Mieszkańcy Zagłębia Dąbrowskiego brali czynny udział w walkach toczących się podczas pierwszej i drugiej wojny światowej. Jak również podczas wojny polsko – bolszewickiej i powstań śląskich, a także powstania warszawskiego. Wśród Zagłębiaków znajdują się także żołnierze wyklęci, którzy po rozwiązaniu struktur Armii Krajowej kontynuowali walkę z komunistami. Dla wspomnianych wcześniej uczestników walk podczas pierwszej wojny światowej, służba w Legionach, a następnie Wojsku Polskim stała się drogą do awansu zawodowego i społecznego. Zagłębiacy walczyli w różnych jednostkach wojskowych, nierzadko po przeciwnych liniach frontu. W okresie dwudziestolecia międzywojennego służyli w wielu oddziałach Wojskiego Polskiego, m.in. w 11 pułku piechoty stworzonym w Zagłębiu Dąbrowskim, 23 pułku artylerii lekkiej i 74 górnośląskim pułku piechoty. Chciałbym przypomnieć sylwetki niektórych z zagłębiowskich żołnierzy, który ryzykowali swoim życiem walcząc za wolną Polskę. Nawet jeśli walka ta miała nikłe szanse powodzenia. Służyli własnemu krajowi i wartościom, w które wierzyli do końca. Dzisiaj są nierzadko zapomniani. Najwyższy czas to zmienić. Oto ujęte w syntetyczny sposób biogramy wybranych przez mnie Legionistów, żołnierzy Wojska Polskiego i członków Armii Krajowej urodzonych w Zagłębiu Dąbrowskim.

Zygmunt Borzykowski. Urodzony w 1894 r. w Będzinie. W 1915 r. zaciągnął się do Legionów. Początkowo został przydzielony do baonu zapasowego w Bystrzycy. Następnie służył w Bolesławiu pod Olkuszem i w 3 pułku piechoty II Brygady. Uczestnik kampanii besarabskiej. W 1915 r. został ranny. Z powodu choroby w tym samym roku musiał opuścić szeregi legionistów. Zmarł prawdopodobnie podczas drugiej wojny światowej. Odznaczony Medalem Niepodległości.

Izaak Dąbek. Urodzony w 1896 r. w Będzinie. Podczas pierwszej wojny światowej wstąpił do Legionów i służył w 4 pułku piechoty III Brygady. Uczestnik kampanii wołyńskiej. Ranny pod Optową. W latach 1917 – 1918 przebywał w niewoli węgierskiej. Od 1919 do 1921 (lub 1922 r.) służył w 11 pułku piechoty, a następnie przez kilka miesięcy w żandarmerii wojskowej. W latach 20-tych XX w. służył w Legii Cudzoziemskiej. Zmarł najprawdopodobniej podczas drugiej wojny światowej. Odznaczony odznakami za Huszt i 4 pułku piechoty, Medalem za Wojnę 1918 – 1921 oraz Krzyżem Niepodległości.

Aron Frenkiel. Urodził się w 1891 r. w obecnej dzielnicy Będzina – Małobądzu. Czynny działacz Filarecji w Szwajcarii. Członek organizacji Promień oraz Strzelec. Na terenie Zagłębia Dąbrowskiego prowadził działania mające na celu ograniczenie wpływów Socjaldemokracji Królestwa Polski i Litwy. W 1914 r. zaciągnął się do Legionów. Walczył w VI baonie, a jakiś czas później w V baonie 5 pułku piechoty I Brygady. Dwa lata później został zwolniony ze służby ze względu na zły stan zdrowia. W okresie dwudziestolecia międzywojennego pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Zmarł prawdopodobnie podczas drugiej wojny światowej. Odznaczony odznaką „Za Wierną Służbę”, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Niepodległości, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.

Mateusz Frenkiel. Urodzony w 1890 r. w dzielnicy Będzina – Małobądzu. Brat opisywanego w niniejszym artykule Arona Frenkiela. Członek Filarecji w Szwajcarii oraz Związku Walki Czynnej. W czasie pierwszej wojny światowej służył w 5 pułku piechoty Legionów. W 1914 r. został ranny w bitwie pod Krzywopłotami. Trzy lata później internowany w Beniaminowie. Współpracował z Polską Organizacją Wojskową. Przez pewien czas pełnił funkcję adiutanta Wojskowej Komendy Placu WP w Będzinie. Zmarł podczas drugiej wojny światowej. Odznaczony odznaką „Za Wierną Służbę”, Odznaką Pamiątkową Więźniów Ideowych, Krzyżem Walecznych (dwukrotnie), Orderem Odrodzenia Polski III kl., Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Szczypiorna.

Izaak Jungerman. Urodzony w 1896 r. w Będzinie. W 1914 r. zaciągnął się do Legionów. Służył początkowo w baonie uzupełniającym, a następnie w 3 kompanii I baonu 1 pułku piechoty I Brygady. Był dowódcą patrolu sanitarnego. Później został przydzielony do 1 kompanii 1 pułku piechoty I Brygady. Nierzadko narażając własne życie, udzielał pomocy medycznej rannym żołnierzom. W 1917 r. internowany w Szczypiornie. Członek Polskiej Siły Zbrojnej. Od 1918 r. służył w Wojsku Polskim. Zginął w 1919 r. podczas wojny polsko – bolszewickiej. Odznaczony Krzyżem Niepodległości, austriackim Brązowym Medalem Waleczności oraz Virtuti Militari V kl..

Majer Kohn. Urodzony w 1899 r. w obecnej dzielnicy Dąbrowy Górniczej – Strzemieszycach. Od 1915 r. żołnierz Legionów. Walczył w 4 kompanii I baonu 1 pułku piechoty. W tym samym roku zakończył służbę ze względu na zły stan zdrowia. Od 1918 r. służył w Wojsku Polskim, w 4 kompanii I baonu 11 pułku piechoty. Brał czynny udział w wojnie polsko – bolszewickiej. Zmarł najprawdopodobniej podczas drugiej wojny światowej. Odznaczony Medalem za Wojnę 1918 – 1921 i Krzyżem Niepodległości.

Samuel Szwajcer. Urodzony w 1899 r. w Będzinie. Członek Polskich Drużyn Strzeleckich. Od 1915 r. w Legionach. Początkowo służył w 7 kompanii 4 pułku piechoty III Brygady, a następnie w 4 kompanii I baonu 5 pułku piechoty I Brygady. Walczył m.in. pod Jastkowem i Kostiuchnówką. Internowany w Szczypiornie. Był żołnierzem Wojska Polskiego. Służył w 11 pułku piechoty. Z powodu złego stanu zdrowia musiał odejść z wojska. Zmarł w 1922 r. Pochowany został na żydowskim kirkucie w rodzinnym mieście. Odznaczony odznaką „Za Wierną Służbę” i Krzyżem Niepodległości.

