Do dnia 25 marca 1992 r., kiedy Ojciec Święty Jan Paweł II bullą „Totus Tuus Poloniae Populus” dokonał reorganizacji struktur kościelnych w Polsce, Sosnowiec należał do diecezji częstochowskiej. Główne obchody Milenium Chrztu Polski odbyły się 3 maja 1966 r. na Jasnej Górze. Miejscem obchodów uroczystości milenijnych w diecezji częstochowskiej miał być Sosnowiec. Z powodu kategorycznego sprzeciwu władz wojewódzkich, a także napiętego kalendarza milenijnych obchodów, uroczystości nie odbyły się 28 sierpnia 1966 r., tak jak początkowo planowano, lecz zostały przełożone na rok następny. Episkopat Polski wyznaczył je na dni 20 i 21 maja 1967 r., a jako miejsce uroczystości wskazał kościół Wniebowzięcia NMP (obecną katedrę diecezji sosnowieckiej).

Dnia 20 marca 1967 r. bp Stefan Bareła wystosował pismo do przewodniczącego Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, płk. Jerzego Ziętka, w którym poinformował o dacie sosnowieckich obchodów Milenium. Biskup poprosił przewodniczącego o wydanie stosownych zarządzeń, by nabożeństwa mogły się odbyć bez zakłóceń. W odpowiedzi na to pismo bp Bareła został zaproszony 15 kwietnia do siedziby WRN w Katowicach. Tam spotkał się z nim wiceprzewodniczący WRN, Bolesław Lubas, który zakomunikował, że władze wojewódzkie zakazują organizowania uroczystości kościelnych w dniach 20–21 maja w Zagłębiu oraz nie wyrażają zgody na przyjazd i publiczne wystąpienie kard. Stefana Wyszyńskiego, a także innych członków Episkopatu Polski. Lubas ostrzegł, że w przypadku niepodporządkowania się tej decyzji ordynariusz częstochowski bierze odpowiedzialność za wypadki, jakie mogą zdarzyć się w mieście.

Rozmowa ta nie przestraszyła jednak biskupów, a hierarchowie nie zrezygnowali z planowanych uroczystości. Wobec tego PZPR podjęła starania zmierzające do osłabienia obchodów Milenium w Sosnowcu tak, aby miały charakter wyłącznie wewnątrzkościelny, z minimalnym udziałem wiernych. Komuniści nie mogli przeboleć, że w „Czerwonym Sosnowcu” miały odbyć się uroczystości kościelne, związane z rocznicą Chrztu Polski. Powstał nawet specjalny tajny „Plan przeciwdziałania imprezie religijnej w Zagłębiu” opracowany przez Wydział Administracyjny KW PZPR w Katowicach. Zakładał on osiągnięcie tych zamierzeń zarówno poprzez uświadamiające spotkania z członkami parafii, jak i zorganizowanie konkurencyjnych imprez sportowych i rozrywkowych.

W propagandowych materiałach kolportowanych wśród mieszkańców Sosnowca pisano, że na terenie Zagłębia nigdy nie było rozwiniętego ośrodka kultu religijnego i nigdy nie słyszano tutaj o jakimkolwiek cudownym wydarzeniu jak np. „ożywienie robotników poległych w walkach o wyzwolenie społeczne i narodowe” czy „rozmnożenie chleba dla bezrobotnych i ich rodzin w okresie największego głodu”. W dniach 20 i 21 maja zaplanowano m.in. międzypaństwowy mecz piłki nożnej Polska – Belgia na stadionie w Chorzowie, wyścig kolarski ulicami Katowic, zawody żeglarskie i motorowe, spotkanie z twórcami i aktorami filmu „Czterej pancerni i pies”, występy popularnych zespołów oraz bezpłatne jednodniowe wycieczki. Kuszący repertuar zapewniły też teatry, sale widowiskowe czy kina. W czasie uroczystej procesji oraz powitania prymasa i biskupów przez wiernych przez cały czas spod głównej bramy wejściowej prowadzącej na teren kościoła rozlegały się gwizdy i krzyki: „Precz z prymasem Wyszyńskim!”, „Precz z Kominkiem!”. Chóralnie natomiast skandowano „Precz! Precz!”. Sosnowiec niemal odcięto od świata, a w nocy zamknięto łańcuchem bramę cmentarną. Od rana po mieście włóczyły się bojówki aktywistów, które utrudniały dostęp do kościoła. Likwidowano również dekoracje religijne domów. Bojówkarze w chuligański sposób zaczepiali kobiety idące spokojnie do kościoła, szarpali starsze za ręce, podkładali nogi.

Pomimo prób przeciwdziałania kilku tysięcy funkcjonariuszy komunistycznego systemu dwudniowe uroczystości odbyły się i zgromadziły tysiące wiernych. Dnia 20 maja o godz. 17.00, po uroczystym powitaniu prymasa Polski, odprawiono nabożeństwo, miała miejsce sesja naukowa oraz wieczorne nabożeństwo z udziałem przybyłych biskupów. Główne uroczystości miały miejsce 21 maja. Koncelebrowanej mszy św. przewodniczył metropolita krakowski, kard. Karol Wojtyła, a kazanie wygłosił kard. Stefan Wyszyński. Wydarzenia w Sosnowcu odbiły się szerokim echem w całym województwie. W przededniu 50. rocznicy obchodów Milenium Chrztu Polski w Sosnowcu, jakże ważnych dla kościoła sosnowieckiego, pragnę o nich przypomnieć w Senacie RP.

Michał Potoczny