Do 25 października mozna oglądać w Zamku Sieleckim wernisaż wystawy „Notacje czasoprzestrzeni” A. Dudek-Dürer – żywa rzeźba. Wybrane prace – fotografia, grafika, obiekty, instalacje, wideo i performance”.

Andrzej Dudek-Dürer jest uznanym artystą, prezentującym swoje prace i działania artystyczne na całym świecie. Postawę artysty, wynikającą z jego samoświadomości, cechuje powaga wobec własnego istnienia i działania. Jak sam wyznaje, sytuując się w opozycji do konsumpcjonizmu i destrukcji – dwóch skrajnych postaw wyniszczających człowieka – realizuje on ideę budowania samego siebie. Wiąże się to z samoakceptacją, ale również dyscypliną wewnętrzną. Artysta całkowicie podporządkował życie osobiste sztuce: ubranie, ciało i całe jego życie stają się dziełem sztuki. Stąd kontynuowane cykle: „sztuka butów”, „sztuka spodni”, „żywa rzeźba”. Powstaje sztuka totalna, obejmująca wszystkie aspekty istnienia człowieka i jego aktywności. Jako genezę takiej postawy wobec sztuki przytacza się prądy neoawangardy lat 70. XX wieku, poszukujące nowej duchowości, redefiniujące tradycyjne pojęcia gatunków sztuki, osoby artysty i samego dzieła jako efektu finalnego jego działań. Jednak sięgając głębiej, źródłem tak rozumianej sztuki jest przyjęcie za punkt wyjścia pewnika wyjątkowości osoby artysty – jego sfery emocjonalnej, intelektualnej, duchowej, co przenosi się także na postrzeganie jego cielesności i działań. Z osoby posiadającej umiejętności malowania lub rzeźbienia artysta przekształcił się w człowieka, który wie, rozumie, a samo jego istnienie jest już formą odniesienia się do otaczającego go świata. W kulturze europejskiej proces ten rozpoczął się w epoce renesansu, kiedy to artyści dzięki studiom nad przedmiotami humanistycznymi osiągnęli odpowiedni stopień samoświadomości.

Trop ten jest ważny ze względu na postać A. Dudka-Dürera. Przekonania artysty charakteryzuje synkretyzm religijny; od 1969 roku wierzy on w reinkarnację. Uważa się za kolejne wcielenie Albrechta Dürera, stąd w jego twórczości tak wiele odniesień do dzieł tego renesansowego artysty. Drzeworyty, fotomontaże i instalacje wideo Andrzeja Dudka wchodzą w dialog z drzeworytami i obrazami Albrechta Dürera: ukazują ich nowe znaczenie, zmieniają kontekst kulturowy, poszukują świeżych interpretacji. Kontakt z tą sztuką jest niezwykłą i fascynującą przygodą intelektualną. Z kolei wysmakowana estetyka wskazuje na wartości głębsze, zgodnie z europejską tradycją traktowania piękna jako nośnika wartości duchowych. Wśród motywów łączących dzieła Dürera i Dudka jest wspólna fascynacja autoportretem.

W toku swego rozwoju gatunkowego człowiek nauczył się zwracać szczególną uwagę na twarz swoich pobratymców. Na jej podstawie identyfikujemy jednostkowego osobnika, a dzięki obserwacji mimiki odczytujemy jego stany emocjonalne, interpretujemy je i przewidujemy zachowania. A jednak najwcześniejsi artyści z epoki paleolitu unikali tworzenia portretów, poprzestając na ideogramach ciała mężczyzny lub zgeometryzowanych ujęciach sylwetki kobiety. Działo się tak prawdopodobnie dlatego, że od czasu pierwszych prób artystycznych przedstawienie łączono z jakąś formą partycypacji w istnieniu bytu przedstawionego. Mechanizm ten miał działać dwukierunkowo: gesty, słowa, modlitwy za pośrednictwem obrazu miały docierać do pierwowzoru. Z upływem wieków, kiedy rozwinęła się sztuka przedstawieniowa, w świadomości człowieka wykiełkowało przekonanie o samoistnej, niezależnej od pierwowzoru egzystencji obrazu, obdarzonego jakąś formą własnej woli. Stąd liczne mity o rzeźbach (a później zabawkach), które się poruszają, kiedy ludzie na nie nie patrzą, o portretach, które mrugają do widza lub zmieniają wyraz twarzy. Podświadomie, z powodu widniejącej na portrecie twarzy poszczególne obrazy zaczęliśmy traktować jako osoby i zawiązała się z nimi więź emocjonalna.

Autoportret jest szczególnym gatunkiem twórczości: artysta wybiera wyjątkowego modela, którym jest on sam i wobec którego nie jest przecież obojętny emocjonalnie, nawet jeśli przyjmie postawę krytyczną i zdystansowaną. Ponadto w tym wypadku artysta tworzy swoją podobiznę, która jako dzieło sztuki trafi prędzej czy później do rąk innych, obcych osób i będzie funkcjonować w odmiennych środowiskach i kontekstach społecznych już bez swego pierwowzoru, będąc zarazem jego znakiem rozpoznawczym, wspomnieniem, a poprzez usilne trwanie – substytutem obecności.

Albrechta Dürera uważa się za pierwszego artystę, który uczynił swój wizerunek samodzielnym tematem obrazu. Namalował ich kilka, z czego przynajmniej dwa weszły do kanonu naszej zbiorowej pamięci ikonicznej: Autoportret z 1498 roku, przechowywany w Muzeum Prado, oraz Autoportret z 1500 roku z kolekcji Starej Pinakoteki. Andrzej Dudek-Dürer odnosi się do nich w sposób twórczy, dyskursywny, nadając im piętno własnej drogi rozwoju artystycznego. Z drugiej strony, niezwykle często sam sięga po swój wizerunek, wykorzystując go na wiele sposobów. Niekiedy bada świat poprzez badanie samego siebie, zarówno w sensie dokumentalnym, jak i kreacyjnym. Wykorzystując siebie jako przykładowy egzemplarz, poszukuje tego, co jest powszechnym udziałem ludzkości. Doświadcza tego co prawda ten indywidualny człowiek, ale pozostający w duchowym związku z całym wszechświatem. Innym razem własny wizerunek jest znakiem obecności w konkretnym miejscu świata – obecności fizycznej lub duchowej. Wizerunek ten alienuje się, zaczyna żyć własnym życiem, jednocześnie nadając obcym krańcom świata „pieczęć” obecności A. Dudka-Dürera.

Andrzej Dudek-Dürer posługuje się różnorodnymi mediami: grafiką, muzyką, fotografią, instalacjami, wideo, budową „instrumentów metafizycznych”. Warto podkreślić, że artysta przejawia autentyczność we wszystkich swoich działaniach. Konstruując wystawę w Galerii Extravagance w Sosnowieckim Centrum Sztuki – Zamek Sielecki staraliśmy się zachować tę multimedialną, polifoniczną formę wypowiedzi A.D.-D. Dzięki temu zwiedzający będą mieli możliwość w pełni doświadczyć sztuki tego niezwykle oryginalnego artysty.