Bogdan Dehnel. Urodzony w 1898 r. w Czeladzi. W 1915 r. wstąpił do Legionów. Przydzielony do 3 baonu 1 pułku piechoty. Ranny pod Trojanówką. W wyniku problemów zdrowotnych w 1917 r. zwolniony ze służby. Po powrocie do Zagłębia, nawiązał współpracę z Polską Organizacją Wojskową. W 1918 r. został żołnierzem w szeregach Wojska Polskiego. Brał udział w wojnie polsko bolszewickiej służąc w 3 Dywizji Piechoty. W latach 20-tych XX w. ukończył Centralną Szkołę Podoficerów Zawodowych w Chełmie. Następnie rozpoczął służbę w 9 pułku piechoty Legionów. W 1930 r. został pracownikiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Zamościu. Prawdopodobnie zginął w czasie drugiej wojny światowej lub niedługo po jej zakończeniu. Odznaczony łotewskim Medalem Pamiątkowym, Brązowym Krzyżem Zasługi, Medalem Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości i Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę.

Feliks Ankerstein. Urodzony w 1897 r. w obecnej dzielnicy Czeladzi – Piaskach. W 1914 r. zaciągnął się do Legionów. Przydzielono go do 1 pułku piechoty I Brygady. Został ranny w bitwie pod Raszną. W 1917 r. internowany w Szczypiornie. Po tym wydarzeniu nawiązał współpracę z Polską Organizacją Wojskową. Był komendantem Obwodu Ząbkowice, a następnie w randze oficera Milicji Ludowej zastępcą komendanta Okręgu Dąbrowskiego. Od 1919 r. żołnierz Wojska Polskiego. Służył w 1 Dywizji Piechoty Litewsko – Białoruskiej, a następnie w Białostockim Pułku Strzelców, z którym brał udział w wojnie polsko – bolszewickiej. Ranny pod Baranowiczami i Ordą. Brał czynny udział w trzecim powstaniu śląskim. Stał na czele podgrupy „Butrym” oraz 8 Pułku Tarnogórskiego. W czasie powstania udało mu się zająć Tarnowskie Góry, Olesno oraz Gorzów. Po jego zakończeniu służył początkowo w 79 pułku piechoty, a następnie w 20 Dywizji Piechoty. W 1922 r. został przydzielony do V Oddziału Sztabu Generalnego – Referat „A – I” jakooficer do zleceń specjalnych. Od 1923 r. jako referent oświatowy, a następnie oficer Sztabu pracował w Komendzie Obozu Warownego Wilno. W latach 1926 – 1928 pełnił funkcję dowódcy 23 baonu 6 Brygady Korpusu Ochrony Pogranicza. W 1929 r. przydzielony do Oddziału II Sztabu Głównego, a następnie Ekspozytury Nr 2 w Warszawie. Przez pewien czas Ankerstein był tam kierownikiem grupy XV (Niemcy i państwa zachodnie). W 1935 r. był współorganizatorem na terenie ówczesnego Wolnego Miasta Gdańsk konspiracyjnej „Grupy Zygmunt”. Współtworzył także organizację konspiracyjną „Komitet Siedmiu” („K-7”). Brał też udział (rok później) w „akcji mazurskiej”, a w roku 1938 w akcji zaolziańskiej. W tym samym roku został dowódcą akcji dywersyjnej o kryptonimie „Łom” na Rusi Zakarpackiej. Podczas drugiej wojny światowej usunięty na „boczny tor” ze względu na powiązania z sanacją. Zmarł na emigracji w Wielkiej Brytanii w 1955 r. Pochowany w Londynie na cmentarzu St. Marys Kensal Rise. Odznaczony austriackim Srebrnym Medalem Waleczności II kl., Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Walecznych (czterokrotnie), Orderem Virtuti Militari V kl., Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918 – 1921, Medalem 10-lecia Odzyskanej Niepodległości, Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi I kl., Medalem Wojska, Defence Medal.

 Józef Englicht. Urodzony w 1891 r. w Dąbrowie Górniczej. W 1914 r. zaciągnął się do Legionów. Służył początkowo w 3 pułku piechoty Legionów, a następnie w 3 plutonie 3 kompanii I baonu. W 1918 r. został adiutantem 1 pułku piechoty „Polnische Wehrmacht”. W tym samym roku wstąpił do Wojska Polskiego. Służył w 7 pułku piechoty Legionów. Przez pewien czas był komendantem okręgowej szkoły podoficerskiej w Lublinie. W latach 1922 – 1924 pełnił służbę w: baonie zapasowym, III baonie 43 pułku strzelców Kresowych i I baonie 70 pułku piechoty. W 1924 r. rozpoczął pracę w Oddziale II Sztabu Generalnego w Referacie „Rosja”. Od 1937 do 1939 r. pełnił służbę w 79 pułku piechoty. Przed wybuchem drugiej wojny światowej wrócił do poprzedniego miejsc pracy, tym razem na stanowisko zastępcy szefa oddziału II Sztabu Generalnego. We wrześniu 1939 r. kierował tzw. drugim rzutem (krajowym) Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza. W latach 1939 – 1940 związany ze Sztabem Naczelnego Wodza. Na emigracji w Wielkiej Brytanii pełnił służbę m.in. w 7 Brygadzie Kadrowej Strzelców I Korpusu w Szkocji, II baonie oficerskim Brygady Szkolnej i baonie szkolnym. Był także komendantem w Centrum Wyszkolenia Piechoty, a następnie w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych. W 1945 r. był redaktorem „Bellony”. W latach 1946 – 1947 związany z Wyższą Szkołą Wojenną. Do końca życia pozostał na emigracji w Edynburgu. Zmarł w 1954 r. Odznaczony węgierskim Krzyżem Zasługi III kl., szwedzkim Orderem Wazy III kl., fińskim Orderem Białej Róży III kl., łotewskim Orderem Trzech Gwiazd III kl., Orderem Korony Włoskiej III kl., estońskim Orderem Czarnego Orła IV kl., japońskim Orderem Wschodzącego Słońca IV kl., jugosłowiańskim Orderem Białego Orła IV kl., Orderem Korony Rumunii IV kl., francuskim Orderem Legii Honorowej IV kl., Orderem Virtuti Militari V kl., Brązowym i Srebrnym Medalem Długoletniej Służby, Krzyżem Niepodległości, Medalem 10-lecia Odzyskanej Niepodległości, Orderem Odrodzenia Polski IV kl., Medalem za Wojnę 1918 – 1921, Medalem Wojska, Krzyżem Walecznych (dwukrotnie), Złotym Krzyżem Zasługi.

