji o niemieckich obozach zagłady i obozach koncentracyjnych, a także zamieszczenie liczącej około 8,5 tysiąca nazwisk listy niemieckiej załogi SS obozu KL Auschwitz. Uważam, że IPN powinien jak najszerzej informować o miejscach i sprawcach zbrodni popełnionych przeciwko narodowi polskiemu, a także wspierać przedsięwzięcia mające na celu odbudowanie patriotyzmu i tożsamości narodowej. Właśnie IPN, wbrew temu co twierdzą politycy PO, ma być główną instytucją polityki historycznej państwa polskiego.

Edukacji historycznej posłuży rozszerzenie zakresu badań nad zlikwidowanym zbiorem zastrzeżonym. Dzięki temu Polacy poznają prawdę o ludziach, którzy już w nowej, suwerennej Rzeczypospolitej, czyli po roku 1989, zamiast służyć państwu polskiemu, albo wysługiwali się obcym rządom, albo budowali swoje własne majątki kosztem innych.

Dzięki dokonującej się na raty lustracji dziś już wiemy, że np. przewodniczący strajków w sierpniu 1980 r. na Wybrzeżu i na Śląsku, którzy następnie podpisywali umowy społeczne, a dokładniej pisząc: porozumienia z władzami komunistycznymi w Gdańsku, Szczecinie czy Jastrzębiu, figurowali w aktach wytworzonych przez Służbę Bezpieczeństwa jako tajni współpracownicy. W świetle tego wiele ich dawniej niezrozumiałych poczynań, stało się dzisiaj bardziej jasne. Po co więc nam IPN? Głównie po to, aby wgłębiając się w historię, odkłamać ją, poznać prawdę, która należy się nam, a jeszcze bardziej przyszłym pokoleniom.

Czesław Ryszka
Senator RP