Kazimierz Gdesz. Urodzony w 1890 r. w Będzinie. W 1916 r. służył w rosyjskim 5 zapasowym pułku strzelców syberyjskich. Po ukończeniu w tym samym roku Aleksiejewskiej Szkoły Wojskowej został żołnierzem 88 zapasowego pułku piechoty. W 1917 r. został przydzielony do 184 Warszawskiego pułku piechoty. Tego samego roku pełnił służbę w I Korpusie Polskim. Kolejnym jego przydziałem był 9 pułk strzelców polskich. Następnie trafił do III Korpusu Polskiego. Służył w Legii Rycerskiej. W 1918 r. udało mu się zdobyć most na rzece Słucz. Tego samego roku, przez kilka miesięcy był więziony przez władze bolszewickie. Po wydostaniu się z niewoli powrócił do Polski. W 1919 r. wstąpił do Wojska Polskiego. Przydzielono go do Grupy Operacyjnej gen. Józefa Leśniewskiego pod Lwowem. W latach 1919 – 1921 służył w: baonie zapasowym 23 pułku piechoty, 3 kompanii I Lubelskiego baonu wartowniczego, II baonie zapasowym zapasowych wojsk wartowniczych i etapowych, baonie zapasowym 8 pułku piechoty Legionów. We wspomnianym 8 p.p. służył w latach 1921 – 1928. W międzyczasie trafił na II kurs przeszkolenia dla ppor. i por do Szkoły Podchorążych w Warszawie. Po ukończeniu w 1928 r. we Lwowie kursu informacyjno – wywiadowczego trafił do Ekspozytury Oddziału II Sztabu Głównego Nr 5 we wspomnianym Lwowie. W 1935 r. przeniesiony do Ekspozytury Nr 1 w Wilnie. Od 1937 do 1938 r. przebywał na misji w Hiszpanii, gdzie pozyskiwał informacje o tamtejszych jeńcach sowieckich. W tym samym roku po powrocie do wileńskiej placówki, przeszedł w stan spoczynku. Podczas drugiej wojny światowej pracował w Ekspozyturze „R” Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza. W 1940 r. aresztowany w Bukareszcie. Po uwolnieniu udał się na Bliski Wschód. Po wojnie wrócił do Polski. Odznaczony Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę, Medalem 10-lecia Odzyskanej Niepodległości, Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi, Srebrnym Krzyżem Zasługi (dwukrotnie), Medalem Pamiątkowym za wojnę 1918 – 1921.

Leonard Stanisławski. Urodzony w 1897 r. w Dąbrowie Górniczej. Od 1913 r. członek Związku Strzeleckiego. Po wstąpieniu do Polskiej Organizacji Wojskowej w 1915 r., trafił do VI baonu 1 pułku piechoty I Brygady Legionów. W latach 1915 – 1917 pełnił służbę w 2 kompanii III baonu 1 pułku piechoty Legionów.Wyróżnił się w potyczce pod Sobieszycami. W 1917 r. udało mu się ukończyć Szkołę Oficerską Niższą w Zambrowie. W tym samym roku internowany w obozie w Szczypiornie – Łomży. Dwa lata później wstąpił do Wojska Polskiego. W 1919 r. ukończył kurs uzupełniający Szkoły Podchorążych. Służył w 36 pułku piechoty. Podczas walk pod Wólką Białostocką w 1920 r. został ranny i dostał się do niewoli. Po jej opuszczeniu w 1921 r., powrócił do swojej jednostki, w której pełnił służbę do 1927 r. W tymże roku trafił do Sztabu Okręgu Korpusu I (Warszawa). Dwa lata później przydzielono go do Wydziału II (Kontrwywiad) Wydziału Wywiadowczego Oddziału II Sztabu Głównego. Podczas drugiej wojny światowej służył w Oddziale II Dowództwa Wojska Polskiego na Środkowym Wschodzie. Zmarł w 1943 r. Pochowany na cmentarzu wojskowym w Ramaleh. Odznaczony austriackim Krzyżem Zasługi Karola oraz Srebrnym Medalem II kl., Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918 – 1921, Medalem 10-lecia Odzyskanej Niepodległości, Srebrnym i Brązowym Medalem Długoletniej Służby, Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Walecznych.

Rudolf Niemczyk. Urodzony w 1894 r. w Sosnowcu. Członek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W 1914 r. powołany do niemieckiej armii i wysłany na front zachodni. Po pierwszej wojnie światowej nawiązał współpracę z Ekspozyturą Naczelnej Komendy Polskiej Organizacji Wojskowej w Częstochowie. Był też członkiem Komendy Okręgu Polskiej Straży Obywatelskiej Górnego Śląska. W 1919 r. trafił do Oddziału II Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego, gdzie został oddelegowany jako specjalny wywiadowca na Górnym Śląsku. W następnym roku związał się z Polską Organizacją Wojskową Górnego Śląska. Uczestnik trzech powstań śląskich. W 1920 r. przez ponad dwa tygodnie więziony i torturowany przez Niemców. W czasie trzeciego powstania śląskiego baon Niemczyka (w maju 1921 r. stał się 3 pułkiem piechoty) opanował Katowice. Brał też udział w walkach o Górę św. Anny. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. Podczas drugiej wojny światowej walczył w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. Po wojnie wrócił do Polski. Zmarł w 1964 r. Patronuje jednej z katowickich ulic.

Franciszek Margosz. Pseudonim „Brzoza”. Urodzony w 1898 r. w Sosnowcu. W młodości związany z harcerstwem. W 1918 r. wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej. Uczestnik powstań śląskich. Przez pewien czas pełnił służbę w 1 pułku artylerii najcięższej. Podczas dwudziestolecia międzywojennego związał się ze Związkiem Strzeleckim. W 1939 r. powierzono mu funkcję dowódcy obszaru dywersji pozafrontowej na obszarze Zagłębia Dąbrowskiego. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. Po dostaniu się do niewoli niemieckiej, trafił do obozu przejściowego dla oficerów w Częstochowie, z którego udało mu się zbiec. Działając w konspiracji przyczynił się do współutworzenia Organizacji Orła Białego. Po powołaniu do życia Związku Walki Zbrojnej, Margosz podporządkował się tejże organizacji. W 1940 r. został przydzielony do Akcji Czynnej Obszaru Południowego w Krakowie. Tego samego roku został aresztowany przez Niemców. Początkowo trafił do więzienia w Częstochowie. Następnie przewieziono go do obozu koncentracyjnego w Flossenburug. Później znalazł się w Mysłowicach. Ostatecznie skierowano go do obozu w Auschwitz, gdzie po nieudanej próbie ucieczki, został rozstrzelany w 1942 r. Odznaczony Medalem Niepodległości i Krzyżem Walecznych.

Lucjan Stanek. Urodzony w 1893 r. w Będzinie. W czasie pierwszej wojny światowej służył w Legionie Puławskim, a następnie w armii carskiej. Po zakończeniu wojny, w 1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego. Uczestnik wojny polsko – bolszewickiej. Pełnił służbę w 11 pułku piechoty. W 1924 r. trafił do Oddziału IV Sztabu Generalnego. Trzy lata później ukończył Wyższą Szkołę Wojenną w Warszawie. Następnie objął służbę w 3 pułku piechoty Legionów. W 1929 r. stanął na czele sztabu 7 Dywizji Piechoty w Częstochowie. Od 1932 do 1935 r. pracował w Sztabie Głównym Wojska Polskiego. Potem pełnił funkcję dowódcy 33 pułku Strzelców Kurpiowskich, z którym wziął udział w kampanii wrześniowej 1939 r. Dostał się do niewoli niemieckiej, którą opuścił dopiero w 1945 r. Zmarł w 1975 r. Jest pochowany na cmentarzu Kule w Częstochowie. Odznaczony Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Virtuti Militari V kl.

Kazimierz Mastalerz. Urodzony w 1894 r. w Czeladzi. Członek m.in. Związku Młodzieży Polskiej „Przyszłość”. Współtwórca drużyny skautowej, której patronem został Walerian Łukasiński. Był związany także z Polskimi Drużynami Strzeleckimi. W 1914 r. wstąpił do 1 szwadronu 1 pułku ułanów I Brygady. W 1917 r. internowany w Szczypiornie, a następnie w Łomży. W 1918 r. przydzielony do 1 pułku szwoleżerów. Uczestnik obrony Lwowa oraz wojny polsko – bolszewickiej. Od 1925 do 1926 r. pełnił służbę w Korpusie Ochrony Pogranicza. Następnie powrócił do 1 pułku szwoleżerów. W 1930 r. skierowany do 8 pułku ułanów. Przed wybuchem drugiej wojny światowej, w 1939 r. rozpoczął służbę w 18 pułku ułanów pomorskich. Zmarł we wrześniu 1939 r. Pochowany na cmentarzu Chojnicach. Patronuje jednej z wrocławskich ulic. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Walecznych (trzykrotnie), Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Virtuti Militari (5 i 4 kl.).

Jan Łodziński. Pseudonim „Babinicz”. Urodzony w 1908 r. w obecnej dzielnicy Będzina – Grodźcu. Ukończył szkołę oficerską. W 1931 r. rozpoczął służbę w 27 pułku piechoty. Pięć lat później trafił do Korpusu Ochrony Pogranicza. Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. walczył we wspomnianym 27 pułku piechoty. Udało mu się wówczas wydostać swoją kompanię z okrążenia koło Wręczycy Wielkiej. W tym samym miesiącu trafił do niewoli sowieckiej, z której udało mu się uciec. Od 1941 do 1945 r. działał w szeregach Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej. W 1945 r. aresztowany przez NKWD i zesłany na Syberię, z której powrócił w 1947 r. Zmarł w 1967 r. Został pochowany na cmentarzu Kule w Częstochowie. Odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V kl.

Zygmunt Hempel. Pseudonim „Walipagórek”. Urodzony w 1894 r. w obecnej dzielnicy Sosnowca – Zagórzu. Członek Związku Młodzieży Polskiej „Przyszłość” oraz Polskich Drużyn Strzeleckich. W 1914 r. trafił do Oddziału Wywiadowczego 1 Kompanii Kadrowej. Po zakończeniu jego funkcjonowania, rozpoczął w 1915 r. studia w Wyższej Szkole Rolniczej w Warszawie. Od 1916 r. pełnił służbę w 1 kompanii I baonu 5 pułku piechoty I Brygady. W 1917 r. przeszedł kurs oficerski w Ostrowie – Komorowie. Po ucieczce z internowania, nawiązał współpracę z Polską Organizacją Wojskową. W 1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego. Służył w 35 pułku piechoty. W następnym roku skierowany do Oddziału II Dowództwa Okręgu Generalnego „Grodno”. Później trafił do Oddziału II Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego. Brał udział w wojnie polsko – bolszewickiej. W 1920 r. służył w 1 pułku piechoty Legionów. W roku następnym został przeniesiony do rezerwy jako żołnierz 7 pułku piechoty Legionów. W kampanii wrześniowej 1939 r. brał udział w obronie Warszawy. Podczas drugiej wojny światowej współpracował z organizacją Służba Zwycięstwu Polski, a następnie ze Związkiem Walki Zbrojnej. Walczył w powstaniu warszawskim w 1944 r., podczas którego został ranny i zmarł w wyniku odniesionych ran. Pochowany na cmentarzu Wolskim. Odznaczony Orderem Virtuti Militari V kl., Krzyżem Walecznych (trzykrotnie) i Krzyżem Niepodległości.

Michał Adam Skarbiński. Urodzony w 1903 r., w obecnej dzielnicy Będzina – Grodźcu. Podczas wojny polsko – bolszewickiej, w 1920 r. służył w oddziale łączności. W roku 1921 ukończył Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Warszawie. Podjął studia na Wydziale Mechanicznym Sekcji Lotniczej Politechniki Warszawskiej, które ukończył w czerwcu 1926 r. Odbył dwuletni staż zawodowy we Francji, w wytwórniach płatowców Bleriota, Farmana i Poteza, a także w fabryce silników lotniczych Lorraine – Dietrich. Po powrocie do Polski podjął pracę w Podlaskiej Wytwórni Samolotów, na stanowisku kierownika Wydziału Studium. Był odpowiedzialny za warsztat prototypów oraz za prowadzenie badań samolotów zarówno na ziemi jak i w locie.Były to samoloty takie jak: PWS-5, PWS-8, PWS-50, PWS-52, PWS-10, PWS-11, PWS-12, PWS-20 oraz PWS-21. W tym czasie odbył także przeszkolenie w zakresie pilotażu samolotów. W latach 1930 – 1936 pracował w Towarzystwie Przemysłowym Zakładów Mechanicznych Lilpop, Rau i Loewenstein w Warszawie jako kierownik odlewni stali, żeliwa, brązów oraz metali lekkich a także szef laboratorium. W związku z rozbudową przemysłu lotniczego w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego COP przeniósł się do Państwowych Zakładów Lotniczych w Warszawie, gdzie objął stanowisko kierownika budowy nowych samolotów bombowych. Uczestniczył tam (…) w przygotowaniach technologii produkcji takich samolotów prototypowych jak: bombowy PZL P-37 „Łoś”, rozpoznawczo – bombowy PZL P-42 (…), pasażerski PZL-44 „Wicher” i wstępnych pracach przy samolotach myśliwskich PZL P-38 „Wilk” oraz PZL P-50 „Jastrząb”.Następnie został kierownikiem działu uruchomienia produkcji seryjnej samolotów „Łoś”. Kolejnym miejscem pracy M. A. Skarbińskiego była Wytwórnia Płatowców nr 2 Państwowych Zakładów Lotniczych w Mielcu. Pełnił tam funkcję dyrektora technicznego. Michał Skarbiński aktywnie działał w Związku Polskich Inżynierów Lotniczych; w roku 1937 pełnił funkcję jego prezesa. W czasie okupacji w latach 1940 – 1942 zatrudniony był w Zarządzie Miejskim w Warszawie. W latach 1942 – 1944 wykładał w Państwowej Szkole Metaloznawczo-Odlewniczej II stopnia oraz w Państwowej Szkole Budowy Maszyn II stopnia. Podczas drugiej wojny światowej był żołnierzem Armii Krajowej, pseudonim „Marian”. Pełnił funkcję zastępcy szefa, a następnie szefa Działu Przemysłu Lotniczego ZWZ-AK, stanowiącego część Wydziału Przemysłu Wojennego. Od 1945 r., tuż po wyzwoleniu, przez okres dwóch lat pracował (…) w komisjach przejmujących i uruchamiających zakłady lotnicze w Mielcu, Rzeszowie, Warszawie oraz na Dolnym Śląsku. W latach 1945 – 1946 był naczelnikiem wydziału w Centralnym Zarządzie Przemysłu Metalowego. Następnie podjął pracę na Politechnice Łódzkiej. Był wybitnym specjalistą w dziedzinie technologii wytwarzania maszyn, obróbki bezwiórowej oraz mechanizacji odlewnictwa. W roku 1946 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a we wrześniu 1957 – profesora zwyczajnego. Do roku 1961 był profesorem zwyczajnym Politechniki Łódzkiej, a później – Politechniki Warszawskiej. W latach 1965 – 1969 pełnił funkcję prorektora ds. nauki PW. Michał Skarbiński szczycił się członkostwem w (…) Komitecie Budowy Maszyn oraz Komitecie Metalurgii Polskiej Akademii Nauk. Był autorem licznych publikacji o charakterze naukowym, opiekunem i promotorem wielu prac inżynierskich, magisterskich oraz doktorskich. W roku 1993 został uhonorowany doktoratem honoris causa Politechniki Łódzkiej. Michał Skarbiński zmarł w 1997 roku w Warszawie. Został pochowany na cmentarzu powązkowskim.

Zdzisław Badocha. Pseudonim „Żelazny”. Żołnierz wyklęty. Urodzony w 1923 r. w Dąbrowie Górniczej. Jego ojciec – Roman Badocha służył w 11 pułku piechoty, a następnie w Korpusie Ochrony Pogranicza. Zdzisław był związany z harcerstwem. Przebywając wraz z rodziną na Kresach, należał do drużyny harcerskiej im. Bartosza Głowackiego. W 1942 r. został członkiem Armii Krajowej. W następnym roku przydzielono go do 23 Ośrodka Dywersyjnego Ignalino – Nowe Święciany. Później trafił do V Wileńskiej Brygady AK. Pełnił służbę w kompanii szturmowej plutonu. W 1944 r. dostał się w ręce NKWD. Udało mu się jednak po pewnym czasie uciec. Po czym wrócił do konspiracji. Został dowódcą jednego z patroli dywersyjnych. Po odtworzeniu w 1946 r. V Wileńskiej Brygady, w celu dalszej walki z komunistami, Badocha znalazł się w szeregach tejże jednostki i objął dowództwo nad szwadronem. Podczas swoich akcji na terenie północnej Polski, rozbrajał posterunki milicji, likwidował placówki Urzędu Bezpieczeństwa, a także dokonywał rozstrzeliwania funkcjonariuszy wspomnianej instytucji. Zlikwidował także oficera NKWD. Był wysoko ceniony przez dowódcę V Wileńskiej Brygady – mjr Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszko”. Chodziło tu o jego wyszkolenie, taktykę  stosowaną podczas akcji, a także odwagę. „Łupaszko” odznaczył go sygnetem V Wileńskiej Brygady. Badocha zginął w 1946 r. Nie wiadomo gdzie został pochowany. W Czerninie znajduje się poświęcona jego osobie tablica pamiątkowa. W 2015 r. prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski odznaczył go pośmiertnie Krzyżem Orderu Krzyża niepodległości za wybitne zasługi poniesione w walce z bronią w ręku o suwerenność i niepodległość Państwa Polskiego w latach 1939 – 1956.

Bolesław Zagórny. Pseudonim „Jan”. Urodzony w 1898 r. w obecnej dzielnicy Będzina – Grodźcu. W 1918 r. brał udział w rozbrajaniu żołnierzy niemieckich na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. Był członkiem Milicji Ludowej PPS. Został przydzielony do 2 batalionu stacjonującego w Dąbrowie Górniczej. W 1919 r. trafił do jednostki, która stanowiła zalążek 1 pułku artylerii ciężkiej w Krakowie. Ukończył szkołę podoficerską. Niedługo potem przeniesiono go do twierdzy w Modlinie, do nowo tworzonego pułku artylerii fortecznej. Pełnił tam funkcję instruktora. W tym samym roku trafił do baterii zaporowej pułku stacjonującego we Włodzimierzu Wołyńskim. Był to 13 Kresowy Pułku Artylerii Polowej, który po pewnym czasie przemianowano na 13 Kresowy Pułk Artylerii Lekkiej. Z jednostką tą wziął udział w wojnie polsko – bolszewickiej. Na początku lat 20-tych XX w. pracował w Szefostwie Intendentury w Lublinie. Po pewnym czasie powrócił do służby w swojej jednostce. Po ukończeniu dwuletniego kursu w Oficerskiej Szkole Artylerii w Bydgoszczy, został przydzielony do 3 kompanii Artylerii Pieszej w Wilnie. W późniejszym okresie jednostka ta stała się 33 Wileńskim Dywizjonem Artylerii Lekkiej. Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. wraz z 33 DAL-em brał udział w obronie Lwowa. Po przekazaniu miasta Armii Czerwonej, Zagórny uniknął aresztowania przez żołnierzy radzieckich, nie stawiając się na umówionym miejscu zbiórki, gdzie zjawiło się ponad tysiąc oficerów Wojska Polskiego. Zostali oni zamordowani przez NKWD. Brat Bolesława – Jan (także urodzony w Grodźcu) w latach 40-tych XX w. został przymusowo wcielony do Wehrmachtu, gdzie pełnił funkcję kucharza. W Monte Carlo dostał się do niewoli amerykańskiej. Po wojnie wrócił do swojego miejsca zamieszkania. Z Lwowa Bolesław Zagórny przedostał się do Wilna, gdzie nawiązał współpracę z ZWZ-AK. Jego zajęciem była organizacja i szkolenie oddziałów Armii Krajowej. Brał czynny udział w operacji „Ostra Brama” w 1944 r. Pełnił on wówczas funkcję dowódcy dzielnicy „A” (Kalwaryjskiej) i stał na czele 2 batalionu 85 Pułku Piechoty AK. Ppłk Adam Szydłowski ps. „Poleszuk” w piśmie do Komendy Głównej AK w lipcu 1944 r. informował: Walczące oddziały polskie zyskały wszędzie uznanie liniowych d-ców sowieckich. Np. II/85 pp. kpt. Jana walczył w mieście od 7-go do 13. VII, zdobył najsilniejszy bunkier na ul. Subocz, którego wojska sowi. Opanować nie mogły (…). Po zakończeniu operacji członkowie AK zostali aresztowani przez żołnierzy radzieckich. Zagórny trafił do więzienia na Łukiszkach. Następnie został przeniesiony do obozu w Riazaniu, a niedługo potem do obozu w Griazowcu. W 1947 r. wrócił do Polski. Po powrocie Zagórnego do kraju Urząd Bezpieczeństwa Publicznego podjął się inwigilacji jego osoby. Zmarł w 1972 r. Jest pochowany na cmentarzu w Będzinie – Grodźcu. Odznaczony Orderem Virtuti Militari V kl., Medalem za Wojnę 1918 – 1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945, Srebrnym Medalem „Zasłużonym na Polu Chwały”.

Stanisław Kalabiński. Urodzony w 1890 r. w Sosnowcu. Znał biegle języki: niemiecki, rosyjski i francuski. W 1914 r. ukończył kurs podoficerski instruktorski w Rabce. Podczas pierwszej wojny światowej wstąpił do Legionów. Służył w 5 pułku piechoty Legionów I Brygady. W czasie walk został dwukrotnie ranny. W 1917 r. internowany w Beniaminowie. Rok później wstąpił do „Polnische Wehrmacht”. Tego samego roku został żołnierzem Wojska Polskiego. Przez pewien czas w 1918 r. pełnił funkcję komendanta Szkoły Podoficerskiej w Warszawie, a także w 1919 r. komendanta Podoficerskiej Szkoły Piechoty w Zegrzu. W tym samym roku otrzymał dowództwo 3 batalionu 3 pułku piechoty legionów. Od 1920 do 1930 r. pełnił służbę w 24 pułku piechoty. Następnie trafił do Brygady Korpusu Ochrony Pogranicza „Grodno”. W 1936 r. mianowano go dowódcą piechoty dywizyjnej w 30 Dywizji Piechoty. Przed wybuchem drugiej wojny światowej, w 1939 r. został dowódcą 55 Rezerwowej Dywizji Piechoty. Jej sztab znajdował się w będzińskich koszarach, gdzie stacjonował wówczas 23 pułk artylerii lekkiej. Kalabiński brał czynny udział w kampanii wrześniowej 1939 r. Jego dywizja zakończyła swój szlak bojowy 20 września pod Tomaszowem Lubelskim, gdzie została rozbita przez wojska niemieckie. Jemu samemu wraz z grupą żołnierzy udało się uniknąć dostania się do niewoli. W tym samym roku został jednak aresztowany przez Niemców w Warszawie, do której udało mu się potajemnie przedostać. Początkowo trafił do obozu jenieckiego w Rotenburgu. Następnie został przeniesiony do obozu koncentracyjnego KL „Buchenwald”, gdzie był torturowany. Ostatecznie znalazł się w radomskim więzieniu, gdzie w 1941 r. został zamordowany przez Gestapo. Nie udało się odnaleźć miejsca jego pochówku. Instytut Pamięci Narodowej poinformował 28 lutego 2014 r. pisemnie autora niniejszego artykułu, iż: Jak ustaliła była Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Kielcach w toku ankietyzacji miejsc i faktów zbrodni – płk Stanisław Kalabiński rozstrzelany został w dniu 15 sierpnia 1941 r. na terenie ówczesnej wi Firlej (obecnie dzielnica Radomia). W toku postępowania byłej Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Kielcach (…) ustalono, iż w Firleju licząc od pierwszej egzekucji w dniu 04 kwietnia 1940 r. do 13 stycznia 1945 r. zamordowano prawdopodobnie około 12 tysięcy osób. W ramach akcji prowadzonej pod kryptonimem Sonderaktion 1005 mającej na celu zacieranie śladów zbrodni, na Firleju grupy złożone z więźniów żydowskich pod kierownictwem funkcjonariuszy SS, rozkopywały masowe mogiły. Wydobyte z nich zwłoki palono w ruchomych piecach krematoryjnych, kości mielono w specjalnych młynach. Doły następnie zasypywano i wyrównywano. Popioły ofiar rozsiano w okolicy. Kalabiński odznaczony został Złotym Krzyżem Virtuti Militari, Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari, Orderem Odrodzenia Polski IV kl., Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych (4-krotnie) oraz Złotym Krzyżem Zasługi. Stanisław Kalabiński jest patronem jednego z sosnowieckich rond.

Niniejszy artykuł (wraz z przypisami) został opublikowany w VI tomie „Śląskiego Rocznika Fortecznego” w 2015 roku. Opublikowany tu tekst został wzbogacony o biogram Michała Adama Skarbińskiego

Na zdjęciu tytułowym kopia odznaki 11 Pułku Piechoty, jednostki wojskowej, która powstała w Zagłębiu Dąbrowskim (Fot. Dariusz Majchrzak).

Dariusz Majchrzak

Bibliografia (wybór):

Źródła drukowane:

1. Armia Krajowa w dokumentach 1939-1945, T. 3, pod red. H. Czarnockiej, J. Garlińskiego, K. Iranek – Otmęckiego, W. Otockiego, T. Pełczyńskiego, Wrocław 1990
2. Zagórny B., Chłopak spod strzechy. Pamiętnik, oprac. D. Majchrzak, J. Wywiał, Będzin 2014

Opracowania:

1. Chwałczyk T., A. Glass, Samoloty PWS, Warszawa 1990
2. Dubicki T., Suchcitz A., Oficerowie wywiadu WP i PSZ w latach 1939 – 1945, T. 1, Warszawa 2009
3. Gałęzowski M., Na wzór Berka Joselewicza. Żołnierze i oficerowie pochodzenia żydowskiego w legionach polskich, Warszawa 2010
4. Inspektorat Armii Krajowej Sosnowiec, oprac. R. Flaczyk i J. Gągorowski, Katowice 2001
5. Janeczek Z., Poczet dowódców powstań śląskich 1919-1920-1921. Wybrane sylwetki, Katowice 2009
6. Krajewski K., Na straconych posterunkach. Armia Krajowa na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej, Kraków 2015
7. Krajniewski J., Na tropach legendy. Szkice z dziejów Zagłębia, Będzin 2003
8. Krajniewski J., Będzin 1939, Będzin 2009
9. Niekrasz J., Z dziejów AK na Śląsku, Katowice 1993, s. 33; Z. Walter – Janke, W Armii Krajowej na Śląsku, Katowice 1986
10. Niwiński P., Okręg Wileński AK w latach 1944 – 1948, Warszawa – Kraków 2014
11. Przemsza – Zieliński J., Jeden z tysiąca Zagłębiaków. Rzecz o pułkowniku Stanisławie Kalabińskim. Ostatnim dowódcy śląsko – dąbrowskiej Obrony Narodowej, Sosnowiec 1998
12. Przemsza – Zieliński J., Księga wrześniowej chwały pułków śląskich, T. 2, Katowice – Sosnowiec 1993
13. Rybka R., Stepan K., Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939, Kraków 2006
14. Sętowski J., Cmentarz Kule w Częstochowie. Przewodnik biograficzny, Częstochowa 2005
15. Starościak D., „W dziełach swoich…” Przemysłowcy i społecznicy Zagłębia Dąbrowskiego w XIX i XX wieku, Dąbrowa Górnicza 2014
16. Studencki Z., Śmiałek M., W walce o niepodległą 1914 – 1918. Sylwetki Zagłębiaków, Sosnowiec 2014
17. Tomaszewski L., Wileńszczyzna lat wojny i okupacji 1939 – 1945, Warszawa 2010
18. Wieliczka-Szarkowa J., Żołnierze wyklęci. Bohaterowie niezłomni, Kraków 2013

Strony internetowe:

1. https://mjp.najlepszemedia.pl/wykazlegionistow/wykaz/legionista/30218-hempel [24.07.2015 r.]
2. https://podziemiezbrojne.blox.pl/2007/04/Ppor-Zdzislaw-Badocha-ps-Zelazny-1925-1946-czesc-1.html [część 1-3; 22.07.2015 r.]
3. https://www.prezydent.pl/aktualnosci/ordery-i-odznaczenia/art,1452,odznaczenia-dlazasluzonych-dla-niepodleglosci-rp.html [22.07.2015 r.]
4. https://wikizaglebie.pl/wiki/Micha%C5%82_Adam_Skarbi%C5%84ski [05.11.2016]

Źródło: klubzaglebiowski.pl

9 listopada, w zasnuty smogiem wieczór (270% przekroczenia normy pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu), w kawiarni „Księgarnia“ w ścisłym centrum Sosnowca odbyła się debata z cyklu ZaglebieBezSmogu – Czyste powietrze dla Sosnowca.

Czy w Sosnowcu z powietrzem jest tak źle, że trzeba o nim debaty trzeba wzywać szerokie i zacne grono panelistów? Zastanawiał się prowadzący debatę Patryk Białas z Polskiego Alarmu Smogowego, jednocześnie przypomniał kilka oczywistych faktów: Sosnowiec znalazł się na liście Światowej Organizacji Zdrowia 50-ciu najbardziej zanieczyszczonych miast Europy, przekroczone są znacznie w sezonie grzewczym stężenia szkodliwego pyłu zawieszonego PM10 oraz rakotwórczego Benzo(alfa)pirenu. Głównym źródłem pochodzenia tych szkodliwych substancji jest spalanie w domowych kotłach paliw stałych takich jak węgiel i drewno. Dodatkowe szkodliwe substancje jak dioksyny czy metale ciężkie emitują do powietrza dodatkowo ci mieszkańcy Sosnowca którzy spalają śmieci.

Zagłębiowski Alarm Smogowy, organizator debaty do rozmowy o tym jak zapewnić czyste powietrza dla Sosnowca zaprosił Annę Dębiec z Wydziału Gospodarki Komunalnej i Środowiska Urzędu Miasta Sosnowiec, Adama Kuczowicza ze Straży Miejskiej w Sosnowcu, Łukasza Tekeli z Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, Wiolettę Jończyk z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach Mareka Sztukę z Tauron Ciepło oraz Sławomira Dębskiego reprezentanta Rady Działalności Pożytku Publicznego Województwa Śląskiego.

Urząd Marszałkowski zapowiedział powstanie uchwały antysmogowej, która ma objąć całe województwo, jej zarys powinien pojawić się na początku 2017. W przeciwieństwie do rozwiązań zaproponowanych przez Miasto Kraków, śląska uchwała ma zezwalać na spalanie węgla. Nie chcemy eliminować węgla, nie stać nas na eliminowanie węgla i wiemy, że węgiel można spalać inaczej w wielu miejscach na świecie – powiedział Łukasz Tekeli.

Miasto Sosnowiec posiada aktywny program dopłat do wymiany źródeł ciepła na ekologiczne, nie dopłaca się wymiany palenisk na paleniska węglowe nawet te 5-tej klasy emisyjnej. Budżet dopłat na rok 2016 to 700 tys zł, składanie wniosków już się zakończyło, ale zapraszamy w 2017 do składania wniosków w nowym miejskim budżecie – zachęcała Anna Debiec z Urzędu Miasta Sosnowiec. Dopłaty z UM Sosnowiec można łączyć z tymi oferowanymi przez WFOŚiGW z Katowic. Wioletta Jończyk z tej instytucji gorącą zachęcała do korzystania z darmowych usług ich doradców energetycznych celem dobrania optymalnego technicznie i kosztowo rozwiązania wymiany źródła ciepła

Sosnowiecka Straż Miejska dysponuje pełnomocnictwem prezydenta do dokonywania kontroli palenisk, posiada te kompetencje od 2 tygodni i udał się w tym czasie przeprowadzić zaledwie kilkanaście kontroli, przedstawiciel Straży Miejskiej, zapewnił, że będą reagować na każde telefoniczne i pisemne zgłoszenie podejrzenia spalania odpadów.

W roku 2015 wymieniono w sosnowcu około 80 kotłów na ekologiczne, w tym tempie zajmie nam około 160 lat wymiana wszystkich kotłów na paliwa stałe w mieście i pozbycie się smogu – podkreślił Rafał Psik z Zagłębiowskiego Alarmu Smogowego – Program dopłat zapewniający mieszkańcowi dotację w wysokości 3.000zł, jest niewystarczającą kwotą, powoduje że stare kotły wymieniają tylko te osoby które i tak zamierzały go wymienić. Potrzebujemy szybkich zmian ustawodawstwa przez władze centralne: zakazu sprzedaży niskojakościowych paliw stałych dla odbiorców indywidualnych oraz zakazu sprzedaży pozaklasowych kotłów „kopciuchów” – kontynuował Rafał Psik.

Głosy słuchaczy z sali zachęcały do powrotu do sprawdzonej praktyki punktów skupu surowców wtórnych. Słuchacze zwracali również uwagę Straży Miejskiej na nierozwiązany do dzisiaj w mieście problem nielegalnego i niezwykle szkodliwego dla zdrowia mieszkańców spalania przez właścicieli działek rekreacyjnych odpadów zielonych i śmieci w otwartych ogniskach. Pytano również o możliwość zastosowania dronów do kontroli tego czym palą mieszkańcy.

Podsumowując, trzeba sobie jasno powiedzieć, że smog przedwcześnie zabija 45 tyś. Polaków rocznie, a Polacy żyją o 9 miesięcy krócej z powodu smogu. Smog powoduje udary mózgu, zwiększa ryzyko choroby Alzheimera, niewydolność serca, zakrzepicę żył, astmę i rak płuc. Dopóki wszyscy nie wezmą sobie głęboko do serca jednej z konkluzji debaty, że są dobra wspólne, do których trzeba dokładać, to nie będziemy mieć w Sosnowcu czystego powietrza. Sęk w tym, że znowu mamy sezon grzewczy i znowu trwa alarm smogowy.

10 listopada (tj. w czwartek) w restauracji Stacja Sosnowiec (ul. Teatralna 9) odbędzie się ciekawa impreza. Z okazji zbliżającego się Dnia Niepodległości odbędzie się promocja publikacji “Na powstańczym szlaku Zagłębie Dąbrowskie 1863”.

Redaktorem i współautorem książki jest Dariusz Jurek – prezes Stowarzyszenia Forum dla Zagłębia Dąbrowskiego. To właśnie on przywita gości i przedstawi autorską prezentację, która – miejmy nadzieję – wzbudzi zainteresowanie zarówno historią Powstania Styczniowego jak i samą książką.

Druga część imprezy to recital z okazji 9-lecia powstania Forum dla Zagłębia Dąbrowskiego. Zagra i zaśpiewa Paweł Aldaron Czekalski, gita­rzy­sta, woka­li­sta, autor piosenek i bard rodem z Sosnowca. Muzyk ten znany jest z klimatycznych koncertów, granych zarówno w klubach muzycznych jak i przy ogniskach w Bieszczadach.

Początek imprezy o godzinie 17. Wstęp wolny.

[PP]
41-200.pl

Stan powietrza w Sosnowcu jest zły. Według tegorocznych doniesień WHO Sosnowiec znajduje się na 35. miejscu w Europie pod względem poziomu zanieczyszczenia. W pierwszej pięćdziesiątce są aż 33 polskie miasta, w tym 14 z nich znajduje się w woj. Śląskim. Kwestia zanieczyszczenia powietrza szkodliwym pyłem zawieszonym i rakotwórczym bezo(alfa)pirenem nasila się w okresie grzewczym, kiedy ogrzewamy mieszkania spalając paliwa stałe: węgiel i drewno. Dodatkowo wielu Polaków pali w domu rzeczami, które się do tego nie dają, np. starymi meblami, tworzywami sztucznymi, czy po prostu śmieciami. Te przedmioty spalane w domowych piecach powodują dodatkowe emisje innych trujących substancji takich jak m.in. dioksyny czy metale ciężkie.

Szokuje, że w Polsce nie obowiązują żadne normy dla paliw stałych dopuszczanych do spalania w naszych domach. Na rynku występuje węgiel najgorszej jakości, w tym również muły z osadników, które traktowano dawniej jako produkt uboczny obróbki węgla. Można bezkarnie palić każdym najpodlejszym gatunkiem węgla. Dodatkowo w sprzedaży występują dalej bez ograniczeń pozaklasowe kotły na paliwa stałe o wysokim współczynniku emisyjności, tzw „kopciuchy”, w których można spalić praktycznie wszystko a ich współczynnik emisyjności pyłu do powietrza jest koszmarnie wysoki  – mówi  Rafał Psik, przedstawiciel Zagłębiowskiego Alarmu Smogowego

Debata w sprawie czystego powietrza dla Sosnowca odbędzie się w kawiarni Księgarnia, Sosnowiec, ul. Małachowskiego 22 w dniu 9 listopada o godzinie 15:30. Poprowadzi ją Patryk Białas z Polskiego Alarmu Smogowego, zaproszeni do debaty zostali przedstawiciele: Urząd Miasta Sosnowiec, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Straż Miejska Sosnowiec, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska oraz Tauron Ciepło. W debacie wezmą również udział Rafał Psik reprezentujący Zagłębiowski Alarm Smogowy oraz Sławomir Dębski przedstawiciel Rady Działalności Pożytku Publicznego Województwa Śląskiego pracujący w zespole ds. Uchwały Antysmogowej przy Marszałku Województwa.

Skład zaproszonych gości nie jest bez znaczenia, to władze miasta i województwa w głównej mierze kontrolują przestrzeganie przepisów o ochronie środowiska i dbają o wdrażanie regionalnego modelu walki o czyste powietrze, natomiast  miejscy aktywiści będą podczas debaty przedstawiać swoje pomysły, a o stanie powietrza i konkretnych instrumentach pomocowych powiedzą przedstawiciele instytucji ochrony środowiska.

Będzie pierwsza debata z cyklu „Czyste powietrze dla…..” kolejne Zagłębiowski Alarm Smogowy planuje przeprowadzić jeszcze w tym sezonie grzewczym w Będzinie, Czeladzi i Dąbrowie Górniczej. Na spotkanie może przyjść każdy mieszkaniec Sosnowca, udział jest bezpłatny, a najważniejszą zasadą spotkań jest chęć omówienia realnych rozwiązań, które przyczynią się do czystego powietrza w regionie Zagłębia Dąbrowskiego.